Doradczy Komitet Naukowy przy Rzeczniku Finansowym odniósł się do pojawiających się informacji o zamiarze likwidacji instytucji Rzecznika i przejęciu jego funkcji przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W swoim stanowisku Komitet uznał, iż taka likwidacja jest sprzeczna z kanonem polityki konsumenckiej głoszącym, że wszelkie zagadnienia związane z ochroną praw konsumentów o wyjątkowej specyfice powinny być powierzone organom wysoko wyspecjalizowanym.
„Komitet stoi na stanowisku, że likwidacja instytucji Rzecznika Finansowego pozostaje w sprzeczności z nowym, wypracowanym na bazie międzynarodowych doświadczeń wyniesionych z ostatniego światowego kryzysu finansowego (2007–2009) kanonie polityki konsumenckiej, który głosi, iż wszelkie zagadnienia związane z ochroną praw konsumentów o wyjątkowej specyfice powinny być powierzone organom wysoko wyspecjalizowanym, odrębnym od organów odpowiedzialnych za ogólny system ochrony konsumentów” – napisano w stanowisku.
Podkreślono również, że likwidacja instytucji Rzecznika z jednej strony drastycznie obniżyłaby poziom ochrony konsumenta usług finansowych z wykorzystaniem „terenowej”, nieprofesjonalnej w obszarze rynku finansowego infrastruktury w dyspozycji UOKiK, a z drugiej doprowadziłaby do „marnotrawstwa trudnego do przecenienia know-how gromadzonego od lat w Biurze Rzecznika.” Zdaniem Komitetu obniżenie poziomu ochrony konsumenta usług finansowych odbywałoby się w okresie kryzysu spowodowanego pandemią, sprzyjającego pojawieniu się agresywnych praktyk sprzedażowych instytucji finansowych, wykorzystujących z premedytacją techniki inżynierii społecznej.
Komitet stwierdził ponadto, iż likwidacja urzędu Rzecznika „stoi w sprzeczności z obowiązującą doktryną, że interes publiczny i interes indywidualny to dwie odrębne instytucje oraz, że interes publiczny nie jest sumą interesów indywidualnych. Doktryna ta leży u podstaw rozdzielenia podmiotowego organów realizujących zadania publicznoprawne związane z ochroną interesów zbiorowych konsumentów oraz organów/podmiotów zajmujących się dochodzeniem indywidualnych roszczeń klientów. Działania Prezesa UOKiK skoncentrowane są na ochronie zbiorowych interesów klientów, a działania Rzecznika Finansowego ogniskują się wokół interesów poszkodowanych indywidualnych konsumentów”.
W stanowisku stwierdzono też, że likwidacja instytucji RzF prowadzi do utraty bardzo mocnej strony funkcjonującego modelu ochrony konsumentów usług finansowych polegającej na tym, że Rzecznik wspiera konsumentów na każdym etapie sporu z usługodawcą instytucją finansową, począwszy od poradnictwa, prowadząc postępowania interwencyjne i polubowne, skończywszy na wydawaniu tzw. istotnych poglądów w sprawie na etapie postępowania sądowego. Co więcej, zdaniem Komitetu, likwidacja urzędu oznacza rezygnację ze swoistego i bardzo ważnego bezpiecznika systemowego – compliance Rzecznika wobec systemu nadzoru nad rynkiem finansowym. „Zniknie niezależny urząd, który sygnalizuje nadzorcy możliwe kierunki działań” – wskazał Komitet.
Komitet zwrócił się też do Ministerstwa Finansów o pilne podjęcie prac legislacyjnych mających na celu wzmocnienie instytucji Rzecznika Finansowego w polskim systemie prawnym oraz prac legislacyjnych w celu usunięcia istotnej wady prawnej funkcjonowania Funduszu Edukacji Finansowej.
(AM, źródło: RzF)
