Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, np. w wypadku komunikacyjnym, może domagać się od ubezpieczyciela odszkodowania z tytułu nieodpłatnej opieki sprawowanej nad nim przez osoby bliskie – uznał Sąd Najwyższy (SN).
Uchwała SN została podjęta przez siedmioosobowy skład w Izbie Cywilnej, w odpowiedzi na zagadnienie prawne Rzecznika Finansowego przedstawione w kwietniu ubiegłego roku. W swoim wystąpieniu Rzecznik wyraził opinię, że nieodpłatna opieka nad poszkodowanym świadczona przez członka rodziny czy przez inną osobę wymaga zrekompensowania za pomocą odszkodowania stanowiącego ekwiwalent wartości pracy wykonanej przez opiekuna.
Aleksandra Wiktorow, ówczesna Rzecznik, tłumaczyła, że do wystąpienia z zapytaniem prawnym do SN skłoniły urząd skargi poszkodowanych. Podnosili oni, że zakłady ubezpieczeń odmawiały wypłat z tego tytułu, choć powyższy pogląd ws. ekwiwalentu przez lata nie budził wątpliwości. Zmiana praktyki znalazła swoje odzwierciedlenie w sporach sądowych, rozstrzyganych w różnorodny i rozbieżny sposób, co przesądziło o wystąpieniu RzF do Sądu Najwyższego. Rzecznik zwrócił w nim uwagę, że uprawnienie poszkodowanego do refundacji kosztów nieodpłatnej opieki bliskich wynika z art. 444 § 1 kodeksu cywilnego.
– Naprawienie szkody osobowej wynikającej z czynu niedozwolonego obejmuje finansową rekompensatę za poświęcony przez bliskich poszkodowanego czas i wysiłek. Od decyzji samego poszkodowanego zależy, czy do opieki zaangażuje odpłatnie osobę obcą, czy skorzysta z pomocy domownika lub innej osoby bliskiej, która będzie ją sprawować nieodpłatnie, poświęcając przy tym swój czas – wyjaśniał Aleksander Daszewski, radca prawny w Biurze Rzecznika Finansowego.
Ostatecznie Rzecznik Finansowy wystąpił do SN z następującym zapytaniem prawnym:
„Czy poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przysługuje na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowanie z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie?”.
W odpowiedzi 22 lipca 2020 r. Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie siedmiu sędziów podjął uchwałę o następującej treści:
„Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie” (sygnatura akt: III CZP 31/19).
Artur Makowiecki
news@gu.home.pl
