Ambitne plany Unii Europejskiej w zakresie stania się do 2050 r. gospodarką neutralną klimatycznie oraz wejście w życie Europejskiego Zielonego Ładu spowodowały rozpoczęcie transformacji europejskiego rynku w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Rosnąca liczba regulacji wpływa nie tylko na zwiększenie się obowiązków raportowych. Efektem są także zmiany w ramach organizacji i wzrost świadomości ekologicznej oraz w zakresie społecznej odpowiedzialności.
Obowiązki regulacyjne w zakresie zrównoważonego rozwoju dla sektora ubezpieczeń
Sektor ubezpieczeń również jest adresatem nadchodzących zmian. Jedną z kluczowych regulacji, która wpłynie na sposób ujawniania przez ubezpieczycieli informacji w zakresie zrównoważonego rozwoju, jest dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive, dyrektywa 2022/2464). Po implementacji jej przepisów do polskiego prawa powinna być stosowana w ramach raportów niefinansowych, począwszy od 2025 r. (dane za 2024). Przepisy dyrektywy CSRD spowodują rozszerzenie grupy podmiotów zobowiązanych do ujawnień niefinansowych, a tym samym ujawnień taksonomicznych, co wpłynie na konieczność pozyskiwania dodatkowych danych w zakresie zrównoważonego rozwoju od klientów firm ubezpieczeniowych.
W przypadku zakładów ubezpieczeń oferujących ubezpieczeniowe produkty inwestycyjne (np. ubezpieczeniowe fundusze kapitałowe, UFK) lub produkty emerytalne (np. IKE lub IKZE) zastosowanie będą mieć obowiązki ujawnień wynikające z przepisów rozporządzenia SFDR (Rozporządzenie 2019/2088 w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych). Obejmują one odpowiednie ujawnienia na poziomie podmiotu i produktu.
Ujawnienia podmiotowe dotyczą m.in. kwestii uwzględniania głównych niekorzystnych skutków decyzji inwestycyjnych dla czynników zrównoważonego rozwoju, co związane jest z raportowaniem tzw. PAI (Principle Adverse Impacts). PAI obejmują określone informacje środowiskowe i społeczne, takie jak np. emisje w zakresie 1, 2 i 3 oraz zróżnicowanie składu osobowego zarządu ze względu na płeć. Ujawnienia na poziomie produktu zobowiązują do przekazywania określonych informacji przed podpisaniem umowy, na stronie internetowej oraz w ramach raportów okresowych.
Inne wymogi regulacyjne mające wpływ na działalność sektora ubezpieczeń dotyczą kwestii uwzględniania preferencji klienta (Dyrektywa IDD i rozporządzenie delegowane 2021/1257) w zakresie zrównoważonego rozwoju w ramach oferowanych produktów ubezpieczeniowych oraz uwzględnienie ryzyk środowiskowych, społecznych i związanych z ładem korporacyjnym w procesach zarządzania ryzykiem (Solvency II i rozporządzenie delegowane 2021/1256).
Podsumowanie ujawnień taksonomicznych sektora ubezpieczeń za 2022 r.
Jednym z wymogów ujawnień z perspektywy zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji jest raportowanie ujawnień taksonomicznych. Obowiązująca od 2020 r. Taksonomia (Rozporządzenie 2020/852 w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje) ustanawia jednolity system klasyfikacji działalności zrównoważonych środowiskowo, zapewniając transparentność przedstawianych informacji oraz wpływając na przekierowanie kapitału w kierunku zrównoważonych inwestycji. Zgodnie z przepisami Taksonomii zobowiązane do ujawnień są podmioty finansowe i niefinansowe objęte obowiązkiem raportowania niefinansowego zgodnie z dyrektywą NFRD (Non-financial Reporting Directive, Dyrektywa 2014/95/UE), a w przyszłości także CSRD.
W okresie od stycznia 2022 do grudnia 2023 r. zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji ujawniały ograniczony zakres danych taksonomicznych dotyczący m.in. ekspozycji na działalność gospodarczą kwalifikującą i niekwalifikującą się do Taksonomii oraz ekspozycje wyłączone w aktywach ogółem. Dodatkowo, ujawniano również dodatkowe wskaźniki dotyczące udziału procentowego działalności gospodarczej w zakresie ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie kwalifikującej się i niekwalifikującej się do Taksonomii.
W ramach identyfikacji podejścia do ujawnień taksonomicznych za 2022 r. dokonano przeglądu wskaźników raportowanych przez osiem kluczowych zakładów ubezpieczeń i reasekuracji działających na terenie Polski i Unii Europejskiej (podmioty uwzględnione w ramach analizy: PZU, Munich Re, Talanx Group, Uniqa, Vienna Insurance Group, Allianz, Generali, NN). W przypadku spółek działających w Polsce, które są częścią zagranicznych grup kapitałowych, uwzględniono wskaźniki raportowane na poziomie skonsolidowanym.
W ramach przygotowania do pełnych ujawnień taksonomicznych w 2024, za rok poprzedni, już sześć z ośmiu podmiotów zaraportowało wskaźniki na podstawie obrotu i nakładów inwestycyjnych (CapEx) swoich kontrahentów. Raportowane wskaźniki kwalifikowalności z Taksonomią w przypadku sześciu podmiotów wynoszą odpowiednio od 4,6% do 20,6%. Ponadto, w jednym przypadku wskaźnik kwalifikowalności jest niski – poniżej 1%, a w jednym przypadku znacząco wysoki – 93,4%. Wskaźniki dotyczące udziału procentowego działalności gospodarczej w zakresie ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie kwalifikującej się do Taksonomii obejmowały przedział od 43% do 76%. Wszystkie z podmiotów przedstawiły dodatkowe informacje jakościowe do raportowanych wskaźników, jednak nie ujawniły dodatkowych tabel ujawnień w zakresie energii jądrowej i gazu ziemnego.
