6 listopada Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) na Indywidualne Konta Emerytalne (IKE), przedłożony przez ministra finansów, inwestycji i rozwoju.
OFE zostaną przekształcone tak, aby system emerytalny w najbliższych latach oparty był na czterech filarach: IKE (nowe, dobrowolne, prywatne i kapitałowe), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) oraz Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). W ocenie autorów noweli, taki system stworzy podstawy do oszczędzania na późne lata życia (efektem będzie wzrost oszczędności długoterminowych), a także przyczyni się do budowania bezpiecznego oraz stabilnego systemu emerytalnego, a w konsekwencji do wzrostu świadczeń emerytalnych. Biorąc pod uwagę względy demograficzne, przyszła emerytura powinna pochodzić z różnych źródeł.
Proponowany akt przewiduje, że opcją domyślną dla członków OFE będą IKE. W tym przypadku od środków zgromadzonych w funduszach zostanie pobrana 15% opłata przekształceniowa. Środki zgromadzone na kontach będą w całości prywatne i dziedziczone. Będzie je można wypłacić jednorazowo lub w ratach, bez podatku po osiągnięciu wieku emerytalnego, zgodnie z pierwotnymi celami reformy z 1999 r. Alternatywą dla tej opcji będzie przekazanie środków do ZUS. W takiej sytuacji nie zostanie pobrana opłata przekształceniowa, ale pieniądze nie będą dziedziczone. Członek OFE będzie mógł złożyć deklarację o przeniesieniu środków do ZUS. Niezłożenie deklaracji oznacza wybór opcji domyślnej z IKE. Powszechne Towarzystwa Emerytalne (PTE) zarządzające OFE przekształcą się w Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI). OFE staną się Specjalistycznymi Funduszami Inwestycyjnymi Otwartymi (SFIO), które będą zarządzane przez TFI. SFIO będą zarządzać przyszłymi IKE.
Przyjęto, że zarządzaniem środkami Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) będzie się zajmowało TFI Polskiego Funduszu Rozwoju (obecnie jest to ZUS). Według autorów projektu, zmiana jest uzasadniona, bo do FRD trafią środki z OFE przeniesione do ZUS. W efekcie zmieni się struktura Funduszu, która umożliwi zarządzanie środkami FRD w celach inwestycyjnych.
SFIO z wydzielonymi subfunduszami, który ma powstać w wyniku przekształcenia OFE, przekaże do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) środki odpowiadające wartości zobowiązania z tytułu opłaty przekształceniowej w dwóch częściach: 70% do 31 października 2020 r., a 30% do 31 października 2021 r. W poprzedniej wersji ustawy dotyczącej przekształceń OFE planowano, że obie transze opłaty będą wynosiły po 50%.
Jak podano w uzasadnieniu, proponowane rozwiązanie wpisuje się w postulaty zgłaszane na etapie konsultacji projektu, aby transfer środków w ramach opłaty przekształceniowej był możliwie neutralny z punktu widzenia wpływu na rynek kapitałowy, a przy tym aby SFIO nie musiały utrzymywać wysokiej rezerwy gotówkowej z przeznaczeniem na płatność drugiej transzy tej opłaty (stąd obniżenie drugiej transzy do 30%).
„Do obliczeń przedstawionych w OSR przyjęto, że osoby posiadające około 20% aktywów w OFE zdecydują się na ich przeniesienie do ZUS i zaewidencjonowanie na koncie. Pozostałe 80% aktywów zostanie przeniesiona do IKE i od tej kwoty zostanie naliczona tzw. opłata przekształceniowa w wysokości 15%. Osoby, które zdecydują o przekazaniu środków zgromadzonych w OFE do ZUS i ich zaewidencjonowaniu na koncie nie będą ponosić żadnych opłat do momentu wypłaty emerytury, od której pobierany jest podatek dochodowy według skali” – napisano w uzasadnieniu do ustawy.
Do obliczenia wysokości opłaty przyjęto stan aktywów w OFE na poziomie 162 mld zł (dane z dnia 28 lutego 2019).
