Sztuczna inteligencja (AI) wzbudza wiele emocji, zarówno pozytywnych, jak i negatywnych. Coraz więcej organizacji poszukuje kompetencji pozwalających na użycie jej w usprawnianiu procesów biznesowych.
Czy sztuczna inteligencja jest w stanie pomóc w eliminacji niepożądanych zdarzeń? Czy może być skutecznym narzędziem do walki z ryzykiem?
Predykcyjne utrzymanie ruchu (Predictive Maintenance)
Predykcyjna konserwacja to jeden z kluczowych elementów Przemysłu 4.0, którego głównym założeniem jest jak najefektywniejsze wykorzystanie maszyn i urządzeń w organizacji. Podstawowym celem jest eliminowanie negatywnych skutków awarii, w tym przestojów, poprzez przeprowadzanie regularnych badań diagnostycznych stanu technicznego maszyn i urządzeń.
Aby to zrealizować, niezbędne jest ciągłe monitorowanie stanu technicznego maszyn i urządzeń. Tu z pomocą przychodzi nam AI, która potrafi w krótkim czasie zanalizować „tony” informacji uzyskiwanych z pomiarów i miliony scenariuszy opartych na założeniach teoretycznych oraz danych historycznych z awarii i uszkodzeń. Dzięki wykorzystaniu odpowiednich algorytmów możemy nie tylko zidentyfikować „niebezpieczne stany”, ale również zoptymalizować terminarz okresowych przeglądów i kontroli, oszczędzając cenny czas i pieniądze.
Asystent AI przy audytach i przeglądach
Audyty, lustracje obiektów oraz przeglądy maszyn i urządzeń są nieodzownym elementem procesu zarządzania ryzykiem w każdej firmie. Można przygotować się do nich w sposób analogowy, ale również można spróbować wykorzystać np. Chat GPT, który chętnie przygotuje nam listę kontrolną do przeprowadzenia np. wewnętrznego audytu stanu bezpieczeństwa zakładu czy analizy wybranych standardów z zakresu minimalizacji ryzyka.
Miejsca pracy pod okiem AI
Jeśli zadbasz o swoich pracowników, oni zatroszczą się o klientów – to jeden z najbardziej znanych cytatów z Richarda Bransona, charyzmatycznego, choć nieco kontrowersyjnego twórcy i lidera Grupy Virgin.
To kolejne pole do działania dla AI. Coraz częściej bowiem wykorzystywane są modele sztucznej inteligencji i uczenia maszynowego do analizowania danych związanych z pracą w środowisku wysokiego ryzyka, gdzie może dojść do ciężkich wypadków. Odpowiednie algorytmy AI mogą ocenić zachowania pracowników przed wystąpieniem incydentów i na ich bazie wygenerować scenariusze predykcyjne pozwalające na poprawienie procedur bezpieczeństwa.
AI bez obrazy analizuje obrazy
Zdecydowana większość firm wyposażona jest w system kamer przemysłowych, monitorujących kluczowe obiekty, teren oraz maszyny i urządzenia technologiczne. To wprost idealne środowisko dla sztucznej inteligencji, która może mieć „całodobowe oko” na całość infrastruktury.
W wielu przypadkach bardziej sprawne niż oko ludzkie, niepoddające się zmęczeniu, zawsze otwarte i gotowe dostrzec nawet najmniejszą zmianę, najmniejszy ruch. Algorytmy sztucznej inteligencji oceniają sytuację i ostrzegają w przypadku nienormatywnych odchyleń, zanim dojdzie do niepożądanego incydentu.
AI uczy, instruuje i podnosi świadomość ryzyka
Najwięksi wyznawcy Chata GPT uważają, że w niedalekiej przyszłości sztuczna inteligencja zastąpi nauczycieli i instruktorów. Wystarczy „nakarmić” ją wybranymi danymi, np. wymaganiami prawnymi, istniejącymi procedurami wewnętrznymi, wytycznymi czy dobrymi praktykami, aby powstały zrozumiałe instrukcje oraz efektywne i przy okazji efektowne materiały edukacyjne w postaci prezentacji, grafik, notatek czy wykresów.
AI może być również świetnym narzędziem analitycznym badającym skuteczność szkolenia, może dokonać analizy wyników uczestników, przekazywać informacje zwrotne i opracowywać rekomendacje pozwalające na podniesienie poziomu wiedzy.
Streszczanie i upraszczanie dokumentacji
Część ekspertów twierdzi, że zarządzanie ryzykiem byłoby wspaniałą dziedziną, gdyby nie gąszcz przepisów, dyrektyw i innych regulacji, w wielu przypadkach niejednoznacznych i trudnych do zrozumienia. Ze streszczeniem wybranych dokumentów świetnie poradzi sobie Chat GPT, przedstawiając nam wyciąg z wybranych plików.
Sztuczna inteligencja coraz częściej wykorzystywana jest do budowania profesjonalnych treści, przygotowywania raportów i opinii, a także materiałów promocyjnych. Robi to coraz sprawniej, chociaż zdarzają się dość często błędy i niedoskonałości. Dlatego opracowania AI powinny być szczegółowo weryfikowane przez „zamawiającego”.
Kierunki wskazuje człowiek
Sztuczna inteligencja jest potężnym narzędziem, które może być z powodzeniem wykorzystane w zarządzaniu ryzykiem w takim obszarach, jak: predykcyjne utrzymanie ruchu, monitoring wizyjny, szkolenia czy analiza danych i dokumentacji. Już dziś wpływa na znaczącą poprawę jakości w podejmowaniu decyzji, np. na podstawie danych predykcyjnych, wzrostu wydajności dzięki automatyzacji procesów oraz skuteczności w identyfikacji i ocenie ryzyka. Przez wielu ekspertów AI uznawana jest za synonim „cudownego narzędzia”, które jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki zmieni czasochłonne procesy zarządzania ryzykiem w czynności proste, łatwe i przyjemne.
Przy tym nie wykazuje oznak zmęczenia, nie bierze urlopów i zwolnień lekarskich. Jest do dyspozycji 24 godziny na dobę, a jak każdy wie, ryzyko nie śpi i lubi zmaterializować się w najbardziej nieoczekiwanym czasie.
Jednak mimo niewątpliwych zalet można dostrzec niedoskonałości AI w prawdziwym rozumieniu kwestii związanych z szeroko pojętym bezpieczeństwem. Jest niezastąpiona w zadaniach administracyjnych i czynnościach powtarzalnych, ale nie jest na obecnym etapie w stanie zastąpić człowieka w innowacyjności i kreatywnym podejściu do różnych zagadnień. Nadal wiedza ekspercka i doświadczenie stanowią unikatowe atuty człowieka, który mając do dyspozycji cały arsenał AI, powinien pełnić funkcję wizjonera, przewodnika i „przywódcy” w zakresie zarządzania ryzykiem.
Zbigniew Żyra
dyrektor Biura Hestia Corporate Solutions
