Kwestia prawa nabywcy do wypowiedzenia umowy obowiązkowego ubezpieczenia pojazdu, będącego przedmiotem umowy leasingowej, budziła i myślę, że jeszcze może budzić wątpliwości zarówno po stronie towarzystw ubezpieczeniowych, pośredników, jak i samych klientów.
Warto jest jeszcze raz zająć się tym tematem i przypomnieć zalecenia Komisji Nadzoru Finansowego z 2020 r.
Zalecenia zostały wydane na podstawie art. 361 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej dla wielu zakładów ubezpieczeń, które nie respektowały uprawnienia nowego właściciela pojazdu do wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych (OC ppm), wynikającego z art. 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Niehonorowane wypowiedzenia
W sytuacji, gdy w trakcie trwania polisy OC ppm doszło do zmiany prawa własności pojazdu, przy czym nabywca był jednocześnie ubezpieczającym, który pierwotnie zawarł wypowiadaną umowę, wypowiedzenia nie były honorowane. Sytuacja taka powstawała w chwili nabycia pojazdu przez leasingobiorcę po wygaśnięciu umowy leasingu, przy jednoczesnym trwaniu umowy ubezpieczenia OC ppm zawartej przez tego leasingobiorcę.
Zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy w razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC ppm, na posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, przechodzą prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza wynikające z tej umowy.
Umowa ubezpieczenia OC ppm ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, wypowie ją na piśmie. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC ppm ulega ona rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia. Przepisów art. 28 ustawy się nie stosuje.
Konsekwencje
Dodatkowo art. 31 ust. 2 ustawy przewiduje, że w razie niewypowiedzenia przez posiadacza pojazdu mechanicznego, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności tego pojazdu, umowy ubezpieczenia OC ppm zakład ubezpieczeń może dokonać ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących posiadaczowi, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności pojazdu mechanicznego oraz zwyżek go obciążających, w ramach obowiązującej taryfy składek.
Z art. 31 ust. 1 i 2 ustawy wynika zatem, że przejście lub przeniesienie prawa własności pojazdu, w stosunku do którego zawarto umowę ubezpieczenia OC ppm, rodzi następujące konsekwencje:
- przejście praw i obowiązków z umowy ubezpieczenia OC ppm na nabywcę pojazdu (art. 31 ust. 1 zd. 1 ustawy);
- powstanie po stronie nabywcy pojazdu uprawnienia do wypowiedzenia na piśmie umowy ubezpieczenia OC ppm (art. 31 ust. 1 zd. 2 ustawy);
- brak automatycznego zawarcia umowy ubezpieczenia OC ppm na kolejny dwunastomiesięczny okres ochrony, jako skutek wyłączenia stosowania art. 28 ustawy (art. 31 ust. 1 zd. 4 ustawy);
- powstanie uprawnienia towarzystwa ubezpieczeniowego do dokonania rekalkulacji składki ubezpieczeniowej za okres od momentu przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu, w przypadku niewypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC ppm przez nabywcę (art. 31 ust. 2 zd. 1 ustawy);
- powstanie uprawnienia nabywcy do żądania rekalkulacji składki za okres od momentu nabycia własności pojazdu (art. 31 ust. 2 zd. 2 ustawy).
Uwaga na kary
Wspomniane zalecenia Komisji Nadzoru Ubezpieczeniowego inspirowane były przez samych leasingobiorców – nabywców pojazdów, którym ubezpieczyciele odmawiali prawa wypowiedzenia polisy OC ppm złożonych w trybie art. 31 ust. 1 uuo, w odniesieniu do umów zawartych przez nich jako ubezpieczających.
Należy jednak podkreślić, iż przyznanie prawa do wypowiedzenia umowy OC ppm w ramach art. 31 powoduje, jako konsekwencja, brak automatycznego zawarcia umowy na kolejne 12 miesięcy. W przypadku kiedy leasingobiorca – nabywca zapomni zawrzeć nową polisę obowiązkową, po zakończeniu umowy leasingu, będąc przeświadczony, że jednak zostanie ona w trybie art. 28 ustawy odnowiona, spotka się z konsekwencjami kary za jej brak.
dr Piotr Okrasa
dyrektor Zespołu Ubezpieczeń Komunikacyjnych
RENOMIA
