Jaka jest realna funkcja umowy ubezpieczenia obowiązkowego OC ppm, o której wielu posiadaczy czy kierujących pojazdami zapomina? To ubezpieczenie z jednej strony zapewnia ochronę interesów poszkodowanego, ale również zabezpiecza majątek osoby odpowiedzialnej przed finansowymi skutkami wyrządzenia szkody.
Należy jednak mieć na uwadze to, że ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK wskazuje wyjątki, przy których wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela nie zwalnia sprawców z finansowej odpowiedzialności za naprawę szkody. W takich sytuacjach możemy mieć więc do czynienia z regresem ubezpieczeniowym.
Regres powstaje w sytuacji, kiedy ubezpieczyciel dokonał wypłaty odszkodowania, realizując zapisy umowy ubezpieczenia, a okoliczności, które towarzyszyły wypadkowi, dają prawo żądania od sprawcy szkody zwrotu poniesionych kosztów.
Kluczowy jest tu art. nr 43 Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK. Zgodnie z nim ubezpieczyciel może dochodzić zwrotu wypłaconego z tytułu OC ppm odszkodowania, jeżeli kierujący:
- wyrządził szkodę umyślnie;
- wyrządził szkodę w stanie po użyciu alkoholu lub w stanie nietrzeźwości;
- wyrządził szkodę po użyciu środków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdziałaniu narkomanii;
- wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;
- nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowania pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przypadków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpośrednio po popełnieniu przez nią przestępstwa;
- zbiegł z miejsca zdarzenia.
Ustawodawca w art. 43 ustawy wskazał zamknięty katalog przypadków, w których ubezpieczycielowi będzie przysługiwało prawo roszczenia regresowego.
W cytowanym art. 43 wskazano również, że regres z tytułu umowy ubezpieczenia OC ppm może być kierowany wyłącznie do kierowcy pojazdu, który wypełnił przesłanki wymienione w przedmiotowym artykule. Bez znaczenia jest, czy kierowca pojazdu jest osobą, z którą została zawarta umowa ubezpieczenia OC, czy też osobą trzecią.
Pomińmy w tym miejscu to, że należałoby rozważyć sytuację prawną przypadku, jeśli kierowcą pojazdu w chwili zdarzenia była osoba małoletnia. Skupmy się zaś na tym, że wiele kontrowersji budziło i nadal budzi dochodzenie przez ubezpieczyciela zwrotu wypłaconego odszkodowania od kierującego pracownika, który wyrządził szkodę, wykonując obowiązki pracownicze.
W tym miejscu należy wskazać również zapis art. 120 Kodeksu pracy. Zgodnie z § 1 tegoż artykułu w razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca.
Istnieje jednak prawo pracodawcy do dochodzenia ewentualnego regresu od pracownika (…) § 2 Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność przewidzianą w przepisach niniejszego rozdziału.
Jeżeli jednak pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości zgodnie z art. 122 k.p. Tym samym zastosowanie art. 120 k.p. jest wyłączone.
Zatem jeśli pracownik przy wykonywaniu przez niego obowiązków służbowych z winy nieumyślnej wyrządzi szkodę osobie trzeciej, nie będzie za nią odpowiadał. W tej kwestii wypowiedział się również Sąd Najwyższy, np. w uchwale z 7 listopada 1977 r., III CZP 80/77, OSNC 1978.
dr Piotr Okrasa
dyrektor Zespołu Ubezpieczeń Komunikacyjnych
RENOMIA
