Urząd Komisji Nadzoru Finansowego opublikował „Stanowisko w sprawie stosowania wymogów w zakresie zarządzania produktem przewidzianych dla dystrybutorów ubezpieczeń niebędących twórcami produktu”, aby zwrócić uwagę na główne punkty związane z tytułowymi wymogami – między innymi dbanie o interes klienta czy przekazywanie informacji twórcy.
KNF przypomina, że zgodnie z art. 10 ust. 1 Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/2358 z dnia 21 września 2017 r. uzupełniającego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/97, dystrybutor ubezpieczeń niebędący twórcą danego produktu ma obowiązek wdrożyć rozwiązania w zakresie dystrybucji produktów. Obejmują one odpowiednie środki i procedury pozwalające uzyskać od twórcy wszystkie odpowiednie informacje dotyczące produktów, które zamierzają oni oferować klientom. Ci ostatni mają oraz w pełni je zrozumieć, biorąc pod uwagę stopień złożoności i ryzyko związane z nimi oraz charakter, skalę i złożoność odpowiedniej działalności dystrybutora. Dystrybutor ma obowiązek określić rozwiązania dystrybucyjne w pisemnym dokumencie, który udostępnia swojemu personelowi. Zakres wymaganych rozwiązań powinien być oceniany pod kątem celów ich wdrożenia, określonych w art. 10 ust. 1–3 Rozporządzenia 2017/2358. Narzędzia te mają na celu:
- zapobieganie szkodom dla klienta lub ograniczanie ich dotkliwości,
- ułatwianie właściwego zarządzania konfliktami interesów,
- należyte uwzględnienie celów, interesów i cech klientów.
Według Komisji ułatwianie za pomocą odpowiednich środków i procedur właściwego zarządzania konfliktem interesów nie powinno być zawężone do konfliktu interesów związanego z dystrybucją ubezpieczeń z UFK. Obowiązkiem każdego dystrybutora jest bowiem postępowanie w sposób uczciwy, rzetelny i profesjonalny, zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów.
KNF przypomina, że sposób wynagradzania dystrybutora ubezpieczeń oraz osób wykonujących czynności agencyjne, brokerskie czy dystrybucyjne nie może być sprzeczny z obowiązkiem działania zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów. Szczególnie nie wolno dokonywać ustaleń dotyczących wynagrodzeń, celów sprzedaży lub innych ustaleń, które mogłyby stanowić zachętę do proponowania klientowi określonej umowy, w sytuacji gdy dystrybutor mógłby zaproponować inną, która lepiej odpowiadałaby potrzebom klienta.
Obowiązkiem dystrybutora jest też stosowanie rozwiązań, które zapewnią uzyskiwanie odpowiednich informacji od twórcy produktu. Chodzi w tym przypadku o dane dotyczące produktów ubezpieczeniowych, określonego rynku docelowego oraz sugerowanej strategii dystrybucji, w tym głównych elementów i cech ofert, związanego z nim ryzyka i kosztów oraz wszelkich okoliczności, które mogą spowodować konflikt interesów ze szkodą dla klienta. Informacje te powinny być na tyle skonkretyzowane, by pozwalały dystrybutorom ubezpieczeń na:
- zrozumienie produktów ubezpieczeniowych,
- zrozumienie określonego rynku docelowego w odniesieniu do danych produktów ubezpieczeniowych,
- określenie klientów, w przypadku których dany produkt ubezpieczeniowy nie odpowiada ich potrzebom, cechom i celom,
- prowadzenie działalności dystrybucyjnej w zakresie właściwych produktów ubezpieczeniowych zgodnie z najlepiej pojętym interesem ich klientów.
W opinii KNF dystrybutor ubezpieczeń powinien zatem zastosować rozwiązania, które zapewnią otrzymanie od twórcy produktu wszelkich niezbędnych informacji, umożliwiających oferowanie produktów ubezpieczeniowych w sposób jak najpełniej uwzględniających interes klienta. Dlatego według Komisji rozwiązania przyjęte przez dystrybutorów powinny mieć skonkretyzowany charakter, służący realizacji wszystkich wspomnianych powyżej wymagań. Rozwiązania nie mogą więc ograniczać się np. wyłącznie do wskazania ogólnych reguł etycznego postępowania. Szczegółowość wdrożonych rozwiązań w zakresie dystrybucji produktów będzie uzależniona od stopnia złożoności i ryzyka związanego z dystrybuowanymi produktami oraz charakteru, skali i złożoności działalności dystrybutora, zgodnie z wytyczną wyrażoną w art. 10 ust. 1 Rozporządzenia 2017/2358.
„Zasada proporcjonalności oznacza więc wdrożenie rozwiązań w zakresie dystrybucji, o których mowa w Rozporządzeniu 2017/2358, z uwzględnieniem cech produktu, rynku docelowego i skali, charakteru i złożoności działalności dystrybutora. Stosowanie tej zasady nie może być jednak uzasadnieniem dla braku wdrożenia ww. rozwiązań, może natomiast wpływać na ich zakres i szczegółowość. Jeśli chodzi o wymóg wdrożenia rozwiązań w zakresie dystrybucji ubezpieczeń przez brokerów ubezpieczeniowych, należy wskazać, że charakterystyka działalności brokerskiej jest inna niż pozostałych dystrybutorów ubezpieczeń. Wynika to z faktu, że broker ubezpieczeniowy, jako reprezentant klienta, zobligowany jest do udzielenia porady, zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 4 u.d.u., w oparciu o rzetelną analizę dostępnych na rynku produktów ubezpieczeniowych, w liczbie wystarczającej do opracowania rekomendacji najwłaściwszej umowy oraz wyjaśnienia podstawy, na których opiera się rekomendacja. Specyfika ta powinna zostać uwzględniona w rozwiązaniach w zakresie dystrybucji w ramach kryterium charakteru działalności dystrybutora” – głosi stanowisko KNF.
