Paweł Zagaj, zastępca Rzecznika Finansowego, wziął udział w XXIV Konferencji Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego zatytułowanej „Nowe technologie jako źródło wyzwań dla systemu prawa w Polsce”. W trakcie swojego wystąpienia zwrócił uwagę na to, że rozwój nowych technologii rodzi konflikt wartości – z jednej strony ważna jest szybkość i łatwość obrotu gospodarczego, a z drugiej ochrona klientów podmiotów rynku finansowego, przede wszystkim w kontekście prywatności czy też bezpieczeństwa.
Regulacje prawne nie zawsze nadążają za rozwojem nowych technologii, co może rodzić pokusę nadużycia ze strony silnych podmiotów na rynku. Nierzadko będąc twórcami czy dystrybutorami nowych rozwiązań, de facto podejmują one decyzje, w jakim obszarze życia technologia będzie wykorzystywana, a przede wszystkim o tym, jakie dane oraz jakie informacje o nas będą posiadać.
Z perspektywy Rzecznika niepokojące są zwłaszcza przypadki naruszenia prawa do prywatności właśnie w kontekście usług finansowych. Wykorzystanie sztucznej inteligencji jest tutaj powszechne, zwłaszcza w kontekście technologii deep learning, służącej przetwarzaniu wielkich zbiorów danych, w tym danych dotyczących spraw finansowych. Kwestia ta musi wejść w obszar zainteresowania takich podmiotów jak Rzecznik Finansowy, Komisja Nadzoru Finansowego czy Rzecznik Praw Obywatelskich.
Nie mniej istotna jest również kwestia automatyzacji decyzji, które mają znaczenie prawne.
Dziś ważne decyzje (np. odmowy zawarcia ubezpieczenia, odmowy udzielenia kredytu) bardzo często zapadają bez udziału człowieka, jedynie na podstawie działania algorytmów, którymi posługują się instytucje finansowe. Sztuczna inteligencja wkracza coraz dynamiczniej we wszystkie aspekty naszego życia.
Paweł Zagaj zwrócił również uwagę na niebezpieczeństwa związane z wykorzystaniem biometrii behawioralnej niezgodnie z przeznaczeniem. Z jednej strony zabezpieczenie bezpieczeństwa cyfrowego jest kluczowe, z drugiej jednak organy publiczne powinny wyznaczać cele i granice wykorzystania tych technologii przez podmioty rynku finansowego.
W drugiej części wydarzenia, podczas panelu „Nowe technologie w praktyce działalności Rzecznika Finansowego”, swoje referaty wygłosili: dr Katarzyna Ziółkowska wraz z prof. Markiem Wierzbowskim, Michał Masłowski z Wydziału Klienta Rynku Bankowo-Kapitałowego Biura Rzecznika oraz dr Maciej Próchnicki.
Celem referatu Michała Masłowskiego było podjęcie próby odpowiedzi na pytanie, czy obecne uwarunkowania prawne dają niebankowym dostawcom usług płatniczych istotnie ułatwiony dostęp do danych (związanych z rachunkami płatniczymi), który pozwala im na skuteczne konkurowanie z bankami. Dr Katarzyna Ziółkowska i prof. Marek Wierzbowski na przykładach z rynków finansowych przedstawili aktualną problematykę związaną z regulacją sztucznej inteligencji. Pokrótce omówili również zastosowanie modeli oceny ryzyka i oceny wpływu w legislacji jako potencjalnych rozwiązań dla tych problemów.
Dr Maciej Próchnicki z Wydziału Edukacji i Komunikacji Biura Rzecznika Finansowego przybliżył podstawowe kwestie dotyczące wyjaśnialności, interpretowalności i uzasadnialności decyzji algorytmicznych. Wychodząc od zwięzłej analizy regulacji europejskich obowiązujących (RODO) i projektowanych (AI Act), omówił zakres tzw. prawa do wyjaśnienia w kontekście zalgorytmizowanych decyzji podejmowanych wobec konsumentów.
Rzecznik Finansowy był współorganizatorem konferencji wspólnie z Komisją Nadzoru Finansowego i Rzecznikiem Praw Obywatelskich.
(AM, źródło: RzF)
