Jeszcze nie ustały dyskusje związane z zaskakującymi zmianami podatkowymi, które zostały wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, a już toczą się mocno zaawansowane prace dotyczące nowelizacji tych przepisów. Największa od wielu lat reforma prawa podatkowego wpłynęła negatywnie na opodatkowanie dużej części osób prowadzących działalność gospodarczą, w tym również agentów ubezpieczeniowych.
Rządzący postanowili zareagować na duże niezadowolenie społeczne będące efektem Polskiego Ładu, poprzez wprowadzenie zmian zmierzających do zniwelowania niektórych niekorzystnych dla przedsiębiorców przepisów. Ministerstwo przedstawiło w projekcie ustawy wiele rozwiązań, które zostały dodatkowo uzupełnione po przeprowadzeniu konsultacji społecznych. Poniżej przedstawiamy najważniejsze z perspektywy agentów ubezpieczeniowych propozycje.
Warto zauważyć, że jest to pierwsza tak duża zmiana w zakresie PIT wprowadzona w trakcie roku podatkowego, a zmiana zasad rozliczeń w trakcie roku jest możliwa wyłącznie w sytuacji, w której jest korzystna dla podatników.
Opodatkowanie agentów po wejściu w życie Polskiego Ładu
Dla przypomnienia warto wskazać, że agenci prowadzący działalność mają do wyboru trzy warianty opodatkowania, tj.:
- najbardziej popularne opodatkowanie liniowe (19%),
- opodatkowanie skalą podatkową (17%/32%) oraz
- opodatkowanie ryczałtem od przychodów (zasadniczo stawka 17% lub 15%).
Polski Ład mocno zmodyfikował sposób kalkulacji oraz wysokość obciążeń publicznych dla prowadzących działalność gospodarczą, w szczególności w zakresie składki zdrowotnej. Obecnie przedsiębiorcy opodatkowani liniowo płacą składkę zdrowotną od dochodu według stawki 4,9%, opodatkowani progresywnie od dochodu według stawki 9%, natomiast opodatkowani ryczałtem płacą składkę w ryczałtowej wysokości, uzależnioną od pułapu przychodów (trzy progi). W żadnym z tych wariantów składka zdrowotna nie pomniejsza opodatkowania, chociaż uprzednio podatnicy mieli możliwość odliczenia znacznej części składki od podatku.
Składka zdrowotna 2.0
Ze wszystkich zmian wprowadzonych w ramach Polskiego Ładu przedsiębiorcy najciężej odczuli te dotyczące składki zdrowotnej. Rząd postanowił wprowadzić lekką poprawę i w Polskim Ładzie 2.0 planuje modyfikację zasad rozliczania składki zdrowotnej.
Dla podatników opodatkowanych liniowo w projekcie przewidziano możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych zapłaconej składki zdrowotnej. W roku podatkowym podatnik ma otrzymać możliwość odliczenia od przychodu składki zdrowotnej do wysokości 8700 zł, a w kolejnych latach kwota ta ma być podwyższana.
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtowo będą natomiast mogli pomniejszyć przychód o 50% wartości zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Co istotne, zmiana będzie miała zastosowanie od początku 2022 r, a składki zapłacone przed wejściem w życie ustawy również mają podlegać odliczeniu.
Najbardziej niekorzystna zmiana Polskiego Ładu zostanie więc lekko zneutralizowana i składka zdrowotna w niewielkim stopniu będzie wpływała na zmniejszenie opodatkowania. Nie będzie to jednak powrót do rozwiązania obowiązującego do końca zeszłego roku, kiedy to składka zdrowotna pomniejszała podatek, korzyść podatkowa była więc nieporównywalnie większa.
Co dalej z ulgą dla klasy średniej?
Zagadnieniem, które budziło najwięcej wątpliwości podatników i księgowych, była i nadal jest ulga dla klasy średniej. Mimo że z założenia ulga miała być rozwiązaniem pozytywnym, przysporzyła więcej problemów, niż dała korzyści. Teraz Ministerstwo Finansów planuje zlikwidować ulgę dla klasy średniej. I to już w odniesieniu do rozliczenia za 2022 r.
