We wrześniu 2022 Deloitte Center for Financial Services opublikował opracowanie pt. „2023 insurance outlook. Global insurance industry at crossroads to shaping long-term success”. Raport przygotowany przez ekspertów ubezpieczeniowych m.in. z USA, UK, Francji, Japonii oraz Australii ma na celu wskazanie kilku globalnych trendów, które mogą być istotne dla sektora ubezpieczeniowego w kolejnym roku.
Tak jak w przypadku każdej prognozy, szczególnie w tak dynamicznie zmieniającym się otoczeniu, z jakim obecnie mamy do czynienia, wnioskom, do jakich dochodzą autorzy raportu, towarzyszy duża doza niepewności. W minicyklu poświęconym badaniu spróbujmy przyjrzeć się bliżej aspektom, na które zwracają oni uwagę.
Ubezpieczyciele na świecie mierzą się obecnie z szeroką gamą czynników, które ograniczają wzrost i zagrażają ich zyskowności: groźbą światowej recesji, inflacją, skutkami inwazji Rosji na Ukrainę, obawami o sytuację związaną z dalszym rozwojem pandemii Covid-19 i wieloma innymi.
Pandemia pokazała jednak, że branża ubezpieczeniowa jest w stanie szybko i skutecznie reagować na poważne zagrożenia dla swojej działalności – firmy ubezpieczeniowe wykazały się niezwykłym stopniem odporności na szokowy scenariusz. Korzystając z tych doświadczeń, zarówno w aspektach technicznych, jak i psychologicznych, mogą równie dobrze poradzić sobie z bieżącymi zawirowaniami i wykorzystując wdrażane lub planowane innowacyjne rozwiązania, odpowiedzieć na ewoluujące oczekiwania klientów, kanałów sprzedaży oraz partnerów. Konieczne do tego jest jednak podtrzymanie, a w niektórych obszarach nawet przyspieszenie strategicznego kierunku wielopłaszczyznowej transformacji, jaki firmy ubezpieczeniowe wykazują na przestrzeni ostatnich miesięcy.
Nie ulega wątpliwości, że część z dotychczasowych inicjatyw ubezpieczycieli była traktowana w sposób taktyczny, a nie strategiczny. Stały się one konieczną odpowiedzią na natychmiastową potrzebę, jaką zrodziła pandemia i powiązane z nią ograniczenia. Mnogość wyzwań, jakie stoją obecnie przed ubezpieczycielami, powoduje, że taktyczne spojrzenie może już nie wystarczyć. Konieczne może się okazać wypracowanie nowej, strategicznej wizji na własne miejsce w tak niespokojnym świecie. Przemyślenie swojej roli, celów i priorytetów w dłuższym horyzoncie. Raport wskazuje na trzy warunki, które zdaniem autorów są konieczne, aby taka transformacja mogła faktycznie zaistnieć:
- Uświadomienie sobie pełnego potencjału możliwości, który otwierają przed ubezpieczycielami technologiczne rozwiązania wdrożone w trakcie pandemii (np. możliwości chmury);
- Odejście od reaktywnej i minimalistycznej postawy, związanej z wypełnianiem rekomendacji regulacyjnych, na rzecz aktywnego wychodzenia naprzeciw oczekiwaniom ubezpieczających w taki sposób, aby znaleźć dla siebie miejsce w świecie rosnącej konkurencji;
- Zmiana paradygmatu i odejście od koncentracji na minimalizacji ryzyka i kosztów na rzecz świadomego przyjmowania nowych, eksperymentalnych ryzyk.
Raport koncentruje się na ośmiu trendach, które zdaniem autorów mogą istotnie wpływać na decyzje i sytuacje globalnych ubezpieczycieli w 2023 r. Przyjrzyjmy się im bliżej, odnosząc się również do ich zasadności z punktu widzenia lokalnej perspektywy.
Trend 1
Szalejąca inflacja będzie zagrażała zyskowności ubezpieczycieli majątkowych, nawet jeśli w jej efekcie zaobserwowany zostanie wzrost przypisu.
Jak wskazują autorzy raportu, w 2021 r. światowy poziom składki w ubezpieczeniach majątkowych wzrósł o 6,3%. Co ciekawe, za 2/3 tego wzrostu odpowiadają rynki w Stanach Zjednoczonych i Europie. Jest to zmiana obserwowanego wcześniej trendu, w ramach którego głównym motorem wzrostu był wzrost składek w Azji. W II kw. 2022 r. składki urosły o 11% w UK, 10% w USA, 6% w UE i tylko 3% w Azji. Niestety – w tym samym czasie koszty odtworzeniowe w UK wzrosły o niemal 16%, dwa razy bardziej niż inflacja. Wszystkie te czynniki, razem z różnymi wydarzeniami katastroficznymi, zwiększonymi kosztami spraw sądowych spowodowały, że np. w USA strata netto za 2021 r. sięgnęła 3,8 mld dol. S&P Global Market Intelligence szacuje, że w USA wskaźnik mieszany (ang. combined ratio) po raz pierwszy od pięciu lat wzrośnie do ponad 100%, mimo przewidywanego wzrostu GWP o niemal 10%.
