W naszym ostatnim artykule („GU” nr 18 z 2 maja) opisywaliśmy założenia zmian podatkowych zawartych w projekcie ustawy nazywanej roboczo Polski Ład 2.0. Nowelizacja miała być odpowiedzią na niezadowolenie wywołane reformą podatkową wprowadzoną przez Polski Ład. Wiele osób z branży ubezpieczeniowej – zarówno agentów, brokerów, jak i pracowników zakładów ubezpieczeniowych – odczuło w kieszeni negatywne skutki wprowadzonych zmian.
Z uwagi na szybkie tempo prac nad Polskim Ładem 2.0 14 czerwca ustawa została już podpisana przez prezydenta i zmiany weszły w życie w większości już 1 lipca 2022 r.
W tym artykule przedstawiamy, jak od lipca będą wyglądały zasady opodatkowania wynagrodzeń, zarówno w przypadku pracowników zatrudnionych w branży ubezpieczeniowej, jak i osób prowadzących własną działalność gospodarczą, w tym agentów ubezpieczeniowych.
Korzystniej dla pracowników
Przypominamy, że najważniejszą zmianą dotyczącą pracowników wprowadzoną w ramach Polskiego Ładu było wyłączenie możliwości odliczania od podatku składki zdrowotnej, przez co wysokość zaliczki na podatek potrącanej od wynagrodzenia istotnie wzrosła. Niwelować ten niekorzystny aspekt miała ulga dla klasy średniej. Stosowanie ulgi było bardzo skomplikowane i nie obejmowało wszystkich, np. osób osiągających wyższe zarobki.
Po tym jak okazało się, że wbrew zapowiedziom nowe przepisy nie są korzystne, już na początku tego roku wprowadzono kolejny mechanizm polegający na podwójnym wyliczaniu zaliczki PIT, który miał dodatkowo wynagradzać pracownikom niekorzystne zmiany.
Ustawodawca w nowelizacji likwiduje ulgę dla klasy średniej oraz mechanizm podwójnego wyliczania zaliczek.W zamian obniżona zostaje stawka PIT mająca zastosowanie w pierwszym progu podatkowym z 17% na 12%. Obniżenie podatku ma zniwelować zarówno likwidację ulgi dla klasy średniej, jak i brak możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku.
W prawie podatkowym obowiązuje zasada, że zmiany wprowadzane w trakcie roku nie mogą być niekorzystne dla podatnika. W związku z tym w przepisach przewidziano rozwiązanie, które zostało określone jako podatek hipotetyczny. System do rozliczeń PIT udostępniony przez ministerstwo ma wyliczać wysokość podatku z uwzględnieniem zasad obowiązujących do 1 lipca 2022 r. (z uwzględnieniem ulgi dla klasy średniej).
Jeżeli więc w skali roku rozliczenie z wykorzystaniem ulgi dla klasy średniej będzie w przypadku konkretnego pracownika korzystniejsze, rozliczenie roczne zostanie dokonane z uwzględnieniem ulgi. W innym przypadku rozliczenie zostanie dokonane według zasad obowiązujących po 1 lipca 2022 r.
Jednak czy systemy udostępnione przez ministerstwo podołają temu zadaniu?
Zmiany związane z obniżeniem stawki PIT będą również miały zastosowanie w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą, rozliczających się według skali podatkowej.
Nowelizacja przywraca również preferencje podatkowe dla osób samotnie wychowujących dzieci, co będzie skutkowało możliwością skorzystania przez samotnego rodzica z kwoty wolnej od podatku w wysokości 60 tys. zł.
Nadal będą obowiązywać korzystne dla pracowników rozwiązania wprowadzone na początku roku, tj. podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł oraz podwyższenie do 120 tys. zł progu podatkowego, powyżej którego zastosowania ma wyższa stawka opodatkowania.
Zmiany dla osób na działalności
W finalnej wersji ustawy uwzględnione zostały również rozwiązania przeznaczone dla osób prowadzących działalność gospodarczą, które opisywaliśmy w naszym poprzednim artykule. Zmiany te są istotne m.in. dla agentów ubezpieczeniowych oraz OFWCA prowadzących działalność gospodarczą.
Zmiana dotyczy możliwości uwzględniania w ramach rozliczeń podatkowych składki zdrowotnej. W przypadku przedsiębiorców opodatkowanych liniowo (19%) wprowadzono możliwość zmniejszenia podstawy opodatkowania (Uwaga: dotyczy podstawy opodatkowania, a nie samego podatku!) o wartość składek zapłaconych z tytułu prowadzonej działalności lub za osoby współpracujące do wysokości 8700 zł w roku podatkowym, a wartość ta ma podlegać podwyższeniu w kolejnych latach.
W przypadku podatników, którzy wybrali opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, podstawa opodatkowania będzie mogła zostać pomniejszona o 50% wartości zapłaconej składki zdrowotnej z tytułu prowadzonej działalności oraz składek za osoby współpracujące.
Nowelizacja wprowadza możliwość zmiany formy opodatkowania dla przedsiębiorców opodatkowanych liniowo oraz ryczałtem, którzy będą mogli wybrać jedynie rozliczenie według skali.
Opodatkowani liniowo mogą wybrać skalę w zeznaniu rocznym dotyczącym 2022 r. Ryczałtowcy mogą natomiast albo wybrać opodatkowanie skalą od lipca do grudnia 2022 (w takim przypadku do 22 sierpnia muszą złożyć odpowiednie oświadczenie w urzędzie), ewentualnie mogą rozliczyć się za 2022 według skali podatkowej w zeznaniu rocznym. Przepisy nie przewidują zmiany na inną niż skala podatkowa formę opodatkowania.
Trzeba jednak pamiętać, że przy skali podatkowej nadal pozostaje nieodliczana składka zdrowotna w wysokości 9% oraz wysoki podatek po przekroczeniu progu podatkowego. To, czy zmiana formy rozliczenia na skalę podatkową będzie w danym przypadku korzystna, jest uzależnione od wielu zmiennych, m.in. od poziomu przychodów, kosztów czy możliwości preferencyjnego rozliczenia z małżonkiem lub skorzystania z innych preferencji.
Polski Ład 2.0 a wynagrodzenia
Przyjęta nowelizacja jest pierwszą tak dużą zmianą rozliczeń podatkowych dokonywaną w trakcie roku podatkowego. Po chaotycznym wprowadzaniu zmian w opodatkowaniu wynagrodzeń w 2021 r. oraz nieudolnych próbach ich naprawiania w pierwszej połowie tego roku teraz wszyscy liczą na stabilizację.
Zmiany powinny być zasadniczo korzystne zarówno dla pracowników, jak i dla przedsiębiorców, tj. wynagrodzenie netto po 1 lipca powinno być efektywnie wyższe niż dotychczas, jednocześnie w wielu przypadkach nie będzie to nadal powrót do sytuacji, która miała miejsce do końca 2021 r.
Należy mieć nadzieję, że druga połowa roku nie przyniesie kolejnych tak istotnych zmian w zakresie opodatkowania wynagrodzeń, a przepisy zostaną na dłużej, dzięki czemu możliwe będzie oszacowanie wysokości opodatkowania oraz ewentualne planowanie w zakresie wyboru formy opodatkowania.
Aleksandra Bońkowska
doradca podatkowy, partner w ALTO
Jakub Sobieski
aplikant radcowski, starszy konsultant w ALTO
