Europejski Zielony Ład zapoczątkował transformację europejskiego rynku w kierunku zrównoważonego rozwoju. Jednocześnie skutkował zwiększeniem liczby regulacji unijnych i krajowych, a także ustanowieniem nowych obowiązków raportowych, które wymagają dostępu do określonych danych.
Jedną z kluczowych regulacji w zakresie zrównoważonego rozwoju jest dyrektywa NFRD (Non-financial Reporting Directive, Dyrektywa 2014/95/UE). Nakłada ona obowiązek raportowania niefinansowego. W 2022 r. została znowelizowana poprzez przepisy dyrektywy CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive, dyrektywa 2022/2464), które znacząco rozszerzają zakres ujawnianych przez duże unijne przedsiębiorstwa (w tym ubezpieczycieli) informacji dotyczących ESG.
Ponadto CSRD powiększa grupę podmiotów zobowiązanych do sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju o m.in. małe i średnie przedsiębiorstwa notowane na rynkach regulowanych oraz pozaeuropejskie grupy kapitałowe.
Obowiązkowe ujawnienia taksonomiczne w sektorze ubezpieczeń
Ubezpieczyciele, tak jak inne podmioty finansowe i niefinansowe, objęte obowiązkiem raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą NFRD (w przyszłości CSRD) muszą publikować ujawnienia taksonomiczne.
Taksonomia UE (Rozporządzenie 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje) ustanawia przejrzyste kryteria klasyfikacji, określając, jakie typy działalności gospodarczej prowadzone przez organizację można uznać za zrównoważone środowiskowo. Dzięki temu możliwe jest ukierunkowanie przepływu kapitału w stronę zrównoważonych inwestycji, zapewnienie rzetelnych informacji dla inwestorów oraz zapobieganie pseudoekologicznemu marketingowi (greenwashing).
Taksonomia wyróżnia trzy rodzaje takiej działalności:
- działalność zgodna z Taksonomią (ang. Taxonomy-aligned) – spełniająca techniczne kryteria kwalifikacji oraz prowadzona zgodnie z minimalnymi gwarancjami społecznymi,
- działalność kwalifikująca się do Taksonomii, ale niezgodna z nią (ang. Taxonomy-eligible) – działalność spójna jedynie z opisem działalności wskazanym w Taksonomii, ale niespełniająca postawionych kryteriów zgodności,
- działalność niekwalifikująca się do Taksonomii – działalność, która nie została ujęta w Taksonomii.
Do tej pory (w okresie od stycznia 2022 do grudnia 2023 r.) zakłady ubezpieczeń i reasekuracji zobowiązane do ujawnień taksonomicznych raportowały jedynie ograniczony zakres danych dotyczący m.in. ekspozycji na działalność gospodarczą kwalifikującą i niekwalifikującą się do Taksonomii, ekspozycje wyłączone w aktywach ogółem oraz dodatkowe wskaźniki dotyczące udziału procentowego działalności gospodarczej w zakresie ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie.
W 2024 r. zakłady ubezpieczeń i reasekuracji po raz pierwszy opublikowały dane za 2023 r. dotyczące zgodności z Taksonomią związane z działalnością ubezpieczeniową (informacje dotyczące przychodów uzyskanych ze „składek przypisanych brutto” z ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie) oraz wskaźnik GIR (Green Investment Ratio – realizowane inwestycje ukierunkowane na finansowanie działalności zgodnej z Taksonomią lub z nią powiązane).
Podsumowanie pierwszych ujawnień za 2023 r.
Przegląd ujawnień taksonomicznych zakładów ubezpieczeń i reasekuracji za 2023 r. objął osiem podmiotów działających na terenie Polski i Unii Europejskiej (Podmioty uwzględnione w ramach analizy: PZU, Munich Re, Talanx Group, Uniqa, Vienna Insurance Group, Allianz, Generali, NN) z uwzględnieniem wskaźników raportowanych na poziomie skonsolidowanym (wykres 2).
