Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych opublikował sprawozdanie analizujące, w jaki sposób zakłady ubezpieczeń w Unii Europejskiej wdrożyły nowy standard rachunkowości ubezpieczeniowej MSSF 17, a także podsumowujące synergie i różnice w obliczaniu zobowiązań ubezpieczeniowych z ramami Wypłacalność II.
W styczniu 2023 r. MSSF 17 stał się nowym międzynarodowym standardem rachunkowości dla umów ubezpieczeniowych, zastępując poprzedni tymczasowy standard MSSF 4. Celem tego przejścia jest zwiększenie wiarygodności i przejrzystości sprawozdań finansowych oraz zmniejszenie różnic metodologicznych poprzez harmonizację. Analiza opiera się na półrocznym sprawozdaniu finansowym za 2023 r. na próbie 53 grup ubezpieczeniowych/reasekuracyjnych z 17 państw członkowskich UE.
Przejście do MSSF 17 doprowadziło do znacznych zmian w wartości zobowiązań ubezpieczeniowych, biorąc pod uwagę stosowanie różnych metod wyceny, przejście od dorozumianej ostrożności do wyraźnej korekty ryzyka oraz wprowadzenie do MSSF 17 umownego marginesu usług. CSM odzwierciedla oczekiwane zyski i umożliwia ubezpieczycielom ich alokację w całym okresie obowiązywania umowy w miarę świadczenia usługi ubezpieczeniowej. Z informacji przekazanych przez ankietowanych wynika, że chociaż wprowadzenie MSSF 17 miało różny wpływ, to generalnie doprowadziło do wzrostu zobowiązań ubezpieczeniowych i w konsekwencji spadku kapitału własnego akcjonariuszy.
MSSF 17 oferuje ubezpieczycielom trzy podejścia przejściowe i trzy odrębne metody wyceny. Jeżeli chodzi o transformację, w podobnym stopniu zastosowano wszystkie trzy podejścia (podejście pełne retrospektywne, zmodyfikowane podejście retrospektywne i podejście oparte na wartości godziwej), przy czym najczęściej wybierana opcja stanowi 42% zobowiązań ubezpieczeniowych. Jeśli chodzi o metody wyceny, EIOPA zaobserwował wyraźny związek z rodzajem umowy ubezpieczeniowej. Badani wycenili 86% swoich zobowiązań z tytułu ubezpieczenia na życie przy zastosowaniu metody zmiennej wolnej (VFA), podczas gdy umowy ubezpieczenia inne niż na życie były w 90% wyceniane przy zastosowaniu metody alokacji składek (PAA). Wybrano ogólny model dla pozostałych zobowiązań.
Różnice między MSSF 17 a ramami Wypłacalność II
Chociaż Wypłacalność II i MSSF 17 służą różnym celom – pierwszy z nich ma na celu ochronę ubezpieczających, podczas gdy drugi koncentruje się na dostarczaniu wiarygodnych informacji użytkownikom sprawozdań finansowych jednostek – cechują je znaczne podobieństwa pozwalające na istotną synergię. Obejmują one np. stosowanie metody wyceny zgodnej z zasadami rynkowymi, oszacowania przyszłych przepływów pieniężnych ważone prawdopodobieństwem oraz stopy dyskontowe w celu określenia bieżącej wartości przepływów pieniężnych oczekiwanych z tytułu zobowiązań ubezpieczeniowych.
Jednak te dwie ramy różnią się od siebie również w istotny sposób. Główne różnice dotyczą metod wyceny dozwolonych w MSSF 17 oraz uwzględnienia marginesu na świadczenie usług umownych, podczas gdy istnieją inne istotne różnice w stopach dyskontowych, korekcie/marży ryzyka, granicach umów i alokacji wydatków.
Jeżeli chodzi o różnice ilościowe, zgodnie z MSSF 17 zobowiązania z tytułu ubezpieczeń na życie (z wyłączeniem CSM) były średnio o 2,5% niższe niż odpowiadające im rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Wypłacalność II. W przypadku umów ubezpieczenia innych niż na życie zobowiązania ubezpieczeniowe MSSF 17 (z wyłączeniem CSM, z wyjątkiem umów zawartych w PAA) są jednak średnio o 9,5% wyższe niż w przypadku dyrektywy.
Stopy dyskontowe
Podczas gdy Wypłacalność II określa struktury terminowe stopy procentowej wolnej od ryzyka (RFR) obliczone i opublikowane przez EIOPA, zgodnie z MSSF 17 ubezpieczyciele są odpowiedzialni za samo ustalanie stopy wolnej od ryzyka. Niemniej jednak z badań EIOPA wynika, że w praktyce 75% ankietowanych opiera się na RFR EIOPA przy obliczaniu MSSF 17. Mimo to ostateczna stopa dyskontowa w MSSF 17 była często wyższa niż w przypadku Wypłacalność II ze względu na korekty niepłynności dozwolone w MSSF 17.
Innym źródłem różnicy jest metoda obliczania i poziom ufności marginesu ryzyka. W przypadku działalności w ubezpieczeniach na życie korekta ryzyka na podstawie MSSF 17 jest znacznie niższa niż margines ryzyka Wypłacalność II. Natomiast w przypadku działalności w zakresie ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie korekta ryzyka na podstawie MSSF 17 jest nieco wyższa.
(AM, źródło: EIOPA)
