24 marca Sejm uchwalił przesunięcie w czasie wdrożenia e-doręczeń na termin „nie późniejszy niż 1 stycznia 2024 roku”. Polska Izba Ubezpieczeń zwróciła się do Senatu o wprowadzenie korekt w poselskim projekcie. Izba Wyższa zaproponowała zmiany, które następnie przyjęła zdecydowaną większością głosów. Paweł Sawicki, doradca zarządu PIU, jest zdania, że to pozwala z optymizmem patrzeć na kolejne głosowania oraz ostateczny kształt ustawy.
Przepisy dotyczące e-doręczeń
Ekspert przypomina, że ustawa z 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych weszła w życie 5 października 2021 r. Akt określa zasady doręczania korespondencji z wykorzystaniem publicznej usługi rejestrowanego doręczenia elektronicznego i publicznej usługi hybrydowej. Chociaż zakres ustawy zasadniczo obejmuje zastosowanie e-doręczeń w relacjach, w których jedną ze stron jest podmiot publiczny, to jednak znajduje ona zastosowanie również w wymianie korespondencji pomiędzy dwoma podmiotami niepublicznymi.
Zmienione ustawą o doręczeniach elektronicznych przepisy innych ustaw przewidują wykorzystanie tego kanału komunikacji przez klientów instytucji finansowych w szczególności do złożenia reklamacji i oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Dla rynku ubezpieczeniowego będzie to odpowiednio art. 3 ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym oraz art. 18 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Paweł Sawicki zauważa jednak, że do dziś nie została przygotowana odpowiednia infrastruktura techniczna, która umożliwiłaby wymianę korespondencji elektronicznej pomiędzy podmiotami niepublicznymi. Innymi słowy, niektóre przepisy prawa zobowiązują zakłady ubezpieczeń do prowadzenia korespondencji z wykorzystaniem adresu do doręczeń elektronicznych, a nie jest to technicznie możliwe.
Izby gospodarcze apelują o zmianę przepisów
2 marca PIU, Związek Banków Polskich, Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami, Izba Domów Maklerskich, Krajowy Związek Banków Spółdzielczych, Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce, Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa oraz Fundacja Rozwoju Rynku Finansowego wystąpiły wspólnie do Janusza Cieszyńskiego, sekretarza stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, o rozważenie uchylenia przepisów przewidujących stosowanie e-doręczeń w niektórych aktach prawnych dotyczących funkcjonowania instytucji finansowych. Celem pisma było zwrócenie uwagi na uwarunkowania uniemożliwiające wykorzystanie e-doręczeń w kontaktach z klientami. Paweł Sawicki zwraca uwagę, że chociaż ustawodawca nakłada na instytucje finansowe obowiązek posiadania od 1 października 2022 r. „adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych, powiązanego z publiczną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego albo kwalifikowaną usługą rejestrowanego doręczenia elektronicznego” to Poczta Polska nie udostępniła odpowiedniej infrastruktury. Branża finansowa pozostaje zatem w stanie niepewności, gdyż wciąż nie jest znany podmiot (operator wyznaczony lub kwalifikowany dostawca usług zaufania świadczący kwalifikowaną usługę rejestrowanego doręczenia elektronicznego), który miałby zapewnić przedsiębiorcom możliwość wykorzystania doręczeń elektronicznych w kontaktach z klientami. Ponadto przepisy prawa stawiają przedsiębiorców działających na rynku usług finansowych w gorszej sytuacji niż inne podmioty, na które nie zdecydowano się nałożyć obowiązku wdrożenia e-doręczeń w kontaktach z klientami, np. przedsiębiorców telekomunikacyjnych czy zakłady energetyczne.