Przekazywanie informacji twórcy
Nadzór zwraca uwagę, że zgodnie z art. 11 Rozporządzenia 2017/2358, gdy dystrybutorzy powezmą wiedzę, że produkt ubezpieczeniowy nie jest zgodny z interesami, celami i cechami określonego dla niego rynku docelowego lub o innych okolicznościach mogących mieć negatywny wpływ na klienta, mają obowiązek niezwłocznego informowania o tym twórcy produktu oraz wprowadzenia zmian w swojej strategii dystrybucji. Obowiązkiem dystrybutora jest również udzielanie istotnych informacji dotyczących sprzedaży, na wniosek twórcy. Jak wynika z motywu 11 Rozporządzenia 2017/2358, dystrybutorzy powinni regularnie informować twórców o swoich doświadczeniach związanych z produktami ubezpieczeniowymi. W tym celu powinni przekazywać dane konieczne do dokonania przeglądu ofert ochronnych i sprawdzać, czy w dalszym ciągu odpowiadają one potrzebom, cechom i celom rynku docelowego określonego przez twórcę. W opinii KNF informacja zwrotna przekazywana przez dystrybutora powinna służyć skutecznemu zarządzaniu produktem przez twórcę. W ocenie Komisji dystrybutorzy powinni zatem wprowadzić odpowiednie rozwiązania pozwalające im na dokonanie analizy oraz przekazanie twórcy rzetelnej informacji odnośnie do dystrybuowanych produktów. Rozwiązania te, zdaniem nadzoru, powinny obejmować gromadzenie i przetwarzanie danych dotyczących dystrybucji, w tym informacji o reklamacjach i skargach oraz innych, które mogą przydatne, np. w kontekście oceny zgodności produktu z potrzebami i wymaganiami, celami i cechami grupy docelowej klientów.
Regularne przeglądy rozwiązań
„Zgodnie z art. 10 ust. 6 Rozporządzenia 2017/2358, dystrybutor ubezpieczeń powinien dokonywać regularnych przeglądów swoich rozwiązań w zakresie dystrybucji, w celu zapewnienia ich ciągłej odpowiedniości i aktualności. Zmiany rozwiązań będą wymagały aktualizacji posiadanych regulacji wewnętrznych (procedur). KNF zastrzega, że choć rozporządzenie nie wskazuje dokładnych okresów dokonania przeglądów, pozostawiając dystrybutorom swobodę w tej materii, jednakże według Komisji powinni oni brać pod uwagę wielkość, skalę i złożoność poszczególnych produktów, których dotyczą takie rozwiązania. Przy określaniu przedziałów czasowych przydatne mogą okazać się przepisy określające częstotliwość przeglądów regulacji wewnętrznych, do których zobowiązane są zakłady ubezpieczeń. Zgodnie z art. 46 ust. 3 u.d.u.r., zakłady ubezpieczeń zobligowane są dokonywać przeglądu zasad, o których mowa w art. 46 ust. 1 u.d.u.r. (m.in. zasady dotyczące zarządzania ryzykiem oraz outsourcingu), co najmniej raz w roku. Podobny termin wskazuje art. 15 Rozporządzenia Delegowanego Komisji (UE) 2017/653 z dnia 8 marca 2017 r., uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1286/2014 w sprawie dokumentów zawierających kluczowe informacje, dotyczących detalicznych produktów zbiorowego inwestowania i ubezpieczeniowych produktów inwestycyjnych (PRIIP) przez ustanowienie regulacyjnych standardów technicznych w zakresie prezentacji, treści, przeglądu i zmiany dokumentów zawierających kluczowe informacje oraz warunków spełnienia wymogu przekazania takich dokumentów, wskazując na konieczność dokonywania przeglądu informacji w dokumencie zawierającym kluczowe informacje o produkcie PRIIP co najmniej raz na 12 miesięcy. Niezależnie jednak od powyższego, zgodnie z art. 10 ust. 6 Rozporządzenia 2017/2358 rozwiązania w zakresie dystrybucji powinny cechować się ciągłą odpowiedniością i aktualnością” – głosi stanowisko nadzoru.
Z tego względu zdaniem KNF okoliczności takie jak np. zmiany przepisów prawa lub w zakresie produktów oferowanych przez dystrybutora powinny pociągać za sobą weryfikację aktualności i odpowiedniości przyjętych przez niego rozwiązań dystrybucyjnych oraz – w stosownych przypadkach – aktualizację ad hoc. Dystrybutor zobowiązany jest też do przechowywania dokumentacji potwierdzającej podjęcie odpowiednich działań, zarówno dla celów audytu, jak i w celu udostępnienia organowi nadzoru.
Komisja zaznaczyła, że jeśli odpowiednie rozwiązania, o których mowa w jej stanowisku, nie zostały jeszcze opracowane lub wdrożone, to oczekuje ona podjęcia niezwłocznych działań mających na celu dostosowanie działalności dystrybutorów ubezpieczeń do powyżej przepisów prawa. KNF oczekuje również, że rozwiązania te będą funkcjonować w praktyce w sposób służący realizacji celu, jakim jest postępowanie zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów.
Pełna treść stanowiska:
https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty…
(AM, źródło: KNF)
