Szczyt klimatyczny COP29 w Baku w Azerbejdżanie odbył się w cieniu coraz bardziej dramatycznych skutków zmian klimatycznych. Europa w ostatnich miesiącach doświadczyła serii katastrof – powodzi w Hiszpanii, które pochłonęły ponad 220 ofiar, niszczycielskich ulew w Europie Środkowej i Wschodniej, a wcześniej – ogromnych pożarów w Grecji.
Te zdarzenia to nie tylko tragedie ludzkie, ale także sygnał ostrzegawczy. Światowy klimat gwałtownie się zmienia, a globalne średnie temperatury stale przekraczają krytyczny próg 1,5 st. C ustanowiony w ramach Porozumienia paryskiego. Co więcej, rok 2024 był najgorętszym w historii, wyprzedził rekordowy rok 2023.
Wobec tych wyzwań konieczne są zdecydowane działania w trzech kluczowych obszarach: ograniczania emisji, adaptacji do zmian klimatycznych oraz zwiększenia ochrony ubezpieczeniowej. W każdym z tych obszarów branża ubezpieczeniowa odgrywa istotną rolę.
Ograniczenie emisji – fundament przyszłości
Najważniejszym krokiem w walce ze zmianami klimatycznymi pozostaje ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Bez tego wysiłku dostosowanie się do nowej rzeczywistości klimatycznej stanie się coraz trudniejsze, zarówno dla ludzi, jak i dla innych gatunków. Niestety osiągnięcie tego celu nie jest łatwe – globalne emisje wciąż rosną, a 2023 i 2024 były pod tym względem rekordowe.
Do sukcesu potrzebne jest zaangażowanie wszystkich stron: obywateli, sektora prywatnego oraz rządów. W tym „trójkącie bierności” każda ze stron często oskarża pozostałe o niewystarczające działania. Ubezpieczyciele, jako kluczowi gracze w sektorze finansowym, mogą w tym zakresie odegrać szczególną rolę. Zarządzając aktywami o wartości ponad 10 bln euro, europejski sektor ubezpieczeń jest największym instytucjonalnym inwestorem na kontynencie.
Chociaż nie wszystkie środki można przeznaczyć na „zielone projekty”, takie jak panele słoneczne czy farmy wiatrowe, część inwestycji może wspierać transformację w kierunku gospodarki wolnej od paliw kopalnych. To wyzwanie nie tylko środowiskowe, ale i ekonomiczne, wymagające starannego równoważenia odpowiedzialności wobec klientów z potrzebą wspierania działań proklimatycznych.
Adaptacja – wyścig z czasem
Adaptacja do nowych warunków klimatycznych to kolejne kluczowe wyzwanie. Emisje gazów cieplarnianych utrzymują się w atmosferze przez dziesięciolecia, co oznacza, że skutki zmian klimatycznych będą się pogłębiać, niezależnie od tempa ich ograniczania. Dlatego konieczne jest przyspieszenie działań adaptacyjnych na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym.
Adaptacja wymaga trudnych decyzji, takich jak rezygnacja z budowy w miejscach zagrożonych ryzykiem powodzi czy osuwisk. Tutaj ubezpieczyciele mają do odegrania istotną rolę, wspierając władze publiczne w tworzeniu planów przestrzennych i norm budowlanych. Na wielu rynkach ubezpieczyciele już opracowują mapy ryzyka wskazujące szczególnie zagrożone obszary oraz doradzają klientom, jak zmniejszyć ryzyko szkód. Takie podejście zwiększa szanse na utrzymanie ich zdolności ubezpieczeniowej i lepszą ochronę przed katastrofami.
Ochrona ubezpieczeniowa – niezbędny filar odporności
Zmiany klimatyczne sprawiają, że katastrofy naturalne stają się bardziej dotkliwe, a ich częstotliwość wzrasta. Niestety wiele osób i firm nadal pozostaje bez odpowiedniego ubezpieczenia. W 2023 r. globalnie tylko 31% strat wywołanych przez katastrofy naturalne zostało pokrytych przez ubezpieczenia, co oznacza spadek w porównaniu z 2022 r.
Zgłębienie rynku ubezpieczeń jest kluczowe. Rządy mogą odegrać tu ważną rolę poprzez wprowadzenie ulgi podatkowej dla osób i firm kupujących ubezpieczenia lub poprzez wspieranie mechanizmów współdzielenia ryzyka między sektorem publicznym a prywatnym. Jednocześnie ubezpieczyciele powinni zwiększać przejrzystość swoich produktów, aby klienci dokładnie wiedzieli, co obejmuje ich polisa, a czego nie.
W niektórych krajach potrzebne mogą być dodatkowe rozwiązania, takie jak fundusze ratunkowe czy systemy wsparcia finansowego, które pozwolą poradzić sobie z rosnącymi kosztami ochrony przed ryzykami klimatycznymi.
Holistyczne podejście do wyzwań klimatycznych
Zmiany klimatyczne to jedno z największych wyzwań naszych czasów, ale nie jedyne. Utrata bioróżnorodności, zanieczyszczenie plastikiem czy niedobory wody również stanowią zagrożenie dla naszej planety. Dlatego działania na rzecz klimatu muszą być prowadzone w sposób, który nie zwiększa problemów w innych obszarach.
Holistyczne podejście wymaga ścisłej współpracy międzysektorowej, dialogu i zaangażowania wszystkich stron. Branża ubezpieczeniowa dzięki swoim zasobom i doświadczeniu ma unikalne możliwości, by przyczynić się do budowy bardziej odpornego i zrównoważonego świata.
Czas na działanie jest teraz. Branża ubezpieczeniowa stoi na pierwszej linii frontu w walce z globalnym ociepleniem i ma szansę stać się liderem tej transformacji. Wspólnymi siłami możemy stawić czoło wyzwaniom przyszłości i stworzyć świat, w którym kolejne pokolenia będą mogły żyć bezpiecznie i w harmonii z naturą.
Nicolas Jeanmart
szef ds. ubezpieczeń osobowych i majątkowych, Insurance Europe