Nowelizacja ustawy doręczeniowej
Mimo braku odpowiedzi na wystąpienie ustawodawca postanowił zmienić wejście w życie systemu e-doręczeń. 24 marca Sejm uchwalił nowelizację niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych (druk sejmowy nr 2073). Pierwotny projekt nie zawierał propozycji zmian w zakresie e-doręczeń, ale z przebiegu połączonego posiedzenia Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Komisji Infrastruktury z 17 marca wynika, że e-doręczeń dotyczyła jedna z poprawek. Uzasadniając konieczność zmiany ustawy o doręczeniach elektronicznych stwierdzono: „Poprawka trzecia ma bardzo podobny charakter do poprawki pierwszej, choć w tym przypadku chodzi o e-doręczenia, czyli danie możliwości właściwemu ministrowi na wprowadzenie i opublikowanie odpowiedniego rozporządzenia, które będzie wdrażało system e-doręczeń”. Według eksperta PIU z tego postanowienia wynika, że ustawodawca postanowił odsunąć wdrożenie e-doręczeń w czasie. Nastąpi ono w drodze komunikatu ministra właściwego do spraw informatyzacji, przy czym określony termin wdrożenia nie może być późniejszy niż 1 stycznia 2024 r. Zmieniany jest w szczególności art. 166 ustawy o doręczeniach elektronicznych, który określa wejście w życie przepisów.
Paweł Sawicki zauważa, że projekt nie zmieniał art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych („Podmioty niepubliczne wpisane do rejestru, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy zmienianej w art. 83, przed dniem 5 lipca 2022 r. obowiązane są do zrealizowania obowiązku, o którym mowa w art. 9, przed dniem 1 października 2022 r.”). Jego zdaniem jest to niedopatrzenie projektodawcy. Jeżeli do projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych nie zostałaby wprowadzona odpowiednia poprawka do art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych, to mielibyśmy do czynienia z sytuacją, w której prawo przewidywałoby wydanie odpowiedniego rozporządzenia wdrażającego system e-doręczeń nie później niż 1 stycznia 2024 r., jednak w mocy pozostałoby wcześniejsze zrealizowanie obowiązku przez podmioty niepubliczne wpisane do rejestru przedsiębiorców, a zatem również zakłady ubezpieczeń. Odpowiednie pismo w tej sprawie do przewodniczącego senackiej Komisji Infrastruktury wysłała PIU.
Poprawki Senatu
Na posiedzeniu 12 kwietnia Senat doprecyzował treść art. 151 ustawy o doręczeniach elektronicznych. W uzasadnieniu do podjętej uchwały podkreślono, że „poprawki nr 4, 5 i 6 zmierzają do zachowania spójności przepisów, których stosowanie uzależniono od komunikatu ministra właściwego do spraw informatyzacji, o którym mowa w art. 155 ust. 10 ustawy z dnia 18 listopada 2020 r. o doręczeniach elektronicznych. Katalog tych przepisów był niepełny i wymagał uzupełnienia”. W efekcie tego nie będzie wątpliwości, że system e-doręczeń jest przesuwany na rok 2024 również w stosunku do zakładów ubezpieczeń.
Paweł Sawicki uważa, że wynik głosowania za poprawkami na posiedzeniu plenarnym Senatu (97 za, 3 przeciw) uprawnia do wniosku, że ustawodawca w praktyce już postanowił o przesunięciu systemu e-doręczeń na rok 2024. Ekspert zaznacza jednak, że jest to tylko odsunięcie problemu w czasie. Dalej nie wiadomo, kiedy będzie istniała techniczna możliwość wykorzystywania adresu do doręczeń elektronicznych wpisanego do bazy adresów elektronicznych do prowadzenia korespondencji z klientami w zakresie reklamacji i wypowiadania umów. Tego zagadnienia dotyczy wspólne pismo izb branżowych, w tym PIU, na które organy administracji nie udzieliły jeszcze odpowiedzi. Paweł Sawicki uważa, że prawie zakończony proces legislacyjny w zakresie zmiany ustawy o doręczeniach elektronicznych problem rozwiązuje zatem jedynie tymczasowo.
Cały wpis:
https://piu.org.pl/blogpiu/system-e-doreczen-najpewniej-w-2024-r/
(AM, źródło: PIU)
