Najnowsze stanowisko UNKF dotyczące zarządzania produktem ubezpieczeniowym przez dystrybutorów niebędących twórcami produktu może okazać się wyzwaniem dla rynku – wyjaśnia dr Michał P. Ziemiak z UMK specjalnie dla „Gazety Ubezpieczeniowej”.
Chodzi tu o wymogi stawiane dystrybutorom, wynikające z art. 11 ust. 6 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń oraz z rozdziału III Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/2358. Analogicznie jak w przypadku reguł dotyczących social mediów (zob. komentarz w „GU” nr 36/2021) stanowisko UKNF nie stanowi źródła prawa, lecz Urząd oczekuje jego uwzględnienia przez dystrybutorów, co przełoży się zapewne na działania nadzorcze. Jakie wnioski płyną więc ze stanowiska UKNF?
Po pierwsze, stanowisko odnosi się do wszystkich dystrybutorów, którzy oferują produkty ubezpieczeniowe, nie będąc jednocześnie ich twórcami. Będą to więc agenci, agenci oferujący ubezpieczenia uzupełniające oraz brokerzy, w tym także ci, którzy modyfikują produkt innego twórcy pod kątem potrzeb klienta indywidualnego.
Po drugie, UKNF wskazuje na istotną rolę „dwukierunkowego” przekazywania informacji o produkcie pomiędzy twórcą a dystrybutorem. Ta dwukierunkowość oznacza pozyskiwanie informacji „o produkcie od twórcy” oraz „o produkcie od dystrybutora”. W pierwszym przypadku dystrybutor otrzymuje informacje niezbędne do zrozumienia produktu (i rynku docelowego), tak aby zapewnić jego dystrybucję zgodnie z wymogami m.in. art. 7 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Strategia dystrybucji powinna zależeć także od pozyskanych od twórcy informacji. W drugim przypadku dystrybutor, który obserwuje produkt „w działaniu”, zobowiązany jest informować twórców o dostrzeżonych przez siebie okolicznościach negatywnie wpływających na klientów. Chodzi o przekazanie danych koniecznych do dokonania przeglądu produktu oraz sprawdzenia, czy produkty te odpowiadają potrzebom klientów na rynku docelowym.
Po trzecie, UKNF podkreśla konieczność niezwłocznego ustalenia konkretnych procedur dotyczących wymiany wskazanych informacji. W przypadku procedury pozyskiwania informacji „o produkcie od twórcy” musi być ona sporządzona na piśmie i przekazana przez dystrybutora jego pracownikom. Jak się wydaje, analogiczne wymogi formalne powinny dotyczyć także procedury przekazywania informacji twórcy przez dystrybutora.
Po czwarte, określając procedurę pozyskiwania informacji, szczególny nacisk położyć należy na rozwiązania zapobiegające konfliktom interesów. UKNF wskazuje, że nie chodzi tu tylko o dystrybucję produktów z grupy 3 działu I załącznika do ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, lecz o wszystkie produkty.
Po piąte, procedury pozyskiwania informacji od twórcy muszą mieć charakter kompleksowy i skonkretyzowany. Szczegółowość rozwiązań uzależniona jest od stopnia złożoności i ryzyka związanego z dystrybuowanymi produktami oraz charakteru, skali i złożoności działalności dystrybutora. W przypadku brokerów ubezpieczeniowych procedury winny uwzględniać szczególny obowiązek udzielania klientom rekomendacji.
Po szóste, procedura przekazywania informacji twórcy o produkcie „w działaniu” poprzedzona powinna być stosowną analizą. Zdaniem UKNF może być ona oparta na gromadzonych przez dystrybutora danych, w tym wnioskach płynących ze składanych przez klientów reklamacji czy skarg.
Po siódme, opisane procedury podlegają okresowym przeglądom. Co prawda nie przewidziano tu konkretnych terminów, niemniej UNKF wskazuje, że rozwiązania powinny cechować się ciągłą odpowiedniością i aktualnością, m.in. w kontekście zmian otoczenia prawnego czy zmian samego produktu przez twórcę.
Ostatecznie stanowisko UKNF wymusi na dystrybutorach przyjęcie kolejnych rozwiązań organizacyjnych. W przypadku agentów ciężar ich opracowania spadnie na zakłady ubezpieczeń. Brokerzy winni zadbać o wdrożenie procedur we własnym zakresie, współpracując z zakładami ubezpieczeń.
Konsekwencje przyjęcia stanowiska UKNF
Obowiązki z art. 11 UDU oraz Rozporządzenia 2017/2358 dotyczą wszystkich dystrybutorów; konieczność zapewnienia „dwukierunkowej” wymiany informacji o produkcie; konieczność opracowania i wdrożenia procedur dotyczących wymiany informacji o produkcie; uwzględnienie w procedurach rozwiązań zapobiegających konfliktom interesów (nie tylko przy ubezpieczeniach na życie z UFK); dostosowanie procedur do złożoności produktu i ryzyka z nią związanego oraz charakteru działalności dystrybutora; obowiązek analizowania produktu „w działaniu” i przekazywania informacji jego twórcy; konieczność okresowego przeglądu i aktualizacji procedur przekazywania informacji.
Autor: dr Michał P. Ziemiak, adiunkt w Katedrze Prawa Ubezpieczeniowego i Medycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, radca prawny, członek polskiego Oddziału Association Internationale de Droit des Assurances (AIDA).
Więcej na temat stanowiska KNF:
a
(am)
