Na przełomie stycznia i lutego 1969 roku u wybrzeży Kalifornii, na skutek niezastosowania należytych zabezpieczeń podczas eksploatacji nowego złoża ropy na platformie wiertniczej doszło do wycieku ponad 3 milionów galonów surowca. Do dziś to jeden z największych wycieków ropy w historii Stanów Zjednoczonych. Ta katastrofa ekologiczna była impulsem do ustanowienia dorocznego Dnia Ziemi, który obchodzony jest 22 kwietnia. Poprzez organizację eventów i liczne przedsięwzięcia związane z obchodami tego święta na całym świecie promowane jest życie w zgodzie z naturą, wspieranie ochrony środowiska oraz szerzenie świadomości ekologicznej.
Stare przysłowie mówi – „mądry Polak po szkodzie” – czy faktycznie tak jest? W wielu przypadkach nie ma to odzwierciedlenia w rzeczywistości. Na szczęście jednak coraz więcej przedsiębiorców wykazuje się świadomością ryzyka i wybiera ubezpieczenie środowiskowe, zabezpieczając się przed skutkami szkód w środowisku jeszcze przed ich ewentualnym wystąpieniem. Warto podkreślić, że środowiskowe scenariusze szkodowe bywają nieprzewidywalne i mogą zaskoczyć również podmioty odpowiedzialne i dobrze zorganizowane. Powszechnie wiadomo, że konieczność wykonania postanowień decyzji nałożonych zgodnie z ustawą z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, jest kosztowne i czasochłonne.
Działania zapobiegawcze
Przykładem nieoczekiwanego scenariusza mogą być działania zapobiegawcze, do których została zobowiązana spółka planująca rozbudowę zakładu produkcji papy. Na mocy decyzji wydanej przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim, spółka otrzymała wytyczne do rejestrowania aktywności… nietoperzy. Zakład znajdował się bowiem w bliskiej odległości od Obszaru Natura 2000 „Nietoperek”, będącego siedliskiem gatunków chronionych. Pomiary, do których zobowiązana została spółka, miały odbywać się powtarzalnie w określonych latach oraz miesiącach, zgodnie z wyznaczoną metodyką, przy uwzględnieniu zachowań ssaków (czas opuszczania zimowisk, okres rozrodczy, czas formowania kolonii, itp.). W proces administracyjny zaangażowana została również Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska. W wystosowanym piśmie podniosła ona wiele czynników mogących przyczynić się do wystąpienia szkody w środowisku, m.in. emisję zanieczyszczeń mających bezpośredni wpływ na ssaki oraz owady i stawonogi stanowiące bazę żerową dla chronionych osobników. Zwrócono również uwagę na oświetlenie oraz elementy infrastruktury zakładu, a także natężenie ruchu pojazdów na drodze prowadzącej do przedsiębiorstwa, mogące powodować zakłócenie przelotów nietoperzy między schronieniem a żerowiskami.
Remediacja
Przyczyną kosztownej remediacji (remedium z łac. – środek zaradczy), czyli działania, którego celem jest przywrócenie przyrodzie równowagi, może być czasem ludzkie niedopatrzenie. Obrazuje to sytuacja z 2018 r., która miała miejsce na terenie zakładu firmy transportowej. Doszło tam do wycieku oleju napędowego w ilości ok. 1600 dm3. Przyczyną zdarzenia było wypadnięcie pistoletu z dystrybutora z paliwem. Olej zaczął wyciekać grawitacyjnie. Aby podjąć interwencję i dostać się na teren przedsiębiorstwa, strażacy musieli użyć sprzętu hydraulicznego, gdyż na posesji nie było żadnego pracownika. Co więcej miejsce, w którym znajdował się dystrybutor, nie było odpowiednio zabezpieczone. Właściwie przygotowane podłoże z systemem drenażowym zapobiegłoby zanieczyszczeniu ok. 600 m2 powierzchni gleby, do którego doszło w wyniku zdarzenia.
Koszty obrony
Analizując temat szkód w środowisku, oprócz kosztów związanych z remediacją, ewentualnym roszczeniem związanym ze szkodą rzeczową, osobową, przerwami w działalności czy zatrudnieniem specjalistów, należy również mieć na uwadze koszty ochrony prawnej, w tym opłaty sądowe. Warunki ochrony ubezpieczeń środowiskowych również je pokrywają. Dla zobrazowania skali nakładów można posłużyć się przykładem z 2015 r. Na terenie zakładu produkcyjnego doszło do pożaru odpadów. Ze względu na toksyczność dymu ewakuowano część mieszkańców oraz zamknięto pobliskie placówki oświatowe. Po zakończeniu akcji straży pożarnej wody pogaśnicze dostały się do gleby i doszło do jej zanieczyszczenia. Konsekwencją zdarzenia było wniesienie 28 roszczeń o zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego, po 30 tys. zł każde. Koszty rekultywacji wyniosły 60 tys. zł, a koszty ochrony prawnej 90 tys. zł.
Budowanie świadomości ekologicznej
Dzień Ziemi to świetna okazja do budowania świadomości ekologicznej, utrwalania dobrych nawyków, podejmowania odpowiedzialnych decyzji, a także do budowania świadomości naszej branży od lat specjalizującej się w problematyce zanieczyszczeń środowiska. To również okazja do organizowania eko-wydarzeń (np. wiosennego sprzątania pobliskiego parku wspólnie z sąsiadami) do czego serdecznie zachęcam! Jednocześnie przypominam o kurtażowej promocji w Colonnade. W podziękowaniu za zaangażowanie w rozwój ubezpieczeń środowiskowych dla zapytań dotyczących nowego biznesu dla polis Environmental, spolisowanych do końca czerwca 2023 r., prowizja brokerska wyniesie 30% w pierwszym roku nowo zawartej polisy.
„Nadszedł czas, aby zrozumieć, że przyroda bez człowieka będzie istniała, ale człowiek bez przyrody nie” – Arystoteles.
Jacek Stolarczuk, młodszy specjalista ds. ubezpieczeń środowiskowych Colonnade
