Ubezpieczyciel powinien przedstawić poszkodowanemu realną propozycję najmu pojazdu zastępczego, który pod istotnymi względami będzie odpowiadał pojazdowi należącemu do niego. Poszkodowany nie ma obowiązku korzystania z takiej oferty, ale musi być przygotowany, że w pewnych sytuacjach samodzielnie pokryje część kosztów najmu, przekraczającą koszty wynikające z realnej propozycji zakładu. Ocena, czy dana okoliczność powoduje, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela obejmuje również koszty najmu powyżej stawki z przedstawionej poszkodowanemu, czy też ją wyłącza, musi być dokonana w świetle wszystkich okoliczności sprawy – wynika z analizy orzecznictwa sądowego, przeprowadzonej przez UKNF.
Analiza Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego została przeprowadzona na bazie 431 wyroków zapadłych w sprawach, w których przedmiotem sporu była stawka najmu pojazdu zastępczego, wynajętego przez poszkodowanego bez pośrednictwa zakładu ubezpieczeń w ramach OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, w uzasadnieniu do których przywołano uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. (sygn. III CZP 20/17). SN pozytywnie ocenił w niej praktykę, polegającą na oferowaniu poszkodowanym najmu pojazdu zastępczego od wypożyczalni współpracującej z danym zakładem, co pozwala ograniczyć koszty obsługi roszczeń o zwrot kosztów pojazdu zastępczego, a więc i uniknąć powstania presji na wzrost wysokości składki w OC ppm. Jeżeli bowiem poszkodowany bezzasadnie nie skorzysta z propozycji ubezpieczyciela i wynajmie pojazd zastępczy na własną rękę, zakład będzie zwolniony z obowiązku zwrotu wyższych kosztów najmu niż koszty wynikające z propozycji.
Poszkodowany musi otrzymać realną ofertę
Analiza orzecznictwa sądów powszechny doprowadziła UKNF do wniosku, że zakład ubezpieczeń powinien przedstawić poszkodowanemu realną propozycję najmu pojazdu zastępczego, który pod istotnymi względami będzie odpowiadał pojazdowi należącemu do niego. Jedynie propozycja spełniająca te kryteria może uzasadniać odmowę pokrycia tej części kosztów najmu, która wykracza ponad koszt wyliczony według stawek wynikających z umowy łączącej ubezpieczyciela z wypożyczalni, jeżeli poszkodowany najął pojazd zastępczy we własnym zakresie.
Analiza UKNF wykazała, że według sądów zakład nie może ograniczyć się do ogólnego poinformowania poszkodowanego o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem. Część sądów wymaga, aby z własnej inicjatywy przekazał poszkodowanemu pełne, szczegółowe i kompletne dane opisujące propozycję najmu. Sądy te stoją na stanowisku, że poszkodowany ma obowiązek zareagować dopiero na tak szczegółową propozycję. Inne z kolei dopuszczają możliwość przedstawienia poszkodowanemu podstawowych informacji dotyczących propozycji najmu i wymagają, by poszkodowany we własnym zakresie uzyskał od zakładu bardziej szczegółowe dane.
W ocenie nadzoru te rozbieżności nie zmieniają faktu, że jeżeli tylko poszkodowany zainteresował się propozycją ze strony zakładu, to zasadność kosztów najmu poniesionych przez niego może być oceniana tylko w kontekście realnej, a nie hipotetycznej oferty najmu, z którą wystąpił ubezpieczyciel. Poszkodowany powinien zareagować na propozycję organizacji najmu przez zakład ubezpieczeń, nawet jeżeli będzie ona bardzo ogólna.
Nie chcesz, nie korzystaj, ale może będziesz musiał dopłacić
We wnioskach z analizy Urząd wskazał również, że poszkodowany nie ma obowiązku korzystania z realnej propozycji najmu przedstawionej przez zakład ubezpieczeń. Musi jednak być gotowy w pewnych sytuacjach samodzielnie pokryć część kosztów najmu wynikających z wybranej przez siebie innej oferty w takim zakresie, w jakim przekraczają one koszty wynikające z realnej propozycji zakładu. Jeśli nawet w pełni odpowiada ona potrzebom poszkodowanego, nie rodzi obowiązku skorzystania z niej przez tego ostatniego. Poszkodowany może w dalszym ciągu nająć pojazd we własnym zakresie, ale musi też liczyć się z koniecznością pokrycia części kosztów najmu.
Każdą sprawę należy rozpatrywać indywidualnie
UKNF jest też zdania, że oceny, czy dana okoliczność powoduje, iż odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń obejmuje również koszty najmu poniesione przez poszkodowanego powyżej stawki z przedstawionej mu propozycji, czy też wyłącza odpowiedzialność w tym zakresie, należy dokonywać w świetle wszystkich okoliczności sprawy. Urząd zaznaczył jednocześnie, że nie istnieje zamknięty zbiór przyczyn, które w każdej sprawie uzasadniałyby odmowę skorzystania z propozycji zakładu, ani też katalog przyczyn, które w każdych warunkach nie mogłyby uzasadnić takiej odmowy.
Analizą objęto wszystkie orzeczenia sądów powszechnych dostępne na dzień badania, tj. 02.03.2021 r. w Portalu Orzeczeń Sądów Powszechnych, spełniające wskazane kryteria.
AM, news@gu.home.pl
(źródło: KNF )
