Średni poziom partycypacji w Pracowniczych Planach Kapitałowych (PPK) w podmiotach uczestniczących w pierwszej turze programu (przedsiębiorstwa zatrudniające powyżej 250 osób) wyniósł na dzień 12 listopada tego roku około 40%. Współczynnik uczestnictwa jest większy tam, gdzie działają związki zawodowe, natomiast mniejszy w firmach ze znaczącym udziałem zleceniobiorców wśród osób zatrudnionych. Dla poziomu partycypacji w PPK pozostają bez znaczenia takie czynniki, jak wielkość pracodawcy czy podmiot zarządzający Planami – takie wnioski płyną z pierwszego badania poziomu partycypacji w ramach PPK, przeprowadzonego przez ekspertów Instytutu Emerytalnego oraz Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy.
Z odpowiedzi ankietowanych wynika, że poziom partycypacji w programie, liczony jako stosunek liczby uczestników PPK (osób zapisanych do Planów w postaci załącznika do umowy o prowadzenie PPK) do liczby wszystkich osób zatrudnionych przez dany podmiot zatrudniający, jest bardzo zróżnicowany i waha się od 6 do 95%. Autorzy badania wskazują, że powyższe wskaźniki odnoszą się do przypadków skrajnych i były odnotowane w stosunkowo mniejszych podmiotach zatrudniających.
40% a nie 75%, jak zakładano
Rzeczywisty obraz prezentuje się inaczej: w przytłaczającej większości badanych pracodawców poziom partycypacji oscyluje między 20 a 69%, z dominantą w przedziale od 30 do 50%. Autorzy badania wyjaśniają, iż to oznacza, że w zależności od sposobu liczenia średni rzeczywisty poziom partycypacji w PPK mieści się w przedziale między 39 a 42%. Według badaczy uprawnia to prognozę, że w przypadku podmiotów z I transzy w IV kwartale pułap ów może nieznacznie przekraczać poziom 40%. To znacznie mniej niż przyjęto w projekcie ustawy o PPK, który w sierpniu ub.r. trafił do Sejmu, szacującym wskaźnik partycypacji na 75%.
Im więcej umów o pracę, tym wyższy współczynnik
Na podstawie zebranych danych autorzy raportu wnioskują, iż poziom partycypacji w PPK zleceniobiorców jest z reguły znacząco niższy niż w przypadku osób zatrudnionych na podstawie umów o pracę w tych samych firmach. Choć posiadane dane nie pozwalają na sprecyzowanie, o ile punktów procentowych ten poziom jest niższy.
„W badanej grupie większość podmiotów stanowią firmy, które zatrudniały na dzień 31 grudnia 2018 roku co najmniej 250 osób. W niektórych przypadkach, gdzie podmioty zatrudniające wchodziły w skład jednej grupy kapitałowej, przekazano także dane o partycypacji wśród mniejszych pracodawców, to jest liczących mniej niż 250 osób zatrudnionych. W tej ostatniej podgrupie (pracodawców mniejszych niż 250 osób zatrudnionych) poziom partycypacji oscyluje między 21 a 90%, ze średnią zbliżającą się do poziomu prawie 50%. Jednakże z uwagi na fakt, że jest to stosunkowo mała grupa badanych podmiotów, to na dzień dzisiejszy brak jest podstaw do stwierdzenia, że wielkość pracodawcy mierzona liczbą osób zatrudnionych posiadała istotny wpływ na poziom partycypacji w PPK” – wskazują autorzy raportu.
Związki zawodowe sprzyjają PPK?
Odpowiedzi ankietowanych pozwoliły też zidentyfikować inne czynniki, które mogły mieć wpływ na poziom partycypacji, np. funkcjonowanie w danej firmie związków zawodowych. Autorzy badania zaznaczają, że w tej podgrupie ów poziom jest wyższy i oscyluje w przedziale między 29 a 69%, ze średnią na poziomie prawie 45%. „(…) na podstawie otrzymanych danych nie sposób jednak zidentyfikować korelacji między wielkością pracodawcy liczoną w osobach zatrudnionych a poziomem uczestnictwa. Tak samo w przypadku największych badanych pracodawców, zatrudniających ponad kilka tysięcy pracowników, jak też podmiotów zatrudniających po kilkaset osób, poziomy partycypacji są podobnie zróżnicowane” – czytamy w raporcie.
Zarządzający PPK a poziom partycypacji
Produkt PPK oferuje obecnie 20 podmiotów zarządzających funduszami zdefiniowanej daty. Warto sprawdzić, czy poziomy partycypacji różnią się między poszczególnymi zarządzającymi w badanej grupie. Uczestniczące w badaniu podmioty wybrały PPK z ofert 7 spośród 20 firmy zarządzających. Z odpowiedzi ankietowanych wynika, że są to te TFI oraz PTE, które deklarują największą liczbę zawartych umów o zarządzanie PPK (każdy po co najmniej 100 umów). Średni poziom partycypacji w poszczególnych podmiotach zarządzających waha się od 24 do 57%, ale także i w tym przypadku autorzy badania zaznaczają, że brak jest jednoznacznej korelacji między np. proweniencją kapitału zakładowego podmiotu zarządzającego a poziomem partycypacji w PPK.
O badaniu:
Badanie zostało przygotowane przez ekspertów Instytutu Emerytalnego oraz Kancelarii Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy na podstawie rzeczywistych danych liczbowych oraz wskaźników procentowych dotyczących poziomu partycypacji w PPK. Dane te zostały przekazane bezpośrednio przez poszczególnych pracodawców, głównie podmioty zatrudniające co najmniej 250 osób zatrudnionych. Pozostałe, mniejsze firmy wchodzą w skład grup kapitałowych w rozumieniu przepisów ustawy o PPK. W prawie wszystkich przypadkach były to firmy działające w formie spółek z o.o. lub akcyjnych, mających siedziby na terenie całej Polski, choć głównie z centralnej oraz zachodniej części (woj. mazowieckie, dolnośląskie, wielkopolskie oraz łódzkie). W tej grupie znajdują się zarówno podmioty prywatne, jak też te o zaangażowaniu kapitałowym Skarbu Państwa. Reprezentowany jest zarówno kapitał polski, jak i zagraniczny. Część danych pochodzi od spółek notowanych na warszawskiej GPW. Reprezentowane są różne branże, w tym przemysł ciężki i lekki, a także usługi oraz tzw. nowoczesne gałęzie gospodarki. Informacje obejmują liczby osób zatrudnionych zapisanych do 12 listopada 2019 r. Ideą przyświecającą twórcom dokumentu było przedstawienie rzetelnej informacji na temat poziomu partycypacji w PPK oraz podjęcie próby zidentyfikowania po raz pierwszy w Polsce determinantów poziomu partycypacji w programie.
Badana grupa obejmuje znacząco więcej niż 1,5% populacji wszystkich pracodawców, którzy utworzyli już PPK.
AM, news@gu.home.pl
(źródło: Kancelaria Prawa Pracy Wojewódka i Wspólnicy)
