Nie ma nic za darmo. Kiedy pracodawca podejmuje decyzję o finansowaniu w części lub w całości składki na ubezpieczenie na życie, decyzja jest motywowana bezpieczeństwem na wypadek śmierci pracownika (art. 93 Kodeksu pracy – odprawa pośmiertna), może stabilizacją zatrudnienia, szczególnie w odniesieniu do specjalistów wysokiej klasy.
Po stronie „obdarowanego” pracownika powstaje przychód ze stosunku pracy. Mniejszy lub większy, uzależniony od wysokości składki. Transakcja z podatkowego punktu widzenia pracownika i tak jest opłacalna, bowiem pracownik zyskuje możliwość korzystania z dobrodziejstw ubezpieczenia za wartość podatku dochodowego, nie zaś za całą składkę, gdyby miał ją opłacać z własnej kieszeni, zaś pracodawca koszt uzyskania przychodu.
Kwestia ozusowania składki to już całkiem inna bajka i można sobie z nią niemalże bezboleśnie poradzić, wykorzystując obowiązujące w tym względzie przepisy.
Linia orzecznicza sądów administracyjnych w takich sprawach pozostaje niezmienna od lat. Potwierdził ją ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny, który powołał się na art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (ustawa o PIT). Gdy spółka podjęła decyzję o sfinansowaniu w całości ubezpieczenia ochronno-inwestycyjnego dla swoich pracowników, powzięto wątpliwość, czy od wartości składki należny będzie po stronie ubezpieczonego podatek dochodowy.
Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił wspólnik zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Ponieważ ubezpieczenie zawierało element kapitałowy, wnioskodawca stał na stanowisku, że składka w części kapitałowej nie powinna być opodatkowana z uwagi na fakt, że nie mieści się ona w definicji przychodów ze stosunku pracy, bowiem pracownik nie otrzymuje żadnego świadczenia w momencie opłacenia składki przez pracodawcę.
Co innego, gdy chodzi o składkę ochronną. W tym przypadku przychód ze stosunku pracy nie budzi wątpliwości, a ubezpieczony ma możliwość korzystania z ochrony ubezpieczeniowej przewidzianej umową ubezpieczenia.
Organ skarbowy stał na stanowisku, że przychód ze stosunku pracy powstaje także w sytuacji, gdy ubezpieczający (pracodawca) opłaca składkę kapitałową ze środków własnych na rzecz ubezpieczonego, a uprawnionym do wypłaty środków jest pracownik. Uiszczenie składki na konto ubezpieczyciela skutkuje po stronie pracodawcy koniecznością obliczenia, pobrania i odprowadzenia do właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy, powstaje bowiem po stronie pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT.
Ponieważ wnioskodawca nie zgodził się z decyzją organu skarbowego, wystąpił ze skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Sąd przychylił się do stanowiska organu skarbowego, a tym samym oddalił skargę. W tej sytuacji podatnik wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
13 maja 2025 r. NSA wydał wyrok (sygn. II FSK 1068/22), w którym stwierdził, że opłacane przez pracodawcę składki na ubezpieczenie pracownika w momencie ich wpłaty będą stanowić dla ubezpieczonego pracownika przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT w wysokości opłaconych składek. Składki pracodawcy są opłacane w interesie pracownika (ochrona + kapitał), który nie ponosi ciężaru ekonomicznego, a akceptując warunki umowy ubezpieczeniowej, pracownik godzi się na przyjęcie świadczeń i traktuje je w rzeczywistości jako element wynagrodzenia za pracę.
Sławomir Dąblewski
dablewski@gmail.com
