Czy ubezpieczyciel ma kompetencje, aby decydować, że pojazd wolnobieżny powinien być objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC ppm? Takie pytanie zadaliśmy sobie po odmowie rozpatrzenia jednej ze szkód, w ramach ubezpieczenia OC ogólnej.
Zdarzenie, o którym mowa, dotyczy pojazdu typu melex, poruszającego się tylko w obrębie budynku należącego do kompleksu szpitalnego. W czasie postoju pojazd się zapalił, co doprowadziło do szkody w mieniu właściciela nieruchomości. Przyczyna nie została jeszcze jednoznacznie dookreślona.
Działania likwidacyjne ubezpieczyciela w ramach ubezpieczenia OC działalności właściciela pojazdu zakończyły się na przywołaniu Ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych i wyjaśnieniu kwestii ruchu pojazdu. Argumentacja ubezpieczonego wskazująca na brak przesłanek za koniecznością ubezpieczenia OC ppm nie została przez ubezpieczyciela uznana.
Efekt: brak zabezpieczonej dokumentacji szkodowej, brak ustalenia przyczyny szkody, odmowa wypłaty odszkodowania i potencjał sporu sądowego z inicjatywy poszkodowanego.
Rozbieżności w o.w.u.
Po analizie o.w.u. kilku ubezpieczycieli należy stwierdzić, że obecnie w tej sprawie mamy do czynienia z pewną dowolnością interpretacyjną ochrony ubezpieczeniowej OC działalności:
- PZU: Umowy ubezpieczenia nie obejmują ochroną odpowiedzialności cywilnej, będącej przedmiotem ubezpieczeń obowiązkowych, wymaganych przez prawo jakiegokolwiek państwa, jeśli ubezpieczony podlega obowiązkowi posiadania takiego ubezpieczenia.
- Hestia: Odpowiedzialność cywilna za szkody (przyp. w zakresie objętym systemem ubezpieczeń obowiązkowych) nie jest objęta ochroną ubezpieczeniową na podstawie niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia, bez względu na wysokość zgłoszonego roszczenia oraz STU Ergo Hestia SA nie odpowiada za szkody objęte systemem ubezpieczeń obowiązkowych.
- Warta: Poza zakresem ochrony ubezpieczeniowej pozostaje odpowiedzialność cywilna, będąca przedmiotem systemu obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej (w szczególności obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu posiadania pojazdów mechanicznych).
- Uniqa: UNIQA TU SA nie ponosi odpowiedzialności za szkody obejmowane systemem ubezpieczeń obowiązkowych.
- Allianz: Allianz nie obejmuje ochroną odpowiedzialności cywilnej za szkody w zakresie, w jakim odpowiedzialność cywilna jest lub winna być, zgodnie z obowiązującym prawem, objęta systemem ubezpieczeń obowiązkowych, w szczególności obowiązkowym ubezpieczeniem posiadaczy pojazdów mechanicznych.
- Generali: Ochrona ubezpieczeniowa udzielana na podstawie Umowy ubezpieczenia nie obejmuje roszczeń z tytułu szkód spowodowanych w związku z ruchem pojazdów mechanicznych podlegających obowiązkowi ubezpieczenia.
- Compensa: Zakres ubezpieczenia nie obejmuje i Compensa nie ponosi odpowiedzialności za szkody objęte systemem ubezpieczeń obowiązkowych. Ubezpieczenie obejmuje odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez maszyny budowlane i rolnicze oraz pojazdy wolnobieżne, w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym, w związku z wykonywaniem prac i usług kontraktowych.
- Wiener: Ochrona ubezpieczeniowa nie obejmuje roszczeń z tytułu szkód powstałych w związku z odpowiedzialnością, która jest lub winna być objęta systemem ubezpieczeń obowiązkowych, w tym także obowiązkowym ubezpieczeniem posiadaczy pojazdów mechanicznych.
Rozbieżność orzecznictwa polskich sądów i TSUE
Zapisy o.w.u., choć podobne, w różnym stopniu określają zakres ochrony ubezpieczenia OC działalności firmy. Oceny nie ułatwiają również rozbieżności orzecznictwa polskich sądów i TSUE.
Potwierdzenie przez Sąd Najwyższy szerszego zakresu ubezpieczenia OC ppm (sygn. akt III CZP 7/22) może skutkować automatycznym zawężeniem zakresu ochrony w ramach ubezpieczenia OC ogólnej dla ryzyka szkód wyrządzonych przez pojazdy wolnobieżne.
Uchwała Sądu Najwyższego może stworzyć swoisty przymus objęcia wszelkich pojazdów wolnobieżnych systemem ubezpieczeń obowiązkowych. Pozostawienie oceny, czy dany pojazd powinien posiadać ubezpieczenie OC ppm, ubezpieczycielowi, i to na etapie likwidacji szkody, może okazać się zbyt ryzykowne i skutkować konsekwencjami wobec firmy, tak jak w omawianym przypadku.
Paweł Kowalski
dyrektor Biura Obsługi Szkód i broker ubezpieczeniowy w Grupie Brokerskiej Quantum, związany z branżą ubezpieczeniową od 2008 r. Absolwent Wydziału Ekonomiczno-Socjologicznego Uniwersytetu Łódzkiego.
