Dynamiczne zmiany związane z wystąpieniem pandemii Covid-19 skutkują coraz większą liczbą decyzji podejmowanych przez kadry kierujące przedsiębiorstwami. Konieczne stało się dostosowanie funkcjonowania firm do obecnych realiów, głównie do ograniczeń w przestrzeni prowadzenia działalności, nieprzewidzianych sytuacji kryzysowych, spowolnienia gospodarczego czy też przeciwdziałania pogorszeniu sytuacji finansowej spółki.
Warto przypomnieć, że kadra zarządzająca danym podmiotem może zostać pociągnięta do odpowiedzialności za działania lub zaniechania nieumyślne. Dotyczy to zarządzania spółkami prawa handlowego (zarówno osobowymi, jak i kapitałowymi), stowarzyszeniami, fundacjami i innymi organizacjami.
Odpowiedzialność zarządzających pod lupą
Osoby decyzyjne mogą ponieść odpowiedzialność cywilną na podstawie licznych przepisów ogólnych, jak i szczególnych. Do najważniejszych aktów prawnych regulujących odpowiedzialność menedżerską należą: Kodeks cywilny (odpowiedzialność na zasadach ogólnych), Kodeks spółek handlowych (m.in. odpowiedzialność członków zarządu i rady nadzorczej), Prawo upadłościowe czy Ordynacja podatkowa (odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe).
Dobre intencje czy nieznajomość prawa nie wystarczają, by uniknąć konsekwencji wyrządzonych szkód. W takich sytuacjach przydatne jest ubezpieczenie majątkowe D&O (ang. Directors’ and Officers’ liability insurance) dla podmiotów sprawujących funkcje kierownicze.
Większe ryzyko w niestabilnej sytuacji
Decyzje podejmowane w zakresie dostosowania działania przedsiębiorstwa do realiów pandemicznych, w tym np.: zmieniające sposób oraz tryb pracy pracowników (praca zdalna, zmianowa), wprowadzające nowe zasady oraz procedury, odpowiedni poziom efektywności oraz kontrolę jakości wykonanej pracy, produktu, usługi w czasie pracy zdalnej; decyzje mające na celu zapewnienie odpowiedniego poziomu zmagazynowania półproduktów, przygotowania firmy na brak przestojów w produkcji, świadczenia usług na dotychczasowym poziomie, ograniczenia budżetu przeznaczonego na utrzymanie dobrych relacji z kontrahentami, renegocjowanie umów, ograniczenie inwestycji, przetwarzanie danych osobowych podczas pracy zdalnej, decyzje dotyczące nadzoru i BHP w zmiennych ramach funkcjonowania firmy – skutkują większym ryzykiem pozwów ze strony pracowników, kontrahentów, jak również samego przedsiębiorstwa w stosunku do osób nim zarządzających.
Sytuacja panująca w kraju jest niestabilna i może wywoływać uzasadnione wątpliwości co do słuszności podejmowanych decyzji, zwłaszcza w kontekście niejasnych, niedoregulowanych i nowelizowanych zapisów Ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tzw. specustawa Covid-19).
Sytuacji tej nie polepsza fakt, iż w/w akt prawny swoim zakresem omija część działalności PKD, a nadto jest systematycznie nowelizowany, co powoduje niepewność prawną co do sytuacji firm i zasadności podjętych działań.
Coraz większy chaos legislacyjny i brak wsparcia ustawodawcy wydaje się niebagatelnym problemem nawet dla najbardziej doświadczonych osób z kadry zarządzającej. Skutki powyższego są zaś trudne do przewidzenia.
Szczególne ubezpieczenie na szczególne czasy
Ubezpieczenie D&O może zapewnić przeciwdziałanie negatywnym skutkom podejmowanych decyzji – chroni kadry zarządzające i powstało jako odpowiedź na wprowadzenie w przepisach prawa i praktyce orzeczniczej osobistej odpowiedzialności osób kierujących przedsiębiorstwami.
Dzięki D&O prywatny majątek osób wchodzących w skład organów spółki i ich rodzin oraz samej spółki będzie bezpieczny. Polisa uruchomi się w przypadku roszczenia ze strony kontrahenta, akcjonariusza czy pracownika, jak i pozwu samej spółki – zarówno co do roszczeń odszkodowawczych związanych z wykonywaną funkcją, jak i zapewni pokrycie kosztów obrony w postępowaniach karnych, karnoskarbowych, administracyjnych czy cywilnoprawnych.
Ubezpieczenie zapewnia również kompleksową pomoc prawną, a koszty obrony mogą być wypłacane w formie zaliczek. D&O obejmuje koszty odzyskania dobrego imienia, grzywny i kary cywilnoprawne.
W dobie Covid-19, który jest również czasem nerwowych zachowań kontrahentów oraz wzmożonych kontroli organów administracji państwowej, ubezpieczenie D&O gwarantuje pewność działania oraz komfort w podejmowaniu decyzji władz spółki.
Michał Jurkiewicz
zastępca dyrektora ds. klienta biznesowego
broker ubezpieczeniowy w Lion Brokers