Kluczowym wyzwaniem dla zakładów ubezpieczeń i reasekuracji w ramach ujawnień taksonomicznych za 2022 r. był dostęp do kompletnych i wiarygodnych danych oraz kwestie związane z przyjęciem odpowiedniego podejścia metodologicznego, co ma wpływ na porównywalność danych. Odzwierciedlają to wskazane różnice poziomów raportowanych wskaźników w ramach ujawnień niektórych podmiotów. Jednocześnie widoczne jest, że podmioty z sektora ubezpieczeń znajdują się we wstępnej fazie przygotowań do pełnych wymogów taksonomicznych za 2023 r.
Nowe obowiązki sektora ubezpieczeń związane z ujawnieniami taksonomicznymi za 2023 r.
Począwszy od 2024 r. (w ujawnieniach za 2023), zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji po raz pierwszy będą ujawniać pełne dane taksonomiczne poprzez raportowanie dwóch rodzajów kluczowych wskaźników wyników:
- związanego z inwestycjami realizowanymi przez zakład ubezpieczeń i reasekuracji ukierunkowanymi na finansowanie działalności gospodarczej zgodnej z Taksonomią lub które są z nią powiązane (działalność zgodna z Taksonomią musi spełniać określone przez akty delegowane techniczne kryteria kwalifikacji);
- związanego z działalnością ubezpieczeniową i przedstawiają przychody uzyskane ze „składek przypisanych brutto” z ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie lub, w stosownych przypadkach, przychody z działalności reasekuracyjnej ogółem, zgodne z Taksonomią jako działalność 10.1. lub działalność 10.2. (cel adaptacja do zmian klimatu).
W przyszłych latach podmioty z sektora ubezpieczeń, przygotowując własne ujawnienia taksonomiczne, muszą opierać się na danych raportowanych przez swoich klientów. W związku z tym konieczne jest, aby dane publikowane przez przedsiębiorstwa niefinansowe były odpowiedniej jakości, a tabele ujawnień wypełnione przez nie w sposób prawidłowy. Wsparciem służyć może tutaj Platforma ESG BIK, która stanowi kompleksowe źródło danych w zakresie zrównoważonego rozwoju niezbędne w celu wykonania obowiązków raportowych przez instytucje finansowe, w tym zakłady ubezpieczeń i reasekuracji.
Platforma ESG BIK źródło danych w zakresie zrównoważonego rozwoju dla sektora ubezpieczeń
Platforma ESG BIK to narzędzie, którego celem jest usprawnienie procesów raportowania niefinansowego w instytucjach finansowych, takich jak zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, oraz bankach poprzez zapewnienie odpowiedniej jakości wiarygodnych, a także aktualnych danych w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Jedną z intencji Platformy ESG BIK jest wprowadzenie jednolitego wzoru zbieranych danych taksonomicznych oraz identyfikacja spójnego zakresu informacji niezbędnych pod kątem oceny inwestycji, finansowania czy ekspozycji w kwestii spełniania technicznych kryteriów kwalifikacji wskazanych w Taksonomii, a także automatyzacja pozyskiwania danych pod kątem przygotowania wymaganych ujawnień przez instytucje finansowe.
Platforma ESG BIK zapewniać będzie dostęp do danych raportowanych przez przedsiębiorstwa zobowiązane do raportowania niefinansowego zgodnie z wymogami NFRD obejmujące pięć modułów:
- Informacje ogólne, takie jak np. informacje dotyczące liczby pracowników, sumy bilansowej i przychodów netto w celu identyfikacji podmiotów zobowiązanych do raportowania niefinansowego zgodnie z NFRD;
- Wskaźniki taksonomiczne raportowane przez przedsiębiorstwa niefinansowe i finansowe;
- Informacje społeczne obejmujące dane dotyczące m.in. spełniania wymogów minimalnych gwarancji społecznych oraz obowiązkowych społecznych wskaźników SFDR (PAI);
- Informacje środowiskowe obejmujące dane dotyczące m.in. emisyjności czy działalności w sektorze paliw kopalnych umożliwiających zaraportowanie środowiskowych wskaźników SFDR (PAI);
- Wsparcie w ocenie inwestycji pod kątem spełniania technicznych kryteriów kwalifikacji poprzez zapewnienie określonych formularzy do przeprowadzenia analizy pod kątem finansowania celowego.
Dane gromadzone w ramach Platformy ESG BIK mogą stanowić znaczące wsparcie dla podmiotów z sektora ubezpieczeniowego w obliczaniu KPI na podstawie informacji taksonomicznych raportowanych przez przedsiębiorstwa niefinansowe. Jednocześnie Platforma jest przedmiotem ciągłego rozwoju funkcjonalnego i poszerzania zakresu gromadzonych w niej danych w celu zaadresowania potrzeb sektora finansowego w związku z pojawianiem się coraz większej liczby obowiązków regulacyjnych.
Marta Górecka
senior manager
Anna Bryła
senior consultant
Enrika Gawłowska-Nabożny
sustainability consultant and legal specialist w zespole Sustainability Consulting Central Europe
