Wstępne obliczenia sugerują, że niedawna fala upałów w USA, Europie Południowej i Chinach mogła kosztować 0,6 punktu procentowego globalnego PKB w 2023 roku. Koszt ten waha się od 0,1 pp. we Francji do 1,3 pp PKB w Chinach. Jeden dzień ekstremalnych upałów (powyżej 32 stopni) odpowiada połowie dnia strajku – wskazują eksperci Allianz Trade.
Zmiany klimatu zwiększą częstotliwość i intensywność ekstremalnych upałów, sprawiając, że fale upałów, susze i pożary staną się „nową normalnością”. Takie zdarzenia mają wpływ nie tylko na ludzi i dziką przyrodę, ale także na gospodarkę. Klęski żywiołowe mają znaczące, bezpośrednie negatywne konsekwencje gospodarcze, takie jak wysokie straty majątkowe w krajach rozwiniętych i ofiary w krajach rozwijających się.
Straty makroekonomiczne netto (tj. pośrednie) są ogólnie ujemne, ale prawdopodobnie będą niewielkie w przypadku dużych, rozwiniętych gospodarek, ponieważ są one w stanie lepiej radzić sobie z negatywnymi wstrząsami produkcyjnymi (np. rekompensując utraconą produkcję zwiększoną produkcją w innym miejscu). Pośrednie skutki gospodarcze są na ogół bardziej dotkliwe dla krajów o niskich dochodach i mniejszych, mniej zróżnicowanych gospodarkach, nawet jeśli międzynarodowa pomoc w przypadku klęsk żywiołowych i pomoc rozwojowa prowadzi do (krótkoterminowego) wzrostu transferów pieniężnych.
Kto ile stracił?
Związek między wzrostem PKB a katastrofami naturalnymi jest jednak wysoce nieliniowy w przypadku intensywności klęsk żywiołowych. Przykładowo, katastrofa znajdująca się w górnym 1% rozkładu indeksu katastrof może zmniejszyć stopę wzrostu PKB o 7%, podczas gdy katastrofa w górnym 5% rozkładu zmniejsza ją tylko o 0,5%. Wpływ punktów krytycznych był do tej pory ignorowany w prognozach szkód opartych na IPCC, ponieważ nadal brakuje konsensusu naukowego w sprawie ilościowego określenia tych skutków. Dodatkowo, pracownicy dotknięci upałami skracają swój czas pracy, doświadczają spowolnienia pracy i popełniają błędy.
Allianz Trade szacuje, że w wyniku obecnej fali upałów Chiny, Hiszpania i Grecja mogły stracić blisko punkt PKB, podczas gdy strata Włoch jest bliższa pół punktu, USA straciły jedną trzecią punktu, a strata Francji jest znikoma (0,1 pp.). Podsumowując: przy użyciu udziału poszczególnych krajów w globalnym PKB obliczyć można, że żniwo fali upałów jest bliskie 0,6 pp. globalnego wzrostu PKB w 2023 r.
Skutki upałów można ograniczyć
Ubezpieczyciel zwraca uwagę, że straty produktywności spowodowane ciepłem można złagodzić. Osoby fizyczne, przedsiębiorstwa i rządy mogą zastosować kilka podejść, w tym zmiany technologiczne, infrastrukturalne, regulacyjne i behawioralne. Obiecujące są takie strategie, jak optymalizacja harmonogramów pracy, praca we wczesnych godzinach porannych lub wieczornych oraz stosowanie pasywnych mechanizmów chłodzenia. Świadome klimatu planowanie urbanistyczne i modyfikacje projektu budynku mogą najlepiej poradzić sobie z wysokimi temperaturami bazowymi, podczas gdy klimatyzacja może dostosować się do krótkotrwałych skoków temperatury, biorąc pod uwagę odpowiednią, niedrogą, niezawodną i czystą energię elektryczną.
Perspektywy nie najlepsze, ale nie ma co załamywać rąk
Istnieje coraz większe prawdopodobieństwo, że nadchodzące lata będą stopniowo przypominać ekstremalne warunki, których świadkami byliśmy niedawno. Adaptacja do ekstremalnych upałów będzie następować stopniowo, ponieważ wpływ na produktywność i wzrost PKB jest tylko tymczasowy. Klimatyzacja nie jest prostym rozwiązaniem. Dla niektórych technologia ta jest albo niepraktyczna (pracownicy na zewnętrz), albo po prostu nieosiągalna finansowo. Szerokie zastosowanie klimatyzacji znacznie zwiększyłoby ponadto zużycie energii. Mogłoby to nawet spotęgować fale upałów, jeśli energia pochodziłaby z paliw kopalnych. W tym kontekście, oprócz innych powodów, istotne jest zatem szybkie przejście na czyste źródła energii.
Dobra wiadomość jest taka, że na fale upałów można przygotować się zarówno fizycznie, jak i ekonomicznie. W przeciwieństwie do wielu innych zagrożeń naturalnych są one przewidywalne. Kluczem jest więc dostosowanie się. W perspektywie krótkoterminowej można wprowadzić środki ostrzegawcze i zapobiegawcze. Należy je jednak uzupełnić o długoterminowe strukturalne środki adaptacyjne mające na celu przygotowanie miast na zmiany klimatu (tj. zazielenianie miast czy dachy niepochłaniające ciepła, np. białe) oraz znalezienie sposobów na produktywne dostosowanie miejsc pracy do zwiększonego obciążenia cieplnego (tj. dostosowanie budynków, infrastruktury i godzin pracy).
(AM, źródło: MultiAN)
