Od początku przyszłego roku gminy będą miały obowiązek kupowania ubezpieczeń OC i NNW dla sołtysów. Jak zauważają eksperci Saltus Ubezpieczenia, brak jest jednoznacznych wytycznych dotyczących wysokości sum gwarancyjnych w OC czy zakresu ochrony obu umów, ale rynek ubezpieczeń ma już przygotowane odpowiednie rozwiązania.
Od 1 stycznia 2026 r. wchodzi w życie nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, która zakłada m.in. obowiązek zakupu przez gminy ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej oraz następstw nieszczęśliwych wypadków, które będą chroniły sołtysów. Ustawodawca nie podał jednak szczegółowych wymogów, co do wysokości sum gwarancyjnych czy zakresu ochrony.
– Mimo że mieliśmy raptem trzy miesiące na przygotowanie odpowiednich rozwiązań, rynek ubezpieczeń ma już gotowe propozycje pozwalające samorządom odpowiedzieć na obowiązek ustawowy, który wejdzie w życie od 1 stycznia. Spodziewam się, że najczęściej przyjmowanym rozwiązaniem w przypadku OC będzie objęcie ochroną sołtysów w ramach ogólnej umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej gminy. Takie umowy dają możliwość uwzględnienia sołtysów jako osób pełniących funkcję wykonawczą w gminie. Kolejnym rozwiązaniem jest możliwość rozszerzenia umowy ogólnej o dodatkową klauzulę, uzupełniającą zakres o wymóg ustawowy. Trzeci wariant, jaki widzę na rynku, to odrębne produkty ubezpieczeniowe, stworzone i przeznaczone wyłącznie dla tej grupy, dla sołtysów. W przypadku ubezpieczenia NNW umowy grupowe gmin z reguły nie obejmują sołtysów. Konieczne więc będzie zawarcie osobnej polisy lub rozszerzenie obowiązującej umowy o odpowiednią klauzulę, która włączy sołtysa do ochrony – zwraca uwagę Iwona Dziadek, kierowniczka Zespołu Zamówień Publicznych Saltus Ubezpieczenia.
Sołtys pod ochroną OC
OC dla sołtysów obejmuje m.in.:
- obowiązki inkasenta – zdarzenia związane z poborem podatków lokalnych (np. podatek rolny, leśny, od nieruchomości) w drodze inkasa,
- zarządzanie mieniem komunalnym – odpowiedzialność wynikającą z realizacji umów dotyczących zarządzania i korzystania z mienia należącego do gminy (np. świetlicy wiejskiej, boiska, itp.),
- realizację uchwał rady gminy – odpowiedzialność związaną z wykonywaniem uchwał rady gminy, które dotyczą sołectwa, na przykład umów, których przedmiotem są świadczenia okresowe lub ciągłe zawierane przez gminę na okres dłuższy niż rok budżetowy, jak umowy na dostawę mediów (energia elektryczna, gaz, woda), na wywóz śmieci, dotyczące usług telekomunikacyjnych czy związanych z utrzymaniem infrastruktury (przeglądy techniczne, konserwacja).
Polisa obejmuje zakresem zarówno szkody w mieniu, jak i na osobie (np. urazy). Saltus Ubezpieczenia przypomina, że polisa ogranicza się do zdarzeń na terenie Polski i szkód wyrządzonych nieumyślnie. Choć z drugiej strony uwzględnia te spowodowane wskutek rażącego niedbalstwa.
– Nowelizacja ustawy wprowadza obowiązek zapewnienia sołtysom ubezpieczenia OC i NNW przez gminę, co ma na celu zwiększenie ich ochrony prawnej i finansowej, ale nie zmienia podstawowych zasad działania ubezpieczeń w zakresie typowych wyłączeń odpowiedzialności. Stąd spod ochrony co do zasady wyłączone są szkody wyrządzone celowo (umyślnie), wobec bliskich, czyste straty finansowe oraz uszkodzenia mienia znajdującego się pod kontrolą sołtysa, czyli np. uszkodzenia służbowego sprzętu elektronicznego, za który sołtys odpowiada na zasadach ogólnych lub pracowniczych. Polisa nie pokrywa także szkód związanych z ruchem pojazdów mechanicznych – odpowiedzialność za te szkody reguluje odrębne, komunikacyjne ubezpieczenie OC, czy też szkód w dokumentach, aktach oraz danych elektronicznych, a także grzywien i kar administracyjnych. Ochrona nie obejmuje także wartości skradzionej gotówki – w przypadku napadu lub kradzieży pieniędzy (np. pobieranych podatków w drodze inkasa) – wskazuje Maciej Gąsiorowski, zastępca kierownika Zespołu Ubezpieczeń Korporacyjnych Saltus Ubezpieczenia.
NNW dla sołtysa
Z kolei NNW chroni przed skutkami zdarzeń losowych doznanych podczas pełnienia funkcji. W praktyce oznacza to wypłatę odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu. Polisa może obejmować również m.in. zwrot kosztów leczenia na terenie Polski, nabycia przedmiotów ortopedycznych, rehabilitacyjnych czy środków pomocniczych w leczeniu. Spod ochrony są wyłączone szkody umyślne, powstałe pod wpływem alkoholu lub narkotyków czy podczas uprawiania sportów wysokiego ryzyka.
– Ustawodawca nie przewidział żadnych minimalnych wymogów co do sum gwarancyjnych ani zakresu tych obowiązkowych ubezpieczeń. W przypadku ubezpieczenia OC, gdzie spodziewam się, że praktyką będzie rozszerzanie ogólnego ubezpieczenia OC gminy, uwagę warto zwrócić przede wszystkim na wysokość sumy gwarancyjnej czy limity odpowiedzialności. Choć zakładam, że gminy wybierają je na tyle wysokie, że dołączenie sołtysa do zakresu nie będzie wiązało się z koniecznością ich dużej modyfikacji. Z kolei przy NNW zachęcam do kompleksowego podejścia do zagadnienia i wybranie jak najszerszego zakresu ochrony dla sołtysa. Niezależnie od tego, jak szerokie będzie rozszerzenie ochrony, to nie spodziewam się, żeby nowy obowiązek zakupu ubezpieczeń dla sołtysa wiązał się ze zwiększeniem wydatków gminy o dużą kwotę, z reguły będzie to kilkaset złotych rocznie za każde z ubezpieczeń – mówi Iwona Dziadek.
(AM, źródło: Brandscope)
