Zmiany zasad opodatkowania jednoosobowych działalności gospodarczych wprowadzone w ramach Polskiego Ładu skłoniły pośredników ubezpieczeniowych do zweryfikowania stosowanej metody podatkowego rozliczania przychodów uzyskiwanych w ramach działalności.
W nowej rzeczywistości na atrakcyjności zyskało opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W poprzednich latach ten wariant nie był jednak popularny, co wiązało się również z brakiem jakiejkolwiek praktyki organów podatkowych w tym zakresie. Skutkowało to również wątpliwościami związanymi z wyborem właściwej stawki opodatkowania.
Niektórzy agenci, którzy zdecydowali się na wybór opodatkowania ryczałtem, wystąpili do dyrektora KIS z prośbą o potwierdzenie, jaka stawka podatku będzie właściwa w ich indywidualnej sytuacji. Rozstrzygnięcia organów mogą być wskazówką, jaka stawka ryczałtu powinna zostać w konkretnym przypadku zastosowana.
Zasady opodatkowania ryczałtem
Przy opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podstawą opodatkowania jest przychód. W odróżnieniu od innych form opodatkowania (skala, podatek liniowy) w przypadku ryczałtu nie ma możliwości odliczania kosztów podatkowych, jest to więc metoda odpowiednia dla osób, które w ramach działalności nie ponoszą wysokich wydatków. Przepisy przewidują różne stawki ryczałtu dla określonych rodzajów działalności.
Szczególnie ważną kwestią przy opodatkowaniu ryczałtem jest również składka zdrowotna, która jest określona w trzech zryczałtowanych kwotach, a zastosowanie właściwej jest uzależnione od osiągnięcia określonego progu przychodów. Dodatkowo od lipca agenci opodatkowani ryczałtowo mogą pomniejszyć przychód o 50% wartości zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Co istotne, nie jest wykluczone stosowanie kilku różnych stawek podatku, jeżeli czynności wykonywane w ramach prowadzonej działalności kwalifikują się do różnych kategorii wskazanych w ustawie o ryczałcie.
Poniżej przedstawiamy rozstrzygnięcia dyrektora KIS dotyczące tego, jakie stawki ryczałtu PIT mogą mieć zastosowanie w różnych przypadkach prowadzenia działalności przez pośredników ubezpieczeniowych.
Agent zatrudniający współpracowników
Z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej wystąpił agent świadczący usługi pośrednictwa zarówno w ramach standardowych umów agencyjnych zawieranych z zakładami ubezpieczeń, jak i w ramach konsorcjów zawieranych z innymi agentami (sygn. 0112-KDIL2-2.4011.292.2022.2.AA).
Co istotne, w ramach działalności agent ten zleca również część prac osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych, m.in. w zakresie analiz dynamiki rynku ubezpieczeniowego, analiz porównawczych ofert różnych towarzystw ubezpieczeniowych oraz analiz działań konkurencji.
Z uwagi na fakt, że agent część prac będących istotą zawodu agenta ubezpieczeniowego zleca osobom trzecim, nie mamy do czynienia z wykonywaniem wolnego zawodu, rozumianego zgodnie z ustawą o ryczałcie jako wykonywanie działalności osobiście, bez zatrudniania pracowników. W konsekwencji nie znajdzie zastosowanie stawka 17%, przewidziana dla wolnych zawodów. Przychody agenta w sytuacji, w której zatrudnia on osoby, które wykonują czynności związane z istotą działalności pośrednika w rozumieniu ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, mogą być natomiast opodatkowane według stawki 15%.
Analogicznie do stosowania przez agenta ubezpieczeniowego stawki 15% dyrektor KIS wypowiedział się w innym rozstrzygnięciu (sygn. 0115-KDIT1.4011.189.2022.2.MN).
Agent i OFWCA
Jedna ze spraw analizowanych przez dyrektora KIS (sygn. 0114-KDIP2-2.4011.121.2022.3.SP) dotyczyła agentki, która w ramach prowadzonej działalności występowała w dwóch rolach:
- agenta ubezpieczeniowego – w ramach umowy agencyjnej zawartej z towarzystwem ubezpieczeń
- OFWCA – w ramach umowy zawartej z multiagencją ubezpieczeniową
We wniosku o wydanie interpretacji agentka wskazała, że nie zatrudnia w ramach prowadzonej działalności żadnych pracowników/zleceniobiorców, a prowadzona przez nią ewidencja umożliwia zidentyfikowanie przychodów osiąganych z poszczególnych tytułów.
W tym przypadku dyrektor KIS potwierdził, że czynności wykonywane w ramach umowy agencyjnej zawartej z towarzystwem ubezpieczeń będą stanowiły działalność wykonywaną w ramach wolnego zawodu (tutaj: agent ubezpieczeniowy) i przychody z tego tytułu mogą podlegać opodatkowaniu ryczałtem według stawki 17%.
Natomiast w odniesieniu do przychodów uzyskiwanych z umowy zawartej z multiagencją za czynności wykonywane jako OFWCA właściwa będzie stawka ryczałtu 15%, nie jest to bowiem działalność wykonywana w ramach wolnego zawodu.
Ryczałt dla pośredników – podsumowanie
W wydawanych rozstrzygnięciach dyrektor KIS potwierdza stanowiska w zakresie stosowania stawek ryczałtu przez agentów:
- 17% – w przypadku agenta ubezpieczeniowego, który nie zatrudnia osób wykonujących czynności agencyjne
- 15% – w przypadku agenta zatrudniającego osoby wykonujące czynności związane z istotą działalności agenta oraz w przypadku wykonywania działalności gospodarczej jako OFWCA
W przypadku prowadzenia działalności wykonywanych w szczególnej konfiguracji (np. prowadzenie dodatkowych rodzajów działalności) warto uzyskać interpretację indywidualną mającą na celu zabezpieczenie swojej sytuacji podatkowej.
Karolina Mazurkiewicz-Grzybowska
doradca podatkowy, starsza menedżerka w ALTO
Jakub Sobieski
aplikant radcowski, starszy konsultant w ALTO
