Grupa posłów Koalicji Obywatelskiej skierowała do ministra finansów (czyli de facto do premiera, który obecnie sprawuje nadzór nad tym resortem) interpelację w sprawie projektu rekomendacji Komisji Nadzoru Finansowego dotyczących likwidacji szkód komunikacyjnych. W swoim wystąpieniu parlamentarzyści wyrazili szereg poważnych zastrzeżeń pod adresem propozycji KNF i zaapelowali o podjęcie działań mających zagwarantować poszkodowanym likwidującym szkody należytą ochronę oraz zapobiec nadużyciom rynkowym
Czy rekomendacje na pewno spełnią swoją funkcję?
W interpelacji, pod którą podpisało się 83 posłów KO, podano w wątpliwość konieczność, zasadność i intencję wydawania rekomendacji dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych, które miałyby zastąpić obecnie obowiązujące wytyczne dotyczące likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych z 16 grudnia 2014 r. W ocenie autorów obecnie obowiązujące wytyczne „a posteriori nie były stosowane przez towarzystwa ubezpieczeń. Z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością przedmiotowe rekomendacje de facto także nie będą”. Dlatego też zwrócili się o odpowiedź na pytanie o to, czy i w jaki sposób Ministerstwo Finansów usprawniło proces nadzoru nad rynkiem ubezpieczeń oraz likwidacji szkód komunikacyjnych w stosunku do lat poprzednich oraz nad osobami, które odpowiadają za właściwą jego kontrolę, oraz jak i na podstawie czego MF ocenia ten nadzór i które osoby personalnie za niego odpowiadają, poza prezesem KNF.
Odnosząc się do formalnoprawnego statusu rekomendacji, posłowie powołali się na orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz opinie konstytucjonalistów i wskazali, że „rekomendacje polskiego organu nadzoru zawierają normy postępowania niebędące jednak normami prawnymi ani powszechnie, ani też wewnętrznie obowiązującymi. Dlatego też nie są one wiążące nawet dla ich adresatów”. Autorzy interpelacji zwrócili też uwagę, że rekomendacje KNF podejmowane są w formie uchwał, w stosunku do których nie ma żadnej formy zaskarżenia, a zatem realnego sprzeciwu wobec ich treści. Z tych powodów zwrócili się do MF o wskazanie, w jaki sposób ministerstwo zamierza rozwiązać powyższy problem.
Posłowie chcą ponadto wiedzieć, jak KNF postrzega działanie systemu „zastosuj lub wyjaśnij” (comply or explain), w którym mają funkcjonować rekomendacje, a także czy zostaną opracowane i skutecznie ogłoszone przez Komisję zasady, na podstawie których podmioty na nadzorowanych rynkach mają wytłumaczyć się z faktu niestosowania wytycznych i zaleceń, oraz czy i jaki wpływ będzie miało ewentualne niestosowanie się do rekomendacji do oceny według założeń BION.
Poselskie propozycje
Autorzy interpelacji wyrazili także swoje zaniepokojenie kierunkiem obranym w treści rekomendacji dotyczącej likwidacji szkód komunikacyjnych. Z tego powodu zwrócili się o rozważenie wprowadzenia szeregu działań. Są to:
- Uwzględnienie, aby rekomendacje w swojej treści zawierały metodykę nadzoru, kontroli i kar za niestosowanie rekomendacji przez towarzystwa ubezpieczeń.
- Nałożenie obowiązku, aby części zamienne proponowane przez zakłady ubezpieczeń posiadały ogólnodostępną informację dla poszkodowanego mówiącą o ich jakości, sposobie jej stwierdzenia oraz metodyki, kto i w jaki sposób to uczynił wraz ze wskazaniem posiadanych atestów, certyfikatów.
- W sytuacji braku rzetelnych krajowych badań oraz ogromnej liczby negatywnych przykładów wykreślenie informacji, które wprowadzać mogą w błąd, o tym, że części alternatywne o jakości P są częściami o porównywalnej jakości z częściami oryginalnymi, chyba że KNF zagwarantuje taki stan rzeczy i poniesie tego konsekwencje. Zdaniem posłów należy również wykreślić zapisy, że są to części prostej konstrukcji umożliwiające ich stosowanie, chyba że KNF przedstawi wiarygodne i obiektywne badania, które to potwierdzą.
