System emerytalny Holandii odzyskał pierwsze miejsce w Mercer CFA Institute Global Pension Index (MCGPI), corocznym, piętnastym już raporcie i rankingu systemów emerytalnych autorstwa Mercer i CFA Institute. Drugie i trzecie miejsce w zestawieniu zajęły kolejno Islandia i Dania.
– Średnia wieku w wielu krajach wciąż rośnie. Dotyczy to szczególnie najbardziej rozwiniętych gospodarek – komentuje Margaret Franklin, CFA, prezydentka oraz CEO CFA Institute. – Inflacja i rosnące stopy procentowe zmieniły dynamikę wielu procesów ekonomicznych, stanowiąc poważne wyzwanie dla systemów emerytalnych. Obserwujemy również kontynuację zmian w trendach globalizacyjnych. To tylko kilka z coraz bardziej złożonych problemów i wyzwań, przed którymi stoją fundusze emerytalne. Wszystko to istotnie wpływa na sytuację osób pobierających świadczenia emerytalne. Coraz częściej to indywidualni uczestnicy systemów emerytalnych odgrywają najważniejszą rolę w procesie kumulowania oszczędności. Jako osoby zawodowo zajmujące się inwestycjami jesteśmy zobowiązani pomagać im w tych procesach. Co roku Pension Index przypomina, jak wiele działań, szczególnie o długoterminowej perspektywie należy zrealizować, by systemy emerytalne działały właściwie, zwłaszcza w kontekście ich długoterminowej stabilności i wypłacalności – dodaje.
AI i jej korzyści dla uczestników systemów emerytalnych
W raporcie, oprócz analizy i wskazania najlepszych na świecie systemów emerytalnych, wzięto również pod lupę potencjał i korzyści, jakie branży emerytalnej przynieść może sztuczna inteligencja. Szczególnie w zakresie poprawy jakości i efektów działania systemów emerytalnych i szerzej zabezpieczenia społecznego oraz zapewniania ludziom lepszej jakości życia na emeryturze.
– Ciągły rozwój AI i jej zastosowania w procesach i decyzjach podejmowanych przez zarządzających aktywami (doradców inwestycyjnych) może prowadzić do bardziej efektywnych i właściwie udokumentowanych procesów podejmowania decyzji, których skutkiem mogą być wyższe zyski z inwestycji dla członków funduszy i planów emerytalnych – skomentował dr David Knox, starszy partner Mercer i główny autor badania. – AI może odegrać znaczącą rolę w procesie angażowania indywidualnych inwestorów i pomóc im w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych dotyczących ich finansów. Obie te zmiany powinny poprawić efektywność inwestycji emerytalnych.
Autorzy raportu przestrzegli jednocześnie, że wykorzystywanie sztucznej inteligencji nie jest pozbawione ryzyka, m.in. w obszarach etyki, zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony danych osobowych oraz cyberbezpieczeństwa. Dlatego kluczowym jest, aby modele AI były właściwie zarządzane i kontrolowane, z odpowiednio zdefiniowanymi odpowiedzialnościami – tak aby eliminować i ograniczać niewłaściwe ich wykorzystywane. Tego typu zabezpieczenia są kluczowe dla zagwarantowania bezpieczeństwa oraz zaufania indywidualnych inwestorów i indywidualnych uczestników systemów emerytalnych.
– Sztuczna inteligencja jako taka nie stanowi pełnej odpowiedzi na wszystkie pytania i wyzwania. Udział i zaangażowanie ludzi, szczególnie w zakresie kontroli i zarządzania, będą zawsze potrzebne. Pomimo tych ryzyk, AI ma szansę przyczynić się do polepszenia standardu życia obecnych i przyszłych emerytów – co stanowi ważny i istotny cel dla wszystkich systemów emerytalnych – stwierdził dr David Knox.
Holandia na szczycie, Argentyna na dnie
W tegorocznym rankingu najwyżej oceniono system emerytalny Holandii, który uzyskał 81,5 punktów. Za Holandią uplasowały się Islandia (83,3 pkt.) oraz Dania (81,3 pkt.). Najniżej oceniono system emerytalny Argentyny (42,3 pkt.). Autorzy raportu podkreślają, że choć Holandia wprowadza obecnie bardzo istotne zmiany w swoim systemie emerytalnym, to jest on właściwie skonstruowany i przygotowany do zapewnienia bardzo atrakcyjnych świadczeń, także w trakcie jego przekształcania z systemu opartego o umowy grupowe (sektorowe) na oparty o indywidualne oszczędności emerytalne w modelu DC (zdefiniowanych składek).
Pension Index wykorzystuje ważoną średnią subindeksów dotyczących trzech obszarów analizy: adekwatności wysokości świadczeń, wypłacalności w długim terminie oraz integralności oraz bezpieczeństwa prawnego systemu. W każdym z subindeksów można wskazać kraj i system emerytalny, które zostały najwyżej ocenione. I tak w kategorii adekwatność świadczeń najwyższą ocenę uzyskała Holandia (87,4 pkt.). Z kolei Islandia zajęła pierwsze miejsce w kategorii wypłacalność w długim terminie (83,8 pkt.), natomiast Finlandia była numerem jeden w ostatniej grupie ocen – pod kątem integralności oraz bezpieczeństwa prawnego systemu (90,9 pkt.). Najniżej ocenione kraje w poszczególnych kategoriach to:
- adekwatność – Południowa Korea (39 pkt.)
- wypłacalność w długim terminie – Austria (22,6 pkt.)
- integralność oraz bezpieczeństwo prawne systemu – Filipiny (25,7 pkt.).
Polska pod koniec trzeciej dziesiątki
Polska zajęła 29. miejsce w rankingu, notując spadek o jedną pozycję w porównaniu do badania z 2022 roku. Nasz kraj uzyskał ocenę na poziomie 57,6 pkt. – o 0,1 pkt. wyższą od ubiegłorocznej.
W raporcie wskazano także, iż spadek wskaźników urodzeń wpłynął negatywnie na wiele gospodarek i systemów emerytalnych, szczególnie na wynik oceny w kategorii wypłacalność w długim terminie w takich krajach, jak Włochy i Hiszpania. Jednocześnie kilka azjatyckich systemów, w tym Chiny, Korea, Singapur i Japonia, podjęło się w ostatnich pięciu latach przeprowadzenia reform, których celem była poprawa oceny jakości ich systemów emerytalnych.
O Mercer CFA Institute Global Pension Index:
MCGPI porównuje systemy emerytalne wybranych krajów świata, wskazując braki i słabości systemów oraz proponując zmiany w wybranych aspektach ich funkcjonowania – co powinno zapewnić odpowiednią wartość świadczeń i pewność oraz bezpieczeństwo ich wypłat.
W tym roku badanie objęło 47 systemów emerytalnych, w których żyje 64% populacji globu. W tegorocznym badaniu (2023) uwzględniono po raz pierwszy trzy nowe kraje: Botswanę, Chorwację i Kazachstan.
Global Pension Index wykorzystuje średnią ważoną trzech subindeksów: adekwatności świadczeń, wypłacalności w długim terminie oraz integralności i bezpieczeństwa prawnego systemu, analizując każdy system z perspektywy ponad 50 konkretnych wskaźników.
(AM, źródło: Marsh)
