Działania kontrolne przeprowadzone w 2020 roku przez Komisję Nadzoru Finansowego wykazały, że ubezpieczyciele i dystrybutorzy nadal mają problem z przestrzeganiem wymogów dotyczących analizy potrzeb klientów i w konsekwencji często oferują im produkty nieadekwatne do ich zapotrzebowania czy profilu ryzyka. Sporym kłopotem jest też wywiązanie się z obowiązków szkoleniowych przez dystrybutorów.
Ze „Sprawozdania z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2020 roku” wynika, że czynności kontrolne (12 kontroli oraz 7 wizyt nadzorczych) zostały przeprowadzone w osiemnastu zakładach ubezpieczeń oraz reasekuracji. Cztery z kontrolowanych podmiotów (4 kontrole i 1 wizyta nadzorcza) były towarzystwami życiowymi, natomiast pozostałe 13 – majątkowymi i osobowymi. Aktywność kontrolna urzędu mogłaby być większa, ale ze względu na sytuację epidemiczną od marca do czerwca zawieszono rozpoczęcie kontroli w zakładach ubezpieczeń i u dystrybutorów, a kontrole już wszczęte prowadzone były z mniejszą intensywnością, głównie z wykorzystaniem komunikacji elektronicznej.
Wszystkie postępowania kontrolne miały charakter problemowy i obejmowały swym zakresem od jednego do trzech zagadnień. Czynności obejmowały takie obszary, jak:
- ocena ryzyka przyjmowanego do ubezpieczenia (art. 21 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej),
- procesy likwidacji szkód/spełniania świadczeń,
- sporządzanie danych i informacji dla celów nadzoru,
- wycena aktywów i zobowiązań do celów wypłacalności,
- wycena rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności,
- spełnienie wymogów dotyczących kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR) w zakresie wybranych modułów formuły standardowej,
- polityka lokacyjna,
- wykonanie zaleceń przekazanych zakładowi ubezpieczeń w latach ubiegłych,
- spełnianie wymagań dotyczących funkcjonowania systemu zarządzania,
- sposób przeprowadzenia testów warunków skrajnych.
Zaniedbania w zakresie badania potrzeb klienta
Najczęściej zidentyfikowane nieprawidłowości były związane z niedopełnieniem obowiązków w zakresie przeprowadzenia ankiety potrzeb klienta, np. brak uzyskania od ubezpieczonego przed wyrażeniem zgody na objęcie ochroną ubezpieczeniową informacji dotyczących potrzeb, wiedzy i doświadczenia w dziedzinie ubezpieczeń na życie oraz sytuacji finansowej. Oferowano też klientom ubezpieczenia nieodpowiednie do ich potrzeb, np. w zakresie profilu ryzyka. Wśród innego rodzaju nieprawidłowości zidentyfikowano naruszenie interesów uprawnionych do odszkodowania z OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Ustalając jego wartość, stosowano w kosztorysach nierzetelne dane o stawkach za roboczogodzinę na rynku napraw motoryzacyjnych, nieodpowiadających faktycznym kosztom naprawy z miejsca zamieszkania, siedziby poszkodowanego lub miejsca naprawy pojazdu. KNF wykryła również nieprawidłowości związane ze stosowaniem niewłaściwych lub niepopartych właściwym uzasadnieniem założeń do wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności, a także nieprawidłowości związane z błędnym ustaleniem parametrów stosowanych w ich wycenie.
Ustalenia poczynione w toku czynności kontrolnych skłoniły KNF do wydania 82 zaleceń w celu zapewnienia zgodności działalności zakładu z przepisami prawa, statutu lub planem działalności; zapobieżenia naruszaniu interesów ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz usunięcia nieprawidłowości stwierdzonych w procesie nadzoru.
Dystrybutorów problem ze szkoleniami
Czynności kontrolne objęły również dystrybutorów – 9 agentów ubezpieczeniowych oraz 3 brokerów ubezpieczeniowych. Postępowania miały charakter kompleksowy i obejmowały swym zakresem działalność pośrednika ubezpieczeniowego w zakresie jej zgodności z przepisami prawa.
Do najczęstszych nieprawidłowości zidentyfikowanych przez nadzór należało m.in. nieudzielanie klientom porady wraz z rekomendacją najwłaściwszej umowy lub udzielanie jej bez oparcia na rzetelnej analizie dostępnych na rynku produktów ubezpieczeniowych, a także bez wyjaśnienia podstaw, na których została oparta. Innym problemem było nieprzekazywanie klientom dokumentów zawierających informacje o produkcie przed zawarciem umowy ubezpieczenia. Nie należało do rzadkości także wykonywanie czynności brokerskich w zakresie dystrybucji ubezpieczeń, w tym polegających na udzielaniu pomocy w sprawach o odszkodowanie lub świadczenie, za pomocą osób niewpisanych do rejestru brokerów. Nadzór zidentyfikował również wykonywanie czynności agencyjnych w zakresie dystrybucji ubezpieczeń za pomocą osób niewpisanych do rejestru agentów oraz brak należytego nadzoru agenta nad osobami fizycznymi wykonującymi w jego imieniu czynności agencyjne. Często spotykaną nieprawidłowością był też brak realizacji obowiązku szkoleniowego przez osoby fizyczne wpisane do rejestru pośredników ubezpieczeniowych.
W związku z ustaleniami poczynionymi w toku czynności kontrolnych wobec zakładów ubezpieczeń w 2020 r. wydano 52 zalecenia w celu zapewnienia zgodności działalności dystrybutorów ubezpieczeń z przepisami prawa.
AM, news@gu.home.pl
(źródło: KNF)