Przebudowa systemu OFE będzie miała wpływ na sytuację finansową FUS. Ta ostatnia będzie wypadkową następujących czynników: zaprzestania odprowadzania składek do OFE – od dnia 1 stycznia 2020 r. składki te będą przekazywane do FUS i ewidencjonowane na subkoncie (dochód w wysokości 3469 mln zł w 2020 r.), likwidacji tzw. suwaka bezpieczeństwa, wpłaty w dwóch ratach w latach 2020–2021 tzw. opłaty przekształceniowej w wysokości 15% aktywów przenoszonych z OFE do IKE, niższych zobowiązań FUS z tytułu emerytur dla osób, które zdecydują się na przeniesienie aktywów zgromadzonych w OFE do IKE oraz przeniesienia aktywów do FRD w przypadku uczestników OFE, którzy złożą deklarację o przejściu do ZUS (szacuje się, że do FRD trafią aktywa o łącznej wartości ok. 32,1 mld zł).
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych (OFE) na indywidualne konta emerytalne (IKE) wejdzie w życie 1 stycznia 2020 r., a nie – jak wcześniej planowano – 1 listopada, wynika ze słów ministra finansów, inwestycji i rozwoju Jerzego Kwiecińskiego.
– W stosunku do wcześniejszego projektu wprowadzamy zmiany terminów, dlatego że początkowo planowaliśmy iż ta ustawa wejdzie w życie od 1 listopada. Ze względu na to, że troszkę później ją przyjmujemy, te terminy, które są wskazane w ustawie tak mniej więcej będą przesunięte o dwa miesiące. To oznacza, że wejście w życie tej ustawy będzie przesunięte o dwa miesiące – powiedział minister podczas konferencji prasowej.
Dodał, że rząd chce, aby ta podstawowa emerytura była wzmacniana oszczędnościami kapitałowymi. – Obok PPK mamy także IKZE, to będą uzupełniane o mechanizm, który mamy w ZUSie – stwierdził minister.
– Chcemy przekazać pieniądze z funduszy emerytalnych wszystkim obywatelom, a jest ich tam prawie 16 mln, w kwocie 162 mld zł. Te środki z punktu widzenia prawa nie są traktowane jako środki tych osób, tylko, niestety, jako środki publiczne. Chcemy oddać obywatelom pieniądze, które zostały tam zgromadzone – podkreślił Jerzy Kwieciński.
Według niego, opłata za przekształcenie w wysokości 15%, jest niższa niż koszt pozyskania tych środków przez emerytów w I filarze. Z kolei opłata będzie rozłożona na 70% i 30%.
Minister przyznał, że środki te „mogą mieć wpływ na dotację budżetową dla FUS”.
– Oznacza to, że rząd może zmniejszyć tę dotację, oszczędzając środki w budżecie, który nie będą musiał dotować deficytowego FUS-u w takim stopniu, w jakim byłoby to konieczne bez środków pozyskanych z opłaty przekształceniowej – podkreśliła Dorota Dula, ekspertka BCC ds. ubezpieczeń i planów emerytalnych.
– Rząd mógł przejąć wszystkie 162 mld zł, poprzez przesunięcie ich w całości do ZUS-u, np. do FRD, ale tego na szczęście nie proponuje. Nie wiadomo jednak, ile z sumy 162 mld zł trafi do FRD, a ile na prywatne IKE. Rząd zakłada, że około 80% trafi do IKE. Wprowadzenie opłaty przekształceniowej w wysokości 15% tylko od środków przekazywanych do IKE może zachęcić członków OFE do wyboru ZUS-u dla swoich środków – zauważył główny ekonomista BCC prof. Stanisław Gomułka.
– Od strony podatkowej zryczałtowana stawka opłaty przekształceniowej w wysokości 15% jest obiektywnie niższa od stawek 18% i 32% – w przypadku opodatkowania wypłaty emerytury z FUS. Wedle wyliczeń projektodawców, efektywne, średnie opodatkowanie wynosi około 15-16% – zauważa dr Wojciech Nagel ekspert BCC ds. ubezpieczeń społecznych i pracy. – Zmiany w OFE zaoferują możliwość akumulowania dodatkowych oszczędności na IKE na rzecz ich przyszłej wypłaty bez podatku od zysków kapitałowych – wypłaty jednorazowej lub w ratach po osiągnięciu wieku emerytalnego. Wypłata ta, uwzględniając opłatę przekształceniową, wyniesie przeciętnie ok. 8,7 tys. zł na uczestnika. Stanowić to będzie ok. cztery przeciętne miesięczne świadczenia emerytalne i być może dla wielu osób będzie punktem wyjścia do ew. dodatkowego oszczędzania na cele emerytalne – dodał.
AM, news@gu.home.pl
(źródło: premier.gov.pl, informacja dnia ISBNewsLetter, BCC)
