Należy zgodzić się z uchwałą Sądu Najwyższego odmawiającą automatyzmu w stosowaniu rabatów i ulg przy obliczaniu odszkodowania przez zakłady ubezpieczeń. Stanowisko SN nie wyjaśnia wątpliwości natury prawnej związanych z miejscem rabatów i upustów w formule odszkodowania, jaka została ukształtowana długoletnim orzecznictwem Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dotyczącego praw podmiotowych poszkodowanych – stwierdził Rzecznik Finansowy w swoim komentarzu do „rabatowej” uchwały SN.
Rzecznik przypomniał, że uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2022 r. (sygn. akt III CZP 119/22), której uzasadnienie opublikowano w minionym miesiącu, stanowi próbę odpowiedzi na pytania dotyczące zakresu likwidacji szkody w kwestii dopuszczalności stosowania w ustalaniu odszkodowania z OC posiadaczy pojazdów mechanicznych rabatów i upustów stosowanych w sieciach partnerskich zakładów ubezpieczeń.
Brak automatyzmu słuszny, ale nie wyczerpuje problemu
RzF zwraca uwagę, że jedną z istotniejszych tez wynikających z październikowej uchwały SN jest stwierdzenie, iż nie można jednoznacznie (automatycznie) przesądzać, że odszkodowanie przysługujące z OC ppm. za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów może być każdorazowo obniżone o rabaty oraz ulgi na części i materiały służące do naprawy pojazdu. Sąd Najwyższy wskazał również, że stosowanie rabatów i ulg powinno być uzasadnione okolicznościami konkretnej sprawy. Te zaś winny być zbadane przez sąd orzekający w danej sprawie, ze szczególnym uwzględnieniem wniosków wynikających z opinii biegłego.
W dalszej części uzasadnienia uchwały SN postawił dodatkową tezę, zgodnie z którą „jeśli ceny z uwzględnieniem rabatów i ulg są faktycznie stosowane przez zakład ubezpieczeń za pośrednictwem współpracującej z nim i dostatecznie rozbudowanej na rynku lokalnym sieci warsztatów naprawczych i sklepów z częściami zamiennymi, to tak rozumiane ceny mogą stanowić niezbędne i ekonomicznie uzasadnione koszty naprawy”.
W ocenie Rzecznika Finansowego należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego odmawiającym automatyzmu w stosowaniu rabatów i ulg przy obliczaniu odszkodowania przez zakłady ubezpieczeń. RzF jest jednocześnie zdania, że uchwała nie wyjaśnia wątpliwości natury prawnej związanych z miejscem rabatów i upustów w formule odszkodowania, jaka została ukształtowała długoletnim orzecznictwem SN i sądów powszechnych dotyczącego praw podmiotowych poszkodowanych. Brak jednoznacznego rozstrzygnięcia tych kwestii może spowodować nasilenie sporów między poszkodowanymi i zakładami ubezpieczeń, a co za tym idzie zwiększeniem liczby spraw kierowanych do sądów powszechnych.
Rozstrzygnie odpowiedź na pytanie prawne Rzecznika Finansowego
Z powyższych względów w ocenie Rzecznika kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia omawianych kwestii może mieć tym samym podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały z wniosku RzF z sierpnia 2022 r. o ujednolicenie linii orzeczniczej. Zakres zapytania skierowanego do SN ma na celu kompleksowe rozstrzygnięcie istotnej kwestii prawnej dla likwidacji szkód komunikacyjnych z OC ppm. Zagadnienie to sprowadza się do odpowiedzi na kluczowe dla praktyki obrotu pytanie – czy zakłady ubezpieczeń mogą ustalić odszkodowanie, uwzględniając przy tym ulgi i rabaty na usługi naprawcze, części i materiały służące do naprawy pojazdów, które mają wynegocjowane ze współpracującymi z nimi zakładami naprawczymi, pośrednio ograniczając prawo poszkodowanych w zakresie wyboru sposobu likwidacji szkody czy też wyboru warsztatu z usług których, ci chcą skorzystać.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl
