Z odpowiedzi uczestników badania dla Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych wynika, że 87% młodych respondentów spodziewa się wyższej emerytury, niż prognozuje ZUS, a tylko 6% aktywnie poszukuje wiedzy z tej dziedziny. Jednocześnie większość ankietowanych uważa, że instytucje finansowe powinny edukować w zakresie oszczędzania na emeryturę.
Prognozowana przez ZUS stopa zastąpienia może wynieść w 2060 r. około 24,6%. Dzisiejsi młodzi dorośli są jednak optymistami. Połowa z nich szacuje przyszłą stopę zastąpienia na co najmniej 68%, a niemal 30% spodziewa się, że ich emerytura z ZUS-u będzie co najmniej w takiej wysokości jak ich ostatnie wynagrodzenie.
Równocześnie niemal 85% badanych spodziewa się, że przyszłe świadczenie emerytalne pozwoli im w najlepszym przypadku pokryć tylko podstawowe potrzeby lub nie wystarczy nawet na to. 12% ankietowanych spodziewa się, że świadczenie z ZUS pozwoli im nie tylko zrealizować podstawowe potrzeby, ale też zabezpieczy dodatkowe wydatki, a 4% oczekuje, że oprócz tego będzie mogło także oszczędzać środki ze świadczenia emerytalnego.
– Młodzi Polacy przeszacowują wysokość swojej przyszłej emerytury wypłacanej z ZUS-u, ale nawet ta przeszacowana wartość postrzegana jest przez nich jako niewystarczająca dla godnego życia. Jeśli spojrzeć na opisane powyżej wyniki z drugiej strony, to można dostrzec, że 70% Polaków uznaje, iż ich emerytura będzie niższa niż wysokość ich ostatniej pensji – tłumaczy dr Katarzyna Sekścińska z Uniwersytetu Warszawskiego.
Tylko 16% respondentów zastanawia się nad tym, jak będzie wyglądać ich życie na emeryturze przynajmniej raz na trzy miesiące, a co dziesiąty nigdy o tym nie myślał. Około 53% młodych dorosłych postrzega temat systemu emerytalnego i oszczędzania na emeryturę jako nudny, a 74% za zbyt trudny.
W badaniu przeprowadzony został test podstawowej wiedzy dotyczącej emerytalnych instrumentów finansowych. Wynika z niego, że zdecydowanie najwięcej młodych ludzi posiada wiedzę z zakresu PPK. Ponad połowa badanych znała poprawne odpowiedzi na zadane pytania. W przypadku IKZE tylko co piąty umiał udzielić poprawnych odpowiedzi, a w przypadku IKE dotyczyło to 23% badanych. Około 80% respondentów nie wie, czym jest IKE i IKZE, a 73% nie wie, czym jest OFE. Co ciekawe, w przypadku pytań o każdy z tych instrumentów mniej więcej co piąty ankietowany był błędnie przekonany o poprawności swoich odpowiedzi.
Brak zainteresowania tematem funkcjonowania w okresie emerytury przekłada się również na niski poziom zainteresowania emerytalnymi instrumentami finansowymi. Jedynie 6% młodych dorosłych aktywnie poszukuje informacji na ten temat, a kolejne 41% szuka informacji tylko czasem i są to specyficzne, wąskie informacje w odpowiedzi na to, że coś konkretnego ich zaciekawiło. Pozostałe 53% wie o instrumentach emerytalnych i o systemie emerytalnym tyle, ile przypadkiem usłyszy.
Młodzi ludzie w kwestiach związanych z oszczędzaniem na emeryturę i tematami systemu emerytalnego w największym stopniu ufają własnej wiedzy i intuicji (65%). Na drugim miejscu plasują się przyjaciele i rodzina (62%). Na następnym są eksperci, materiały edukacyjne i strony www instytucji finansowych, cieszące się zaufaniem na poziomie 58–57%. Dalej są pracownicy instytucji finansowych i doradcy finansowi cieszący się o 5% mniejszym zaufaniem niż rodzina i przyjaciele. Na kolejnych miejscach znajdują się blogi tematyczne, artykuły w prasie, audycje radiowe i telewizyjne. Najmniejszym zaufaniem jako źródło wiedzy o instrumentach emerytalnych i systemie emerytalnym młodzi ludzie obdarzają rząd i administrację publiczną, którym ufają tylko w 40%.
– Wyniki dotyczące zaufania związanego z oszczędzaniem na emeryturę napawają smutkiem i niepokojem. Z jednej strony młodzi ludzie najbardziej wierzą sobie i bliskim, a to i inne badania pokazują, że z wiedzą o systemie emerytalnym w społeczeństwie nie jest dobrze. Z drugiej strony rząd i administracja publiczna, które organizują ten system, które są gwarantem jego stabilności, są na końcu listy obdarzanych zaufaniem. W takiej sytuacji trudno się dziwić, że młodzi ludzie z rezerwą podchodzą do zabezpieczenia się na emeryturę – komentuje dr Katarzyna Sekścińska.
Zdaniem 79% młodych dorosłych instytucje finansowe powinny edukować Polaków w zakresie systemu emerytalnego. Ponadto odpowiedzialność instytucji finansowych w tym zakresie badani szacują tak samo, jak odpowiedzialność państwa – na poziomie 56%. Większą odpowiedzialność respondenci przypisują sobie (62%). Odpowiedzialność przypisana szkole jest na niższym, 51% poziomie. Mimo iż 37% badanych spotkało się z działaniami edukacyjnymi oferowanymi przez instytucje finansowe, tylko 15% zdecydowało się z nich skorzystać. Najczęstszym powodem niekorzystania z inicjatyw edukacyjnych jest brak czasu (36%) i brak zainteresowania tematem (33%). Kolejnym powodem, wskazywanym przez 26% respondentów, jest nieodpowiednia forma edukacji. Trudność materiału wskazuje jako argument 18% badanych, niezbyt ciekawe treści – 15%. Brak zaufania do inicjatyw instytucji finansowych wskazuje 14% badanych, a 8% zwraca uwagę na potencjalny konflikt interesów.
– Instytucje finansowe, zgodnie z oczekiwaniami młodych osób, od wielu lat prowadzą działania edukacyjne i badają ich efektywność. Inicjatywy te zostały zauważone i uwzględnione w Krajowej Strategii Edukacji Finansowej. W IGTE staramy się jak najlepiej wychodzić naprzeciw potrzebom młodych osób, mając świadomość, że trudna tematyka zabezpieczenia emerytalnego musi być tłumaczona prosto i atrakcyjnie, stąd nasze projekty „Przewodnik emerytalny”, „Zadbane finanse” i „Zadbana przyszłość” – podsumowuje Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.
O badaniu:
„Badanie świadomości emerytalnej i postaw wobec systemu emerytalnego Polaków do 30 roku życia” na zlecenie Izby Gospodarczej Towarzystw Emerytalnych przeprowadziła dr Katarzyna Sekścińska na Ogólnopolskim Panelu Badawczym Ariadna. Badanie zrealizowano w terminie: 25.04.2023–8.05.2023 r., w metodologii CAWI na próbie 1108 dorosłych Polaków w wieku 18–30 lat (średnia 26 lat), próba reprezentatywna ogólnopolska. 53,6% próby stanowiły kobiety, 46,2% mężczyźni oraz 0,2% osoby nieidentyfikujące się z żadną płcią.
(AM, źródło: IGTE)
