10 grudnia do konsultacji publicznych został skierowany projekt ustawy o ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnych (OIPE, inaczej zwany PEPP). Celem proponowanych przepisów opracowanych przez Ministerstwo Finansów jest dokonanie niezbędnych zmian w krajowym porządku prawnym w związku z wejściem w życie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie OIPE i zapewnienie skutecznego stosowania tego rozporządzenia w polskim porządku prawnym.
Wprowadzenie nowego produktu emerytalnego, którym jest OIPE, ma zapewnić obywatelom Unii Europejskiej nowe możliwości oszczędzania na emeryturę. Największą wartością nowego instrumentu ma być możliwość inwestowania transgranicznego, a także przenoszenie przy zmianie miejsca zamieszkania z jednego do innego państwa członkowskiego UE. Inspiracją do podjęcia prac nad w/w rozporządzeniem były zmiany demograficzne na terenie Wspólnoty (starzenie się społeczeństwa europejskiego wraz z wydłużającą się średnią długością życia oraz spadkiem przyrostu naturalnego) oraz zbyt niskiego odsetka osób odkładających dobrowolnie na przyszłą emeryturę.
Intencją ustawy o ogólnoeuropejskich indywidualnych produktach emerytalnych jest zachęta do długoterminowego oszczędzania na cele emerytalne w III filarze emerytalnym, co może przyczynić się także do rozwoju rynku kapitałowego.
Limit trzech średnich wynagrodzeń
Projekt zakłada, że na koncie i subkoncie OIPE może gromadzić oszczędności wyłącznie jeden oszczędzający. Prawo do zawarcia umowy o prowadzenie konta będzie miała osoba fizyczna, która ukończyła 16 lat. Roczny limit wpłat na nowy produkt będzie stanowił kwotę odpowiadającą 3-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok. W przypadku OIPE prowadzonego w ramach umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym (grono instytucji finansowych uprawnionych do oferowania takich produktów emerytalnych obejmuje bowiem zakłady ubezpieczeń) ograniczenie to dotyczy części składki ubezpieczeniowej stanowiącej wpłatę na konto, a nie części kapitałowej. W przypadku dokonania wypłaty transferowej do ubezpieczyciela, środki transferowane zasilają w całości rachunek oszczędzającego w UFK, czyli towarzystwo nie może ze środków transferowanych pokryć kosztów ochrony czy innych związanych z prowadzeniem „uefki”.
Wypłaty zostaną zwolnione z podatku, ale nie bezwarunkowo
Ponieważ zdaniem MF nowych przepisów za polski odpowiednik OIPE można uznać indywidualne konta emerytalne, w projekcie przyjęto podobne rozwiązania podatkowe, jak w IKE. Podobnie jak w przypadku dochodów z tych rachunków dochody z tytułu wypłat z OIPE będą zwolnione z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Taką możliwość będą miały jednak wyłącznie osoby, które wypłacą zgromadzone oszczędności dopiero po 60. roku życia bądź nabędą uprawnienia emerytalne i ukończą 55 lat oraz jednocześnie będą oszczędzać na OIPE co najmniej przez pięć dowolnych lat, lub gdy ponad połowa wartości wpłat na OIPE zostanie dokonana nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę. Po spełnieniu tych warunków oszczędzający będą mogli swobodnie decydować o przeznaczeniu zgromadzonych oszczędności. Wypłata, w zależności od wniosku oszczędzającego albo osoby uprawnionej, może być dokonywana jednorazowo albo w ratach.
Zagraniczne rachunki natomiast bez podatku
W celu zachowania równości oszczędzających w Polsce i zagranicą zostało wprowadzone zwolnienie świadczeń z tytułu oszczędzania na prowadzonym za granicą OIPE. Zwolnienie to dotyczy tylko takich kont, z których przychody (dochody) nie podlegałyby w całości opodatkowaniu PIT w państwie, w którym prowadzone jest OIPE, gdyby wypłata świadczeń została dokonywana na rzecz osoby mającej miejsce zamieszkania w tym państwie.
Oszczędzający, którzy zmienią miejsce zamieszkania do innego państwa UE, mogą dalej wpłacać składki do OIPE nabytych w państwie pierwotnego zamieszkania, zachowując prawo do korzyści związanych z nieprzerwanym inwestowaniem w ten sam produkt.
Jak dokonać transferu środków?
Nowe przepisy przewidują również możliwość dokonania transferu środków zgromadzonych na OIPE w przypadku zmiany dostawcy OIPE (z siedzibą w tym samym lub innym państwie członkowskim), otwarcia jego likwidacji lub upadłości, a także śmierci oszczędzającego lub jego upadłości albo dostawcy. W pierwszych dwóch przypadkach warunkiem transferu jest zawarcie umowy z przyszłym dostawcą na otwarcie nowego konta. W drugim wypłata będzie dokonywana na konto albo subkonto OIPE małżonka zmarłego lub osoby uprawnionej albo ich IKE.
Nieznana przyszłość produktu
Projektodawca przyznaje, że obecnie trudno jest oszacować, czy nowy produkt, który będzie objęty zwolnieniami podatkowymi, a także limitem kosztów i opłat związanych z prowadzeniem rachunku w wysokości 1% zgromadzonego kapitału, będzie zachęcał do przenoszenia środków z instrumentów opodatkowanych. Natomiast przypuszcza, że ogólnoeuropejski indywidualny produkt emerytalny stanie się ofertą komplementarną wobec IKE oraz IKZE
Ustawa ma wejść w życie z dniem 15 sierpnia 2021 r. – Jednakże, ze względu na niezakończone jeszcze prace nad aktami delegowanymi do rozporządzenia PEPP, projekt ustawy ma na celu zapewnienie wejścia w życie przepisów krajowych odnoszących się do OIPE w momencie rozpoczęcia stosowania przepisów rozporządzenia PEPP. Z kolei rozporządzenie to będzie miało zastosowanie po upływie 12 miesięcy od opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej powyższych aktów delegowanych – zauważa Piotr Wrzesiński, ekspert Polskiej Izby Ubezpieczeń odpowiedzialny za kwestie związane z ubezpieczeniami na życie, bancassurance oraz dystrybucją ubezpieczeń życiowych. – Projekt ustawy jest obecnie przedmiotem szczegółowych analiz rynku ubezpieczeniowego. Polska Izba Ubezpieczeń będzie nadal, tak jak dotychczas, aktywnym uczestnikiem procesu legislacyjnego dotyczącego produktów OIPE, zarówno na poziomie europejskim, jak i szczegółowych rozwiązań dla polskiego rynku – dodaje.
Artur Makowiecki
news@gu.home.pl