Systematycznie wzrastają również koszty reasekuracji. W jednym z badań aż 77% respondentów z firm ubezpieczeniowych wskazało, że nie będzie w stanie zapewnić sobie pokrycia reasekuracyjnego na oczekiwanym poziomie.
Napięta sytuacja ekonomiczna, związane z nią turbulencje i wysokie poziomy inflacji mogą spowodować, że część konsumentów może rezygnować z ubezpieczania pewnych ryzyk, aby zredukować koszty i pomóc napiętym budżetom.
Jednak nie we wszystkich liniach biznesowych przyszłość rysuje się w tak ciemnych barwach. Pojawiają się także nowe okazje. Niedawno opublikowane badania wskazują, że w zakresie ubezpieczeń dla małych i średnich przedsiębiorstw klienci poszukują po prostu nowych rozwiązań: większej elastyczności w zakresie warunków ubezpieczenia, ceny i schematów płatności czy też bardziej holistycznego spojrzenia na ryzyko, włączając w to wsparcie w prewencji. Cały czas rośnie również zapotrzebowanie na ubezpieczenia cyber. To wiąże się jednak z istotnym ryzykiem dla ubezpieczycieli: częstotliwość ataków ransomware wzrosła o 235% w ciągu dwóch lat, a średnia wypłata w tym samym okresie aż o 370%.
Na razie nie sprawdzają się przewidywania, że w efekcie coraz bardziej masowego wykorzystania pojazdów autonomicznych duża część składek ubezpieczeniowych przepłynie z ubezpieczeń osobowych do ubezpieczeń odpowiedzialności producentów oprogramowania. Dzieje się tak dlatego, że tranzycja do świata, w którym pojazdy autonomiczne stanową istotny procent wszystkich samochodów poruszających się po drogach, idzie wolniej, niż zakładały optymistyczne prognozy.
Gałęzią, która rozwija się niezwykle dynamicznie, są z pewnością ubezpieczenia wbudowane. Szacuje się, że do 2030 r. globalny wolumen GWP w tego typu ubezpieczeniach osiągnie 722 mld dol., z czego 2/3 przypadać będzie na rynki w Chinach i USA.
Obszar, który niewątpliwie wart jest uwagi, to ubezpieczenia aktywów niematerialnych, takich jak np. kryptowaluty, NFT czy aktywa wirtualne. Autorzy opracowania szacują, że jedynie 17% tego typu aktywów jest ubezpieczonych.
Autorzy badania podkreślają, że poza stricte produktowymi innowacjami warto zwrócić uwagę również na trendy w zakresie przyspieszającej technologicznej transformacji, rosnącej konkurencji i dynamiki w obszarze taryfikacji, a także na ponawiane wysiłki zmierzające do zwiększenia efektywności operacyjnej ubezpieczycieli. Niezmiennie, kluczowym trendem pozostaje nacisk na klientocentryczne podejście.
Trend 2
Ubezpieczyciele na życie powinni na nowo określić model działalności, swoje priorytety i pozycję.
Autorzy badania zwracają uwagę, że w zakresie ubezpieczeń na życie, ze względu na ich długoterminowy charakter, trudno o rewolucyjne zmiany. Widać jednak, że zachodzi na nim pewna metamorfoza. Żeby odbyła się ona jednak w pozytywnym dla ubezpieczycieli kierunku, powinni oni odejść od podejścia reaktywnego do proaktywnego – wykorzystując rozwiązania technologiczne wdrożone w trakcie pandemii, oferując nowe produkty, przemodelowując swoją dystrybucję i wyszukując nisze.
Realne składki w segmencie ubezpieczeń na życie globalnie spadają (o 0,2% w 2022 na świecie; z czego np. w Chinach aż o 9%, co jest częściowo kompensowane m.in. wzrostami o 3,5% na rynkach wschodzących). Raport wskazuje, że ubezpieczyciele życiowi powinni przejąć inicjatywę i poszukać obszarów, w których penetracja ubezpieczeniowa pozostaje niewystarczająca, a zapotrzebowanie duże. Ze względu na spore różnice w oczekiwaniach klientów pomiędzy rynkami i w obrębie poszczególnych grup wiekowych zarówno produkty, jak i modele dystrybucji powinny być dostosowywane lokalnie, a nie unifikowane. Np. o ile w Azji około 2/3 respondentów wskazuje na możliwość zakupu ubezpieczenia w sposób zdalny, jako jeden z kluczowych czynników przy wyborze ubezpieczyciela, o tyle np. w USA deklaruje to jedynie 1/3 respondentów.
Ubezpieczyciele powinni również inwestować wysiłki w pogłębianie wiedzy wśród klientów na temat produktów finansowych i ubezpieczeniowych. Większe zrozumienie meandrów rynków finansowych przekłada się na wzrost zainteresowania tego typu rozwiązaniami. Jest to bez wątpienia długotrwała inwestycja, niemniej ubezpieczyciele mogą i powinni odnaleźć swoją rolę w edukowaniu rynku w tym zakresie.
