ESG to skrót dobrze znany wszystkim zaangażowanym w działalność biznesową w dzisiejszych czasach. Czy traktujemy zagadnienia, które kryją się pod każdą z liter, jako wymysł eurokratów, czy może jako kolejny wymóg raportowo-regulacyjny? A może jako element naszej lokalnej kontrybucji, aby nam oraz przyszłym pokoleniom żyło się lepiej?
Raportowanie szczegółowych wyników finansowych jest jednym z aspektów, które akcjonariusze czy udziałowcy firm ubezpieczeniowych biorą pod uwagę w budowaniu business case. Zapewne koszty działalności byłyby niższe w krótkim i średnim horyzoncie, gdyby wymagania raportowania były bardziej ograniczone. Niemniej z perspektywy długoterminowej bez wymagań dotyczących ostrożnego inwestowania, zawiązywania rezerw na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań, wymogów kapitałowych czy nawet analizy potrzeb klienta koszty działalności ubezpieczeniowej byłyby wyższe.
Przykładowo, skutki upadłości zakładów ubezpieczeń, wprowadzania klientów w błąd przy sprzedaży produktów UFK, sporów sądowych przy likwidacji szkód byłyby istotnie bardziej kosztowne, gdyby nie obowiązki regulacyjne, w tym raportowe. Ponadto, czy przychody ubezpieczycieli mogłyby stanowić kilka/kilkanaście procent PKB (w zależności od kraju), gdyby zaufanie konsumentów i przedsiębiorstw do branży ubezpieczeniowej nie było regularnie nadwyrężane w związku z np. częstymi upadłościami firm ubezpieczeniowych?
Być może regulacje mogą być postrzegane jako dobro konieczne albo inspiracja do prowadzenia dochodowej działalności w długim okresie? Tym bardziej że raportowanie ESG jest próbą uwzględnienia niezwykle trudnych do skwantyfikowania efektów zewnętrznych, wynikających ze zmian klimatycznych w rachunku ekonomicznym.
Przegląd wybranych regulacji
Instytucje regulujące działalność ubezpieczeniową w różnych krajach w mniejszym lub większym stopniu wspierają sektor ubezpieczeniowy w przygotowywaniu raportowania ESG. O ile tylko przyjmiemy jako aksjomat właściwe intencje regulatorów, tj. inspirowanie ubezpieczycieli do działań zgodnych ze zrównoważonym rozwojem, warto zajrzeć do regulacji lub wytycznych już dziś obowiązujących w innych krajach, aby się zainspirować. Popatrzmy, jakie wytyczne obowiązują w kilku wybranych jurysdykcjach.
Rozpoczynając analizę od naszego „podwórka”, na potrzeby raportowe dla 2023 r. UKNF sporządził metodykę przeprowadzania testów warunków skrajnych, obejmującą ryzyka fizyczne oraz ryzyka transformacji.
Na Węgrzech Narodowy Bank Węgier, MNB, opublikował rekomendację dotyczącą zmian klimatu i ryzyk klimatycznych, No. 12/2023. (XI.27.) recommendation of the Central Bank of Hungary. W rekomendacji znajdziemy wytyczne dotyczące strategii i modelu biznesowego, w tym m.in. KPIs, zarządzania ryzykiem, w tym np. obowiązek uwzględniania ryzyk klimatycznych w apetycie na ryzyko, ORSA, informacji dla klientów. Ponadto, MNB sugeruje podejście do ryzyka operacyjnego, w tym mierzenie emisji czy śladu węglowego, a także przekazuje wytyczne dot. raportowania. Rekomendacje wchodzą w życie 1 stycznia 2025 r.
W Słowenii AZN (Agencja Nadzoru Ubezpieczeń) wydał w połowie 2024 r. stanowisko na temat wybranych aspektów ESG, które będą egzekwowane przez nadzór, natomiast wytyczne opublikowane przez HANFA w Chorwacji mają właściwie charakter informacyjny.
Okólnik Banku Anglii, the Bank Of England’s (PRA) Supervisory Statement 03/19, ma już ponad pięć lat. Rynek spodziewa się aktualizacji dokumentu przed końcem br. W momencie publikacji był to jeden z pierwszych dokumentów określających wymagania ESG wobec ubezpieczycieli. Bank Of England wyznaczył de facto światowe standardy poprzez określenie oczekiwań w zakresie: uwzględnienia ryzyk klimatycznych w polityce zarządzania, w tym zarządzania ryzykiem finansowym, tworzenia długoterminowych scenariuszy z uwzględnieniem ryzyk klimatycznych, budowania ram raportowania. Warto zwrócić uwagę na ten ostatni element, tj. PRA oczekiwał od firm ubezpieczeniowych przygotowywania własnego raportowania, na potrzeby wewnętrzne oraz zewnętrzne (w każdym razie do organu nadzoru) już w 2019 r.
Raportowanie ESG to nie tylko „wymysł eurokratów”. Kanadyjski nadzór federalny, OSFI, opublikował wytyczne dotyczące przeprowadzania klimatycznych testów stresu (notabene, podobnie jak KNF) oraz wytyczne dotyczące zarządzania ryzykami klimatycznymi przez ubezpieczycieli: Guideline B-15 – Climate Risk Management obowiązujące od bieżącego lub następnego roku, w zależności od rozmiaru działalności.
W Południowej Afryce opublikowane wytyczne dotyczące zarządzania (SARB Guidance Notice 1 of 2024) oraz raportowania (SARB Guidance Notice 2 of 2024) ryzyk klimatycznych jeszcze nie są obowiązkowe.
5 listopada 2024 r. Rada Europy zatwierdziła zmiany modyfikujące dyrektywę Wypłacalność II, obejmujące m.in. zagadnienia zrównoważonego rozwoju. Zapowiedzią uwzględnienia czynników ESG w systemie zarządzania ryzykiem było rozporządzenie delegowane Komisji z 2021 r., obligujące do ich prezentacji przede wszystkim w ORSA. Nowością jest natomiast wypracowanie planów zawierających mierzalne cele i procesy pozwalające na zarządzanie ryzykami ESG. Kierunek rozwoju metod i ujawnień wskazuje opublikowany w listopadzie 2024 r. raport EIOPA „Prudential Treatment of Sustainability Risks”.
Podsumowując
Patrząc globalnie – wspomniane regulacje to tylko niewielki wycinek literatury. Warto poznać te pomysły, jeśli w naszej działalności biznesowej chcemy działać zgodnie z hasłami ESG, a nie jedynie hasła ESG głosić.
Tak jak w przypadku BHP, przepisów przeciwpożarowych, norm bezpieczeństwa samochodów, obowiązkowego ubezpieczenia OC komunikacyjnego, prędzej lub później wymagania ESG staną się dla wszystkich codziennością. A do tej codzienności zapewne zmusi nas prędzej konkurencja; raportowanie jedynie pomoże. A jeśli dzięki raportowaniu wytniemy globalnie mniej lasów albo zasadzimy nowe, to przyszłym pokoleniom będzie żyło się lepiej.
Kamil Jasiński
dyrektor w Zespole Usług Aktuarialnych i Ubezpieczeniowych, Deloitte
Karina Ostoj-Bobrowska
starsza menedżerka w Zespole Usług Aktuarialnych i Ubezpieczeniowych
Marcin Pasternak
starszy menedżer w Zespole Usług Aktuarialnych i Ubezpieczeniowych