W ramach własnej działalności ubezpieczeniowej ubezpieczyciele ocenili zgodność z technicznymi kryteriami kwalifikacji dla działalności 10.1. oraz 10.2. (Działalność 10.1. Ubezpieczenia inne niż ubezpieczenia na życie: ubezpieczenie od ryzyka związanego z klimatem oraz działalność 10.2. Działalność reasekuracyjna), które wnoszą istotny wkład w adaptację do zmian klimatu.
Ujawnione wskaźniki kwalifikowalności do Taksonomii utrzymują się zasadniczo na wysokim poziomie, obejmując w przypadku sześciu podmiotów wartości od 40,1% do 76,3%. Wskaźniki zgodności z Taksonomią są natomiast znacząco niższe. Dwa podmioty raportują wartości 0%, jeden wartość 0,9%, natomiast pozostałe wskaźniki wynoszą odpowiednio od 3% do 7,9%.
Niższe wartości w przypadku zgodności mają związek przede wszystkim z ograniczeniami w dostępie do danych w celu potwierdzenia spełniania technicznych kryteriów kwalifikacji oraz zebraniem dokumentacji potwierdzającej. Jeden z ubezpieczycieli, raportując wartość 0%, wskazał również na konieczność dostosowania organizacji do wymogów minimalnych gwarancji.
Jeśli chodzi o wskaźnik GIR, opiera się on na udziale procentowym zgodnej z Taksonomią działalności spółek, w które dokonano inwestycji, z uwzględnieniem raportowanych przez nie wskaźników związanych z obrotem i CapEx (nakładami inwestycyjnymi). W przypadku wskaźników opartych na obrocie ujawnienia obejmują wartości od 0,73% do 11%, a w przypadku CapEx wartości od 0,77% do 5,49%. Zasadniczo wskaźniki na podstawie CapEx są nieznacznie wyższe od tych raportowanych na podstawie obrotu, z wyjątkiem dwóch przypadków (podmiot 4 i 8). Kluczowe inwestycje wskazywane przez zakłady ubezpieczeń i reasekuracji obejmują nieruchomości oraz odnawialne źródła energii (OZE).
– Na wysokość raportowanych wskaźników, podobnie jak w przypadku wskaźnika związanego z działalnością ubezpieczeniową, wpłynęły przede wszystkim ograniczenia w dostępie do danych. Można oczekiwać, że wraz z lepszym przepływem informacji pomiędzy przedsiębiorstwami finansowymi i niefinansowymi w następnych latach jakość ujawnień będzie się stopniowo poprawiać – mówi Julia Patorska, partnerka, liderka zespołu ds. zrównoważonego rozwoju w Polsce i Europie Środkowej, Deloitte.
Taksonomia i obowiązki raportowe w przyszłości
Taksonomia ma podlegać okresowym zmianom – doprecyzowaniu wymogów raportowych oraz stopniowemu rozszerzaniu katalogu „zielonych” działalności. Obecnie obowiązują techniczne kryteria kwalifikacji dotyczące sześciu celów środowiskowych, ale podmioty finansowe są zobowiązane raportować zgodność z Taksonomią jedynie w zakresie dwóch celów (łagodzenia i adaptacji do zmian klimatu). Ekspozycje na pozostałe cztery cele środowiskowe są ujawniane jedynie w ramach kwalifikowalności do Taksonomii. Żaden z ośmiu badanych podmiotów nie podał informacji w zakresie pozostałych celów środowiskowych za 2023 r. Od 2026 (w ramach ujawnień za 2025 r.) zakłady ubezpieczeń i reasekuracji będą uwzględniać wszystkie sześć celów środowiskowych w zakresie zgodności z Taksonomią.
Warto zwrócić uwagę na projekt zawiadomienia Komisji Europejskiej z 21 grudnia 2023 r., który wpływa na podejście ubezpieczycieli do ujawnień taksonomicznych i rozszerza ich obowiązki przez konieczność raportowania dodatkowych wskaźników. Obecnie oczekiwane jest przedstawienie przez Komisję Europejską ostatecznego brzmienia zawiadomienia.
Anna Bryła
starsza konsultantka, zespół ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte
Łucja Urbanowska
konsultantka, zespół ds. zrównoważonego rozwoju, Deloitte
Karina Ostoj-Bobrowska
menedżerka, zespół usług aktuarialnych i ubezpieczeniowych, Deloitte
