Na posiedzeniu niejawnym Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżone przez Rzecznika Praw Obywatelskich postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu dotyczące opłaty za brak OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.
RPO wystąpił do NSA ze skargą kasacyjną od postanowienia WSA w Poznaniu z 24 września 2024 r. (sygn. akt IV SA/Po 698/24). Sąd odrzucił w nim skargę obywatelki na wezwanie UFG do uiszczenia opłaty karnej za brak OC ppm. W uzasadnieniu do skargi RPO przedstawił argumenty, które miały na celu wykazanie, że wspomniane wezwanie jest decyzją administracyjną bądź ewentualnie aktem z art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. A w takim wypadku podlega ono kontroli sądów administracyjnych.
W opinii Rzecznika obowiązek ubezpieczenia OC ma charakter publicznoprawny, a jego naruszenie skutkuje powstaniem odpowiedzialności administracyjnoprawnej, polegającej na konieczności zapłaty opłaty, którą z kolei należy postrzegać jako administracyjną karę pieniężną w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego. RPO podkreślił, że jest to koniecznie nie tylko ze względu na potrzebę zapewnienia spójności systemu prawnego, ale przede wszystkim z uwagi na wymóg istnienia przesłanek łagodzących absolutną odpowiedzialność administracyjnoprawną, a więc taką, którą obywatel ponosi zawsze, niezależnie od okoliczności. Takich przesłanek brakuje w ustawie regulującej odpowiedzialność za brak OC ppm. Powoduje to, że obywatel nie jest w stanie się od niej uwolnić, nawet wobec wystąpienia siły wyższej, z której powodu nie zawarł umowy ubezpieczenia.
Dlatego zdaniem RPO do opłaty karnej należy stosować przepisy Działu IVA KPA, dotyczące administracyjnych kar pieniężnych. Przewidują one zarówno przesłankę egzoneracyjną w postaci siły wyższej (art. 189e), jak i obligatoryjne i fakultatywne przesłanki odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej (art. 189f).
NSA nie opublikował jeszcze uzasadnienia wydanego przez siebie wyroku.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl
