Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych opublikował sprawozdanie na temat stabilności finansowej za czerwiec 2024 r., w którym przedstawiono przegląd najważniejszych zmian i zagrożeń w europejskich sektorach ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych.
Trudna sytuacja makroekonomiczna
Ubezpieczyciele i pracownicze fundusze emerytalne poruszają się w otoczeniu makroekonomicznym charakteryzującym się wysokimi napięciami geopolitycznymi, ciągiem wyborów w dużych gospodarkach, niepewnością co do perspektyw gospodarczych i malejącym poparciem dla globalizacji i współpracy międzynarodowej.
Pozycja finansowa pozostaje silna
Pomimo powszechnych wyzwań, europejskie sektory ubezpieczeń i pracowniczych programów emerytalnych w ujęciu łącznym utrzymują się na stabilnym poziomie. Pierwszy z nich jest mocno skapitalizowany. Mediana współczynników SCR dla zakładów poprawiła się w całym okresie przechodzenia od niskich do wyższych stóp procentowych, podobnie jak poziomy rentowności. Składki przypisane brutto w sektorze ubezpieczeń majątkowych i osobowych nadal rosły, podczas gdy na rynku życiowym odnotowano bardziej umiarkowany wzrost.
W ostatnich latach wskaźnik aktywów płynnych ubezpieczycieli utrzymywał się na stabilnym, choć zróżnicowanym w poszczególnych państwach poziomie. Wskaźniki w biznesie życiowym są dość stabilne, chociaż istnieją pewne oznaki podatności na zagrożenia.
Inwestycyjne problemy
W odpowiedzi na środowisko zerowych stóp procentowych w ostatnim dziesięcioleciu inwestorzy instytucjonalni, w tym ubezpieczyciele i fundusze emerytalne, poszukiwali rentowności tzw. aktywów alternatywnych. Są one zazwyczaj bardziej niepłynne i często bardziej złożone pod względem struktury i podejścia do wyceny niż konwencjonalne kategorie aktywów.
Ze sprawozdania EIOPA na temat stabilności finansowej wynika, że europejscy ubezpieczyciele inwestują dużą część swojego portfela w aktywa ze Starego Kontynentu: 87% inwestycji w obligacje skarbowe, 80% udziałów kapitałowych i 75% inwestycji w obligacje korporacyjne trafia do europejskich państw i przedsiębiorstw. Ogólny portfel jest mocno przechylony w kierunku aktywów o stałym dochodzie, takich jak obligacje rządowe i korporacyjne, jednak znaczna część (16%) inwestycji dotyczy aktywów alternatywnych. Największe ekspozycje mają inwestycje w nieruchomości i inwestycje prywatne związane z długiem. Ubezpieczyciele przeznaczają 5,7% swoich inwestycji w nieruchomości poprzez fundusze inwestycyjne, kredyty hipoteczne i nieruchomości. Zadłużenie sektora prywatnego stanowi 2,6% ich łącznych inwestycji, natomiast 1,9% przeznacza się na inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym.
Znaczne alokacje do aktywów alternatywnych, które często są niepłynne, trudne do wyceny i których wycena jest bardzo wrażliwa na stopy procentowe, wzbudziły obawy dotyczące nadzoru i stabilności finansowej. W rezultacie organy nadzoru ściśle monitorują ryzyko związane z takimi inwestycjami.
Groźne katastrofy oraz zagrożenia cyber
Oprócz ryzyka makroekonomicznego oraz rynkowego ubezpieczyciele i fundusze emerytalne zmagają się również z ryzykiem związanym ze zmianą klimatu, a także z ryzykiem związanym z cyfryzacją i cyberbezpieczeństwem.
2023 był kolejnym rokiem wysokich strat spowodowanych klęskami żywiołowymi. Ekstremalne zjawiska pogodowe będące efektem zmian klimatu spowodowały straty gospodarcze na całym świecie w wysokości około 240 mld euro, z czego ubezpieczyciele pokryli szacunkowo 86–98 mld. W ciągu ostatnich dwóch lat ustanowiono nowe rekordy ubezpieczonych strat z tytułu silnych opadów deszczu i gradu we Włoszech i Francji, choć ubezpieczenia pokryły tylko około 10% szkód. W ocenie EIOPA podkreśla to pilną potrzebę podjęcia dalszych działań w celu wyeliminowania luk w ochronie oraz ciągłego przeglądu ocen ryzyka, modeli i danych ubezpieczycieli.
Organy nadzoru w całej Europie są również coraz bardziej zaniepokojone ryzykiem związanym z cyfryzacją. Chociaż ta kategoria ryzyka znajduje się obecnie na średnim poziomie, oceny perspektywiczne wskazują na jej wzrost, przy czym głównymi problemami są niedociągnięcia w zakresie cyberbezpieczeństwa i hybrydowe konflikty geopolityczne. Inicjatywy ustawodawcze, takie jak operacyjna odporność cyfrowa (DORA), akt w sprawie sztucznej inteligencji i europejski pojedynczy punkt dostępu (ESAP), mają na celu zwiększenie odporności sektorów finansowych na zagrożenia cyfrowe. Oczekuje się również, że mechanizmy transferu ryzyka odegrają kluczową rolę w rozwoju rynku ubezpieczeń cybernetycznych. W 2022 r. główni ubezpieczyciele przekierowali ponad połowę swoich składek z tytułu cyberubezpieczeń na reasekuratorów, a w 2023 r. wyemitowano pierwsze w historii obligacje z tytułu cyberkatastrof.
– W czasach rosnącej niepewności i coraz większego sceptycyzmu co do przyszłości współpracy międzynarodowej EIOPA niezmiennie realizuje swoją misję wspierania stabilności finansowej na europejskich rynkach ubezpieczeń i emerytalnych. Nasze branże wykazały się niezwykłą odpornością i udowodniły swoją siłę w obliczu różnych, szybko zmieniających się wyzwań. Nie możemy jednak pozwolić sobie na samozadowolenie w przyszłości. Musimy zachować czujność w odniesieniu do pojawiających się zagrożeń i znaleźć na nie odpowiedzi, które jeszcze bardziej wzmocnią nasz sektor, przyniosą korzyści obywatelom i przyczynią się do bezpieczniejszego i bardziej zrównoważonego świata – powiedziała Petra Hielkema, przewodnicząca EIOPA.
(AM, źródło: EIOPA)