Autorzy raportu zwracają uwagę także na inne wyzwanie. Kupujący z jednej strony oczekują prostoty konstrukcji produktów, z drugiej zaś kładą nacisk na możliwość hiperpersonalizacji oferowanych im rozwiązań. Te pozornie sprzeczne oczekiwania pomagają pogodzić innowacyjne rozwiązania technologiczne oferowane przez branżę insurtech.
Ubezpieczenia na życie będą oczywiście zmieniać się w nowym otoczeniu ekonomicznym. Panujące obecnie na rynkach otoczenie wysokich stóp procentowych może prowadzić do tego, że część ubezpieczycieli będzie zmieniać swój profil z „dostarczycieli ochrony” na „zarządzających aktywami”. Na niektórych rynkach otwiera to wiele możliwości w zakresie procesów M&A.
Oczywiście wyższe stopy procentowe niosą ze sobą także ryzyka i nakładają większą odpowiedzialność na działy zarządzania aktywami. Niewystarczające, w ocenie właścicieli polis, zwroty z inwestycji w produktach o charakterze inwestycyjnym mogą popchnąć niektórych klientów do rezygnacji z produktów ubezpieczeniowych i inwestowania swoich środków w innych obszarach.
Inflacja pozostaje obosieczną bronią z punktu widzenia ubezpieczycieli życiowych. Z jednej strony jest często powiązana ze wzrostem stóp zwrotu na aktywach, co ułatwia oferowanie ciekawszych i bardziej konkurencyjnych produktów. Z drugiej strony, podobnie jak w przypadku ubezpieczycieli majątkowych i osobowych, prowadzi do zwiększonych kosztów operacyjnych i wyższych poziomów rezygnacji – kiedy klienci przestają sobie radzić z opłacaniem bieżących składek i rezygnują z wydatków, które nie są koniecznymi punktami w ich domowych budżetach. Gotowość ubezpieczycieli do wspierania klientów w tego typu sytuacjach może ograniczyć negatywne trendy w zakresie rezygnacji i zbudować długoterminową relację zaufania na linii klient – ubezpieczyciel.
Trend 3
Ubezpieczenia grupowe są coraz bardziej interesujące wraz z nowymi i innowacyjnymi rozwiązaniami, które stosują ubezpieczyciele.
Raport odnotowuje, że współczynniki szkodowości, po istotnych spadkach zaobserwowanych w okresie pandemii, wracają do poziomów odpowiadających przedpandemicznym średnim.
Jednym z głównych wyzwań, z jakimi mierzą się ubezpieczyciele w obszarze ubezpieczeń grupowych, jest zagwarantowanie odpowiednich poziomów penetracji w grupach, do których kierowane są oferty ubezpieczeniowe. To zaś może być trudne bez przygotowania wystarczająco różnorodnej oferty, z którą będzie można dotrzeć do wielu generacji pracowników – tak, aby każdy mógł odnaleźć coś dla siebie. Twórcy raportów wskazują, że model one size fits all przestaje się sprawdzać; klientów z różnych grup wiekowych mogą natomiast lepiej przyciągnąć modułowe oferty, w których będą się przeplatać propozycje: z obszaru zdrowia, ochrony, inwestycji, wellbeing etc.
Tym oczekiwaniom również naprzeciw wychodzą rozwiązania wykorzystujące innowacyjne technologie. Wdrożenie narzędzi oferowanych przez firmy z branży insurtech pozwala łączyć informacje zbierane od pracodawców z bardzo szczegółowymi danymi o oczekiwaniach, przyzwyczajeniach i preferencjach pracowników. Pozwala to budować specjalną ofertę, która zwiększa współczynniki penetracji oraz lojalność klientów.
Podsumowanie
Wydaje się, że wszystkie powyższe trendy mają w pewnym stopniu zastosowanie również do polskiego rynku:
- Trend 1: z wysokimi poziomami inflacji mierzymy się lokalnie już od dłuższego czasu. Przedstawiciele ubezpieczycieli majątkowych alarmują, iż nowe wytyczne w zakresie likwidacji szkód doprowadzą do nasilenia tego zjawiska, zwiększając zagrożenie dla zyskowności tej grupy ubezpieczeń;
- Trend 2: konieczność odnalezienia nowej tożsamości w ubezpieczeniach na życie w polskich warunkach wybrzmiewa być może nawet mocniej niż w kontekście globalnym. Upraszczanie produktów, poszukiwanie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, pozwalających wkraczać w niezagospodarowane nisze czy sięganie do korzeniu ubezpieczeń na życie to kierunki, które warto w tym kontekście rozważyć.
- Trend 3: ubezpieczenia na życie są na naszym rynku już bardzo mocno obecne. Sięgnięcie po rozwiązania pozwalające uatrakcyjnić tę ofertę jest oczywiście warte rozważenia.
Adam Pasternak-Winiarski
dyrektor Działu Usług Aktuarialnych i Ubezpieczeniowych
Deloitte
POBIERZ | SUBSKRYBUJ W APPLE PODCASTS | SUBSKRYBUJ W SPOTIFY
