W kolejnym już pozytywnym dla podatników wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (wyrok NSA z 1 września 2023 r., sygn. II FSK 2510/20) organ potwierdził stanowisko przyjęte przez WSA, że usługi ubezpieczeniowe nie kwalifikują się jako usługi podobne do gwarancji, co oznacza, że nie podlegają one opodatkowaniu podatkiem u źródła (WHT).
Sprawa dotyczyła polskiego rezydenta podatkowego, który działał w ramach międzynarodowej struktury podmiotów powiązanych, specjalizujących się w produkcji papieru do produkcji tektury falistej. W związku z prowadzoną działalnością dokonywał płatności z tytułu umów ubezpieczenia, zarówno bezpośrednio do zagranicznych zakładów ubezpieczeń, jak i poprzez spółkę z grupy, która następnie zawierała umowy ubezpieczeniowe z zakładami ubezpieczeniowymi niebędącymi podmiotami powiązanymi.
Stan faktyczny
Istotą sporu pomiędzy podatnikiem a dyrektorem KIS, który wydał zaskarżoną interpretację, była kwestia sposobu opodatkowania usług ubezpieczeniowych i ich kwalifikacji w świetle przepisu art. 21 ust. 1 pkt 2a Ustawy CIT.
Skarżąca twierdziła, że usługi ubezpieczeniowe nie są podobne do gwarancji, a w związku z tym nie podlegają opodatkowaniu podatkiem u źródła (WHT), natomiast organ podatkowy wydający interpretację indywidualną miał odmienne zdanie, nakazując pobór podatku u źródła od wspominanych płatności.
NSA, rozpatrując tę sprawę, przyznał rację skarżącej. Organ uznał, że usługi ubezpieczeniowe nie mogą być traktowane jak usługi podobne do gwarancji, co ma wpływ na zastosowanie odpowiednich przepisów podatkowych.
Podobieństwo, ale i różnice
Warto zwrócić uwagę na istotę rozstrzygnięcia w tej sprawie. Sąd I instancji (WSA) przyjął, że choć umowy ubezpieczeniowe i umowy gwarancji obejmują zobowiązania finansowe w razie zaistnienia określonych zdarzeń, to cechy charakterystyczne tych dwóch rodzajów umów są odmienne. Umowa gwarancji opiera się na zobowiązaniach między gwarantem (zakładem ubezpieczeń) a beneficjentem (wierzycielem), podczas gdy umowa ubezpieczenia może obejmować trzy strony, a beneficjentem może być podmiot trzeci niebędący stroną umowy ubezpieczenia.
Ponadto, również prawo cywilne wyraźnie różnicuje te dwa rodzaje umów. Umowa gwarancji jest umową nienazwaną, opartą na zasadzie swobody umów, podczas gdy umowa ubezpieczenia jest umową nazwaną, a ubezpieczyciel ma obowiązek opłacenia składki.
Istotą umowy gwarancyjnej jest gwarantowanie odpowiedzialności za nieosiągnięcie obiecanego i gwarantowanego rezultatu, nie zaś wyrównywanie szkody spowodowanej określonym zdarzeniem, co jest charakterystyczne dla umowy ubezpieczenia.
Nawiasem mówiąc, istnieje także istotna różnica w odpowiedzialności gwaranta i ubezpieczyciela. W przypadku umów gwarancji gwarant ponosi samoistną odpowiedzialność za niespełnienie zobowiązania dłużnika-zleceniodawcy gwarancji, podczas gdy w umowach ubezpieczenia ubezpieczyciel opiera swoją odpowiedzialność na określonych warunkach i składkach.
Klarowność w kwestii opodatkowania
Kwestia związana z nabywaniem polis ubezpieczeniowych od zagranicznych firm ubezpieczeniowych przez polskie podmioty jest niełatwym wyzwaniem dla podmiotów rozliczających zryczałtowany podatek dochodowy. Fiskus jednoznacznie w swoich interpretacjach wskazuje, że usługi ubezpieczeniowe podlegają opodatkowaniu podatkiem u źródła, co nie raz budziło kontrowersje wśród podatników.
Na szczęście dla podmiotów nabywających polisy ubezpieczeniowe od zagranicznych ubezpieczycieli coraz częściej pojawiają się nowe wyroki NSA, które uchylają negatywne dla płatników i podatników interpretacje.
Omawiany wyżej wyrok wnosi istotne wyjaśnienie w kwestii opodatkowania usług ubezpieczeniowych. Sąd jednoznacznie potwierdził stanowisko WSA, że usług ubezpieczeniowych nie można traktować jako usług podobnych do gwarancji i poręczeń.
Podobne stanowisko NSA przyjął w wyrokach z: 19 lipca 2023 r. (sygn. II FSK 130/21), 14 lutego 2023 r. (sygn. akt II FSK 972/22), 17 grudnia 2021 r. (II FSK 1155/21), 14 października 2021 r. (II FSK 834/21) oraz 17 sierpnia 2021 r. (II FSK 587/21).
Podsumowanie
Ostatni wyrok NSA jest ważnym krokiem naprzód w kwestii opodatkowania usług ubezpieczeniowych. Ponowne potwierdzenie, że usługi te nie są podobne do gwarancji i poręczeń, jest korzystne nie tylko dla firm ubezpieczeniowych, ale zwłaszcza dla klientów, którzy korzystają z ubezpieczeń.
Klarowność w kwestii opodatkowania usług tego typu przyczynia się do stabilności i przewidywalności rynku ubezpieczeń, a firmom pozwala kontynuować swoją działalność bez zbędnych obciążeń podatkowych, co może również przekładać się na lepszą dostępność usług ubezpieczeniowych i konkurencyjność rynku.
Należy również dodać, że seria pozytywnych wyroków NSA dobrze wróży na przyszłość i może być światełkiem w tunelu na zmianę dotychczas zajmowanego, niekorzystnego stanowiska Krajowej Izby Skarbowej w wydawanych interpretacjach indywidualnych.
Julia Sobiepańska
ASB Group
warsaw@asbgroup.eu
