Oszczędności były głównym czynnikiem napędzającym sytuację majątkową gospodarstw domowych. Izolacja związana z Covid-19 drastycznie ograniczyła możliwości konsumpcji, pojawiło się globalne zjawisko „przymusowych oszczędności” – zauważają eksperci Allianz w najnowszej, dwunastej edycji raportu „Global Wealth Report”, w którym analizowana jest sytuacja majątkowa i związana z zadłużeniem gospodarstw domowych w prawie 60 krajach.
Raport wskazuje, że w 2020 r. oszczędności wzrosły o 78%, do 5,2 biliona euro, co jest absolutnym rekordem. Wpływy na depozyty bankowe z kolei – prawie trzykrotnie (187%). Jednocześnie te ostatnie stanowiły ponad połowę nowych oszczędności na wszystkich branych pod uwagę rynkach. W rezultacie po raz pierwszy depozyty bankowe na całym świecie rosły w dwucyfrowym tempie, które uplasowało się na poziomie 11,9%. Poprzedni szczytowy wzrost na poziomie 8% miał miejsce w kryzysowym roku 2008. Papiery wartościowe wspierane przez silne rynki akcji wzrosły o 10,9%, natomiast aktywa ubezpieczeń i funduszy emerytalnych – o 6,3%.
Zaszczepieni
Allianz prognozuje, że pomimo problemów utrzymujących się w światowym handlu i nowych wariantów wirusa wymuszających kolejne ograniczenia, globalny PKB znacznie wzrośnie w 2021 r. Wzrost ten napędzany jest przede wszystkim kampanią szczepień, która pozwala gospodarkom na ponowne otwarcie i (częściowy) powrót do normalności. Ponadto nadal obowiązuje luźna polityka monetarna i hojne wsparcie fiskalne. Jakie są skutki dla oszczędzających na całym świecie? Bez większych korekt giełdowych rok 2021 powinien okazać się dla nich dobry, przy ogólnym wzroście aktywów finansowych na całym świecie o około 7%.
– Liczby są bardzo imponujące. Ale powinniśmy sięgnąć trochę głębiej. Większość gospodarstw tak naprawdę nie oszczędzała, ale po prostu odkładała swoje pieniądze. Wszystkie te pieniądze na kontach bankowych to zmarnowana okazja. Zamiast tego gospodarstwa domowe powinny inwestować w swoją emeryturę i w zieloną transformację, umożliwiając społeczeństwu sprostanie najważniejszym wyzwaniom, przed którymi stoimy – zmianom klimatycznym i demograficznym. Pilnie potrzebujemy nowej „kultury oszczędzania” – powiedział Ludovic Subran, główny ekonomista Allianz.
Długi Covid
W 2020 r. aktywa finansowe na rynkach wschodzących rosły ponownie szybciej (13,9%) niż na rynkach rozwiniętych (10,4%), wracając do znanych wzorców wzrostu sprzed trzech lat. W rezultacie przepaść w zamożności między krajami bogatymi i biednymi również nieco się zmniejszyła. W ocenie Allianz odwrócenie trendu, który został zdiagnozowany w ubiegłym roku – ponowne oddalanie się biedniejszych i bogatszych krajów – wydaje się na razie zatrzymane. Eksperci ubezpieczyciela zastrzegają, że jest jednak zdecydowanie za wcześnie, aby móc jasno mówić o efektach. Podczas gdy wiele krajów rozwijających się radziło sobie zaskakująco dobrze w pierwszym roku pandemii, istnieją przesłanki, że długoterminowe konsekwencje i wyzwania – od niewystarczających szczepień i rekonfiguracji łańcuchów dostaw po cyfrową i zieloną transformację – mogą dotknąć przede wszystkim biedniejszych krajów.
Zdaniem Allianz to samo można powiedzieć o podziale bogactwa narodowego. Podczas gdy krajowa klasa średnia skurczyła się w ostatnich latach, ponieważ jej udział w całkowitym bogactwie narodowym zmniejszył się w wielu krajach, wydaje się, że transfery społeczne skutecznie przeciwdziałały dalszemu oddalaniu się klas majątkowych. Jednak może to długo nie trwać, jeśli wygasną wsparcie państwa i bezpośrednie skutki kryzysu. W takiej sytuacji utrata milionów miejsc pracy znów będzie odczuwalna. Ponadto kryzys doprowadził do znacznego osłabienia edukacji szkolnej. Covid-19 prawdopodobnie jeszcze bardziej utrwali brak mobilności społecznej. Stopniowe zanikanie klasy średniej tylko chwilowo się zatrzymało.
– Pandemia jest znacznie większym wyzwaniem dla biedniejszych krajów. Bardzo prawdopodobne, że Covid-19 będzie nadal powstrzymywać rozwój gospodarczy właśnie w tej grupie krajów i będzie to trwało znacznie dłużej niż na rynkach rozwiniętych. Jednak prawdziwe wyzwanie pojawia się później: kraje te znajdą się w świecie po pandemii, w którym będzie im coraz trudniej wykorzystać swoje przewagi w sprawdzony sposób, biorąc pod uwagę trwałe zmiany w technologiach, polityce i stylu życia – komentuje współautorka raportu Patricia Pelayo Romero.
Polska: Silny wzrost aktywów finansowych
Aktywa finansowe brutto polskich gospodarstw domowych wzrosły w 2020 r. o 12,1%. Dzięki temu polskie gospodarstwa domowe były jednymi z nielicznych, które odnotowały w 2020 r. znacznie szybszy wzrost niż w 2019 r. (6%). Główną siłą napędową były depozyty bankowe, które stanowią ponad połowę wszystkich aktywów finansowych, i wzrosły o 15,2%, co stanowi najwyższy wzrost od 2008 r. Było to spowodowane rekordowym napływem nowych oszczędności, które w 2020 r. wzrosły o 71%. Papiery wartościowe również wypadły bardzo dobrze (+13,5%), częściowo odzwierciedla to fakt, że polskie gospodarstwa domowe stały się nabywcami netto papierów wartościowych w 2020 r. Z drugiej strony aktywa ubezpieczeniowe i emerytalne pozostały w zasadzie na niezmienionym poziomie, rosnąc zaledwie o 0,3%.
Wzrost zobowiązań zwolnił do 3,2%, wobec średniego wzrostu o ponad 5% w poprzednich 5 latach. Ponieważ produkcja gospodarcza skurczyła się w 2020 r., wskaźnik zadłużenia (zobowiązania w % PKB) podskoczył do 36%, co jest nadal znacznie poniżej poziomu obserwowanego na przykład w Czechach (42%) czy na Słowacji (51%). Ostatecznie aktywa finansowe netto wzrosły o 17%. Z aktywami finansowymi netto na mieszkańca wynoszącymi 9880 euro Polska utrzymała się na 37. miejscu w rankingu najbogatszych krajów. Tym samym Polska jest jednym z biedniejszych krajów regionu, plasując się np. za Słowenią (25.), Czechami (26.), Węgrami (30.) czy Bułgarią (35.).
AM, news@gu.home.pl
(źródło: Allianz)