Co ciekawe, projektowane przepisy mają zapewnić podatnikom, że zmiana ta będzie korzystna. Jeżeli na koniec roku okaże się, że w konkretnym przypadku opodatkowanie z zastosowaniem ulgi byłoby korzystniejsze, zostanie ona zastosowana w rozliczeniu rocznym. Pozostaje nam oczekiwać, że tym razem zaproponowane rozwiązanie rzeczywiście zadziała.
Likwidacja ulgi dla klasy średniej będzie dotyczyła agentów, którzy prowadzą działalność opodatkowaną skalą podatkową, oraz osób, które są zatrudnione na umowie o pracę.
Dla tego samego kręgu osób przewidziane jest obniżenie pierwszej stawki podatku przy opodatkowaniu skalą podatkową z 17% na 12%. Z perspektywy podatników obniżenie stawki podatku jest bez wątpienia korzystne. Co ważne, niższy podatek ma mieć zastosowanie już w odniesieniu do rozliczenia za 2022 r.
Warto również zwrócić uwagę, że w przepisach pozostają korzystne rozwiązania wprowadzone na początku roku, tj. podwyższenie progu podatkowego do 120 tys. zł oraz kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł.
Wybór sposobu opodatkowania
W związku ze zmianą zasad opodatkowania działalności gospodarczej ustawodawca planuje wprowadzić możliwość zmiany metody opodatkowania w odniesieniu do 2022 r.!
Jeżeli agenci stosujący tzw. stawkę liniową (19%) uznają, że skala podatkowa byłaby dla nich korzystniejsza, w rozliczeniu za 2022 r. mają mieć możliwość wyboru rozliczenia rocznego według skali podatkowej. Nie będzie to skutkowało jednak wyborem tej formy opodatkowania na kolejne lata podatkowe, co będzie trzeba zrobić oddzielnie.
Analogiczna możliwość wyboru skali podatkowej będzie przysługiwała agentom, którzy na początku tego roku wybrali opodatkowanie ryczałtowe. Dodatkowo, opodatkowani ryczałtem będą mieli możliwość do 22 sierpnia 2022 r. rezygnacji z opodatkowania ryczałtem na pozostałą część roku – wtedy na koniec roku niezbędne będzie złożenie dwóch zeznań rocznych.
Co będzie korzystne dla agenta?
Polski Ład 2.0 ma wprowadzić przepisy korzystniejsze od aktualnie obowiązujących. W efekcie, na koniec roku wysokość obciążeń fiskalnych powinna być niższa, niż pierwotnie zakładano, a planowanie związane z wyborem najlepszego sposobu opodatkowania na 2022 r. może być w wielu przypadkach nieaktualne.
Przy rozliczeniu rocznym agenci będą musieli zweryfikować, czy nie będzie dla nich lepsze skorzystanie z rozliczenia według skali podatkowej, i ewentualnie wybrać tę formę opodatkowania w odniesieniu do 2022 r. Ministerstwo informuje, że udostępni podatnikom zaawansowane kalkulatory, za pomocą których będą mieli możliwość sprawdzenia, który sposób rozliczenia będzie dla nich lepszy.
Nie znamy jeszcze ostatecznego kształtu regulacji, które będą miały zastosowanie do rozliczenia agentów za 2022 r., jednak kalkulacje wykonywane na koniec zeszłego roku zdezaktualizowały się i nie będą przydatne.
Projekt nowelizacji jest na etapie prac w Radzie Ministrów, po przeprowadzeniu konsultacji społecznych. Planowo zmienione przepisy mają wejść w życie 1 lipca 2022 r.
Aleksandra Bońkowska
doradca podatkowy, partner w ALTO
Jakub Sobieski
aplikant radcowski, starszy konsultant w ALTO
