Najlepszym lekarstwem na złość jest zwłoka. Tak powiedział Seneka i w całości się z nim zgadzam. Jak reagujesz, jeśli ktoś powie ci coś obraźliwego? Czy odbijasz piłeczkę pytaniem: „Co chcesz przez to powiedzieć?”.
Pytanie „Co chcesz przez to powiedzieć” przynosi ci wiele korzyści:
- pozwala ci coś powiedzieć;
- opóźnia złość i chroni cię przed gwałtowną reakcją na atak;
- pomaga odkryć, o co naprawdę chodzi, i w ten sposób pozwala właściwie zareagować;
- daje czas na pozbieranie myśli – dzięki temu nie powiesz czegoś, czego później będziesz żałował;
- jest odpowiedzią inteligentną, a nie niedojrzałą.
Mówi się, że zazdrość niemal zawsze spowodowana jest całkowitym niezrozumieniem sytuacji drugiego człowieka, podobnie jak złość. Uczestniczka jednego z moich szkoleń powiedziała:
„Wykorzystałam tę technikę całkiem nieświadomie w zeszłym tygodniu i rzeczywiście okazała się skuteczna. Pół roku temu dostałam awans i teraz kieruję moimi kolegami. Najdelikatniej mówiąc, to bardzo trudna sytuacja. W piątek, tuż przed końcem pracy, wszedł do mnie do gabinetu jeden z moich podwładnych. Zamknął za sobą drzwi, usiadł i oświadczył, że zupełnie nie potrafię kierować pracownikami. Byłam całkowicie zaskoczona. Zawsze z dumą podkreślam, że potrafię sobie radzić z ludźmi. Już miałam wyjaśnić, że wykonuję swoją pracę najlepiej, jak potrafię, jednak zdałam sobie sprawę z faktu, że zostałoby to odebrane jako usprawiedliwianie się. Zapytałam więc tylko, co chciał przez to powiedzieć.
Nikt z nas nie wie, co się dzieje. Od kilku tygodni nie było żadnego zebrania – oświadczył. Stało się jasne, że ma zastrzeżenia do mojego sposobu komunikowania się z podwładnymi. Zaczęliśmy więc rozmawiać o zapewnieniu właściwej informacji, a nie o tym, czy jestem dobrym przełożonym”.
Pamiętam, jak kiedyś usłyszałem następującą historię: „Mój sześcioletni syn przyszedł do mnie i oświadczył, że mnie nienawidzi i że chciałby mieć inną mamę. Oczywiście bardzo mnie to zabolało. Najpierw pomyślałam, że jest bardzo niewdzięczny, i nie mogłam zrozumieć, jak może mówić coś takiego po tym wszystkim, co dla niego zrobiłam. Zrozumiałam jednak, że powiedzenie tego niewiele pomoże, przypomniałam sobie twoją sugestię, by odpowiadać na zarzuty pytaniem, i zapytałam: Co masz na myśli?
Odpowiedział: Wszyscy moi koledzy mogą zostać po pikniku na noc i spać w namiotach, a ja muszę wracać do domu. To nieuczciwe. Kiedy poznałam już powody jego niezadowolenia, mogłam mu wytłumaczyć, że nie może zostać tam na noc, ponieważ następnego ranka musimy wcześnie jechać na zawody jego brata. Dzięki temu pytaniu uniknęłam ślepej reakcji na jego słowa. Zamiast strzępić język bez potrzeby, mogłam rzeczowo porozmawiać”.
W naszym kraju rzadko zastanawiamy się nad tym, dlaczego inni zachowują się niezgodnie z naszymi oczekiwaniami. Zazwyczaj koncentrujemy się na krytykowaniu ich zachowania i wzdychaniu z komentarzem: „Ja to mam ciężko, muszę się z wszystkimi użerać”. Poniższa historia pozwala lepiej zrozumieć, dlaczego zawsze trzeba się dowiedzieć, co jest powodem kłopotliwej sytuacji.
Pewna nauczycielka weszła do klasy w poniedziałek po deszczowym weekendzie i zastała na środku olbrzymią kałużę. Wezwała woźnego. Ten przyszedł i wytarł podłogę. Następnego ranka sytuacja się powtórzyła. Kiedy w środę rano znów zastała w klasie kałużę, zadzwoniła do kierownika administracyjnego: „To już trzeci dzień z rzędu. Czy mógłby pan jakoś się tym zająć?”. Po kilku minutach zjawił się konserwator. Zdziwiona nauczycielka spytała: „Jak ma pan zamiar wytrzeć podłogę? Przecież nie wziął pan szmaty”. Konserwator odparł: „Nie będę wycierał podłogi. Mam zamiar uszczelnić rury”.
Zbyt często zdarza się, że gdy ktoś mówi lub robi coś nieuprzejmego, chcemy „wycierać podłogę, zamiast uszczelniać rury”. W ten sposób reagujemy na skutek, zamiast szukać przyczyny problemu, by ją usunąć.
Dlatego zawsze SZUKAJ PRAWDZIWYCH INTENCJI. Co może to oznaczać dla ciebie? W konfrontacji z jakimś niewłaściwym zachowaniem stajesz wobec wyboru: możesz narzekać lub zadać pytanie. Często przyczyny problemu ujawniają się, gdy zareagujesz pytaniem. „Dlaczego tak sądzisz?” oraz „Co masz na myśli?” to bardzo dobre sposoby na odkrycie genezy niepożądanego zachowania i to na nie powinniśmy reagować.
Adam Kubicki
adam.kubicki@indus.com.pl
