W negocjacjach z pracodawcami stosowane są zachęty do sfinansowania z ich środków części lub całości składek na ubezpieczenie na życie pracowników. Bo taki benefit jest dobrze przyjmowany przez pracowników, bo wyróżnia pracodawcę pośród innych pracodawców, wpływa na stabilizację zatrudnienia…
W końcu ubezpieczenie pracowników na życie zapewnia bezpieczeństwo pracodawcy w razie śmierci pracownika, gdy konieczna będzie wypłata świadczenia związanego ze stosunkiem pracy w postaci odprawy pośmiertnej. Świadczenie to może być wypłacone przez ubezpieczyciela w kwocie przewidzianej umową ubezpieczenia.
Kodeks pracy w art. 93 §7 stanowi, że odprawa pośmiertna nie przysługuje uprawnionym członkom rodziny, jeżeli pracodawca ubezpieczył pracownika na życie, a odszkodowanie wypłacone przez instytucję ubezpieczeniową jest nie niższe niż odprawa pośmiertna. Jeżeli zaś odszkodowanie jest niższe od odprawy pośmiertnej, pracodawca jest obowiązany wypłacić rodzinie kwotę stanowiącą różnicę między tymi świadczeniami.
Co jednak w sytuacji, kiedy pracodawca zdecydował o wykupieniu ubezpieczenia następstw nieszczęśliwych wypadków uwzględniającego również śmierć w NW, nie zaś ubezpieczenia na życie, a zdarzenie się ziściło?
Przez zwrot „pracodawca ubezpieczył pracownika na życie” zawarty w art. 93 § 7 k.p. należy rozumieć sytuację, w której pracodawca ubezpieczył pracownika, a ryzyko ubezpieczeniowe obejmuje zdarzenie w postaci śmierci ubezpieczonego pracownika, niezależnie od rodzaju zawartej umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym.
W art. 829 k.c. ustawodawca rozróżnia dwa rodzaje ubezpieczeń osobowych – ubezpieczenie na życie i ubezpieczenie następstw nieszczęśliwych wypadków. W ramach ubezpieczeń osobowych ubezpiecza się przede wszystkim życie i zdrowie. W ubezpieczeniu na życie wypadkiem ubezpieczeniowym jest śmierć ubezpieczonego, niezależnie od przyczyn zgonu, bądź dożycie przez niego określonego wieku.
W ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków prawo do świadczenia ubezpieczeniowego powstanie, gdy wystąpi nieszczęśliwy wypadek i skutek z nim związany. Może być nim również śmierć.
Śmierć ubezpieczonego skutkuje obowiązkiem wypłaty świadczenia (odszkodowania) w obu rodzajach ubezpieczenia.
W przypadku art. 93 § 7 Kodeksu pracy należy przyjąć, że intencją prawodawcy było zwolnienie pracodawcy z obowiązku zapłaty odprawy pośmiertnej w sytuacji zawarcia z ubezpieczycielem umowy ubezpieczenia osobowego, jeżeli uprawnieni członkowie rodziny pracownika w razie jego śmierci otrzymają stosowne odszkodowanie. Gdyby przyjąć odmienne stanowisko, osoby uprawnione otrzymałyby od pracodawcy zarówno odszkodowanie, w takim wypadku wypłacone przez ubezpieczyciela, jak i odprawę pośmiertną.
Jeśli zatem pracodawca zawarł z ubezpieczycielem umowę następstw NW przewidującą również śmierć w NW, a zdarzenie wystąpiło i nastąpiła wypłata odszkodowania, zrealizowany został cel ochronno-kompensacyjny umowy ubezpieczenia. Wypłacone świadczenie ubezpieczeniowe zwalnia pracodawcę z obowiązku wypłaty odprawy pośmiertnej, jeśli pokrywa wartość jego zobowiązania wobec osób uprawnionych. Jeśli go nie pokrywa, pracodawca zobowiązany jest dopłacić uprawnionym kwotę różnicy między tymi świadczeniami.
To, że śmierć ubezpieczonego pracownika nastąpiła na skutek nieszczęśliwego wypadku, nie może przesądzać o tym, że nie było to ubezpieczenie na życie w rozumieniu przepisu art. 93 § 7 k.p. Wypłata odszkodowania przez ubezpieczyciela spełnia cel przewidziany dla odprawy pośmiertnej (sygn. akt III PK 10/17).
Sławomir Dąblewski
dablewski@gmail.com