- Usunięcie rekomendacji (np. 16, 22) uprawniających ubezpieczycieli do pośredniego lub bezpośredniego oferowania jakichkolwiek usług typu wynajem czy naprawa pojazdu, o ile nie nastąpiło to na wyraźną prośbę poszkodowanego oraz wzmocnienie zdrowych rozwiązań wolnorynkowych. Jeśli nastąpiło wyraźne żądanie poszkodowanego, ubezpieczyciel powinien wziąć pełną odpowiedzialność za wszystkie tego konsekwencje (odpowiedzialność prawno-finansowa identyczna jak dla warsztatu).
- Zrównanie definicji poszkodowanego i konsumenta oraz wzmocnienie jego pozycji i prawa do swobodnego wyboru zgodnie z zaleceniami pokontrolnymi Najwyższej Izby Kontroli z 2019 r.
- Wprowadzenie mechanizmu rozliczania i konsekwencji wobec zakładów ubezpieczeń za lawinowo rosnące liczby sporów na tle odszkodowań, refundacji aut zastępczych i assistance oraz nakaz publikowania danych w tym zakresie według instrukcji opracowanej przez Rzecznika Finansowego.
- Wypracowanie mechanizmu, w którym stanie się możliwe kierowanie ewentualnych pozwów sądowych według prawa polskiego i w polskim sądzie przez uprawnionych, a nie tylko właściciela pojazdów wobec zakładów ubezpieczeń działających na zasadzie unijnej swobody świadczenia usług. Posłowie są zdania, że obecnie firmy te są w uprzywilejowanej pozycji wobec prawa.
- Wprowadzenie postanowień, według których faktury serwisów naprawczych nie mogą być uśredniane do stawek partnerów danego ubezpieczyciela skupionych np. w sieciach naprawczych, co według autorów interpelacji ma miejsce obecnie i jest sprzeczne z powszechną linią orzeczniczą. Posłowie proponują, aby w przypadku zawyżania kosztów naprawy ubezpieczyciel zgłosił przestępstwo, a nie kwestionował ceny na podstawie własnych umów z wybranymi firmami. Parlamentarzyści chcą również, aby wszystkie korekty kosztorysów lub faktur były udokumentowane i poparte konkretnymi postanowieniami np. z technologii napraw, potwierdzonymi przez producenta pojazdu, a nie firmy sprzedające systemy kosztorysujące.
- Wprowadzenie absolutnego zakazu ingerowania ubezpieczycieli w rynek napraw poprzez żądanie np. faktur źródłowych na części zamienne i materiały, gdy naprawa została już udokumentowana fakturą VAT, nakazywania niszczenia wymienionych części zamiennych lub ich zabierania bez wyraźnego wniosku właściciela auta.
- Wprowadzenie postanowień obligujących zakłady do wypracowania ścieżki utylizacji w sieci legalnych punktów recyklingu pojazdów całkowicie zniszczonych, bez prawa ich sprzedaży za pomocą aukcji.
- Wprowadzenie obowiązku przekazywania na wniosek konsumenta odpłatnej i pełnej historii szkodowej, tj. m.in. informacji technicznej nt. zakresu szkód w pojeździe oraz sposobu jej rozliczenia i udokumentowania naprawy (np. w przypadku kupna pojazdu) z uwzględnieniem przepisów RODO.
- Wprowadzenie rekomendacji na cały obszar szkód, gdzie mamy do czynienia z naprawami pojazdów i usługami assistance, takimi jak np. wynajem auta zastępczego parkowanie czy uprzątnięcie po kolizji – także z ubezpieczenia mienia, rolników czy AC.
Pełna treść interpelacji jest dostępna pod adresem:
https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=CBVDZS
KNF skierowała do konsultacji publicznych projekt nowych rekomendacji dotyczących likwidacji szkód z ubezpieczeń komunikacyjnych 17 grudnia ubiegłego roku. Mają one zastąpić wytyczne dotyczące likwidacji szkód z tego typu polis przyjęte 16 grudnia 2014 r. Dokument opracowany przez KNF wyraża oczekiwania co do rozwiązania najistotniejszych z jej punktu widzenia kwestii w zakresie likwidacji szkód z OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, autocasco, a także NNW oraz assistance.
AM, news@gu.com.pl
(źródło: Sejm, gu.com.pl )
