Chociaż ubezpieczenia są znane od wieków jako narzędzie do przenoszenia ryzyka w celu zrekompensowania konsekwencji jego materializacji, ich potencjał się na tym nie kończy. Jedną z od dawna znanych, ale często ignorowanych funkcji ubezpieczeń jest zapobieganie ryzyku.
Musimy pamiętać, że ubezpieczenie jest tradycyjnie formą zarządzania ryzykiem, a obecnie ubezpieczyciele są menedżerami ryzyka współczesnego świata. Doświadczenie zdobyte przez ubezpieczycieli przez stulecia funkcjonowania ubezpieczeń zawsze predestynowało ich do wykraczania poza aspekty czysto kompensacyjne. Dlatego jedną z pomocniczych, ale ważnych funkcji ubezpieczenia jest zapobieganie ryzyku, uważane za najbardziej racjonalną metodę kontroli strat.
W metodologii ubezpieczeń wskazuje się nawet na dwie podstawowe, ale równorzędne funkcje ubezpieczeń – kompensacyjną i prewencyjną. Argumentuje się również, że prowadzenie działalności ubezpieczeniowej bez prewencji byłoby nieopłacalne. Dzięki prewencji proces likwidacji szkód ubezpieczyciela może stać się bardziej zrównoważony. Funkcja prewencyjna wynika zatem ze społecznej roli ubezpieczeń i choć jej wartość konkurencyjna na rynku również powinna być oczywista, to bywa kwestionowana.
Nowe produkty ubezpieczeniowe
Pojawiające się technologie oferują firmom ubezpieczeniowym, ubezpieczającym, a także rządom różne możliwości kontrolowania strat, a także zapewniają lepsze, bardziej wydajne praktyki zarządzania ryzykiem. Kwestia zapobiegania i ograniczania ryzyka jest coraz częściej podnoszona przez wszystkich wyżej wymienionych interesariuszy, co wskazuje, że ubezpieczenia i zapobieganie ryzyku wzajemnie się uzupełniają.
Tak jak ubezpieczenie chroni działalność klienta przed skutkami obecnego i przyszłego ryzyka, tak zapobieganie stratom ogranicza to ryzyko i straty, które może ono spowodować. Znajduje to również odzwierciedlenie w popycie na produkty ubezpieczeniowe, które służą nie tylko wypłacie odszkodowania, ale także zapewniają usługi ograniczania strat.
Jednym z takich produktów, które w ostatnim czasie zaczęły odgrywać większe znaczenie, są ubezpieczenia cybernetyczne. Z jednej strony ubezpieczyciele zapewniają finansowanie narzędzi umożliwiających znaczące redukowanie strat bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia szkodowego (Incydent Management).
Z drugiej strony wielu ubezpieczycieli dokładnie przygląda się polityce bezpieczeństwa cybernetycznego w organizacji przed zawarciem ubezpieczenia i albo nie przyjmuje tego ryzyka, albo pokazuje działania, które musi podjąć organizacja, by zwiększyć swoje bezpieczeństwo, a jej ubezpieczenie było możliwe.
Ubezpieczenia a ESG
Warto zwrócić również uwagę na związek między celami prewencyjnymi i celami zrównoważonego rozwoju a strategią ESG, czyli budowaniem organizacji z uwzględnieniem czynników finansowych, środowiskowych (w tym klimatu, różnorodności biologicznej), społecznych i ludzkich, zapewniając odporność organizacji i długoterminowe tworzenie jej wartości.
Należy również zauważyć, że wszystkie cele zrównoważonego rozwoju („SDGs”) „pośrednio koncentrują się na zmniejszaniu lub kontrolowaniu ryzyka spowodowanego niezrównoważonymi trendami społecznymi, gospodarczymi lub środowiskowymi oraz ich interakcjami”. Wdrożenie celów zrównoważonego rozwoju wiąże się z zarządzaniem ryzykiem, takim jak zarządzanie niepewnością, zapobieganie ryzyku, ocena go i korzyści, jego komunikacja, a także kompensacja.
Skuteczna realizacja celów zrównoważonego rozwoju wymaga zwrócenia szczególnej uwagi na ryzyko oraz bardziej wieloaspektowej i rygorystycznej analizy i zarządzania nim, począwszy od identyfikacji najistotniejszych rodzajów ryzyka.
Cele zrównoważonego rozwoju mogą w rzeczywistości pomóc w osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem poprzez lepszą identyfikację ryzyka, udoskonalenie strategii, opracowanie wskaźników, ukierunkowanie zasobów itp. Naukowcy badający cele zrównoważonego rozwoju w kontekście zarządzania ryzykiem zadają głębokie pytania: „Czy zrównoważony rozwój sam w sobie nie jest królową ograniczania ryzyka?” lub „Co jest bardziej zrównoważone niż przenoszenie ryzyka, łagodzenie go / unikanie go i ochrona środowiska?”.
Ubezpieczenie jest w stanie odegrać niezaprzeczalną rolę w realizacji celów zrównoważonego rozwoju (zob. ramy ONZ dotyczące ograniczania ryzyka klęsk żywiołowych z 2015 r.). Ubezpieczyciele zaczęli również uznawać swoją rolę jako zarządzających ryzykiem (poza tradycyjną rolą przewoźników ryzyka). Wkład branży ubezpieczeniowej w przejście do gospodarek niskoemisyjnych, efektywnie korzystających z zasobów, sprzyjających włączeniu społecznemu i odpornych na klęski żywiołowe – tj. wspieranie odporności – oznacza potrzebę zmiany podejścia ubezpieczycieli do podejmowania ryzyka – tj. skupienia się w większym stopniu i w ustrukturyzowany, zinstytucjonalizowany sposób na zapobieganiu stratom i ich ograniczaniu. Od kilku lat ubezpieczyciele są zaangażowani w „programy zapobiegania stratom”, które pomagają uniknąć zdarzenia objętego ubezpieczeniem.
Kształtowanie nowych standardów
Jak zauważył E. Mills, „tak jak branża historycznie zapewniała swoje przywództwo w celu zminimalizowania ryzyka związanego z pożarami budynków i trzęsieniami ziemi, ubezpieczyciele mają dziś ogromną szansę na opracowanie kreatywnych rozwiązań i produktów zapobiegających stratom, które zmniejszą straty związane ze zmianami klimatu dla konsumentów, rządu i dla nich samych”.
Interesariusze ubezpieczeniowi, zarówno ubezpieczyciele, jak i pośrednicy, uznają bezpośredni związek między ubezpieczeniami a ESG. Obejmuje to kompleksowe podejście do zarządzania ryzykiem, w tym zapobieganie ryzyku i jego ograniczanie. Obejmuje ono wszystkie trzy czynniki ESG. W odniesieniu do czynników środowiskowych chodzi w szczególności o podstawowe przyczyny zmian klimatycznych, co oznacza pilną potrzebę podjęcia działań i zmiany zachowań.
Nie ma wątpliwości, że branża ubezpieczeniowa ma praktyczny potencjał, aby wspierać i zachęcać ludzi do zmiany zachowań w pozytywny sposób.
prof. Katarzyna Malinowska
Akademia Leona Koźmińskiego
Marcin Janicki
Country Manager Crawford Polska
