19 kwietnia w Sali Notowań Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie odbyła się konferencja „Społeczeństwo, gospodarka i finanse w obliczu zmienności rynku i demografii”. Jej celem była przede wszystkim wymiana doświadczeń w zakresie europejskich systemów długoterminowego oszczędzania. Patronem medialnym wydarzenia była „Gazeta Ubezpieczeniowa”.
Europejskie systemy zabezpieczenia emerytalnego borykają się z podobnymi problemami. Starzenie się społeczeństw i postępująca niewydolność publicznych systemów emerytalnych przekładają się na rozwój produktów oszczędnościowych w ramach III filaru systemu. – Mimo że wyzwania w skali całego kontynentu będą podobne, to doświadczenia oraz podejmowane w ramach europejskich systemów emerytalnych działania mogą być zupełnie inne. Dlatego zorganizowaliśmy tę konferencję, by zderzyć ze sobą różne punkty widzenia, różne międzynarodowe wnioski i obserwacje i zainspirować się – czy to do wprowadzenia ewentualnych zmian czy do rozwoju tych zagadnień, nad którymi aktualnie pracujemy – powiedział Robert Zapotoczny, prezes PFR Portal PPK.
Wyzwania systemu emerytalnego w Polsce
O wyzwaniach stojących przed systemem zabezpieczenia emerytalnego w Polsce mówiła prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.
– W większości krajów Unii Europejskiej, zwłaszcza w Polsce, za bezpieczeństwo socjalne osób w wieku nieaktywnym ekonomicznie, bo skorzystały z prawa do emerytury, odpowiada system publiczny. Natomiast w wielu krajach jest inaczej. Ta dywersyfikacja polega na tym, że państwo ustanawia system emerytalny, utrzymuje, odpowiada za jego funkcjonowanie, za gwarancję wypłaty, ale tworzy też warunki, żeby emerytura składała się z różnych źródeł, a więc także tych, za które odpowiada pracodawca i my, obywatele, uczestnicy rynków finansowych. I to jest wielkie zadanie, które mamy do wykonania w perspektywie przyszłości – powiedziała.
Ekonomia behawioralna a kształtowanie świadomości emerytalnej
Podczas panelu „Wykorzystanie ekonomii behawioralnej w kształtowaniu świadomości emerytalnej” eksperci zastanawiali się, dlaczego ludzie nie oszczędzają na przyszłość i w jaki sposób zachęcić ich do budowania zabezpieczenia emerytalnego.
– Większość osób jest w programach emerytalnych, ale jest to udział pasywny. Ci ludzie potrzebują pewnego popchnięcia w kierunku ważnych decyzji, stąd nasze zainteresowanie ekonomią behawioralną – podzielił się swoim doświadczeniem Žiga Vižintin. Dlaczego mamy problem z oszczędzaniem? – Myślę, że to przede wszystkim brak zrozumienia, jak działa system ubezpieczeń. Ludzie mają problem z tym, żeby zrozumieć, jak działa system publicznych ubezpieczeń społecznych. Drugi problem jest natury behawioralnej. Ludzie mają trudność z odkładaniem czegoś dzisiaj, żeby cieszyć się tym za 30–40 lat. Ekonomia behawioralna może nam pomóc w rozwiązaniu tego problemu – wyjaśnił dr Jesús María García Martínez z Uniwersytetu w Barcelonie.
Krytyczną kwestią jest wyjaśnienie, w jaki sposób podejmujemy decyzje. – Przeprowadzamy teraz badania dotyczące tego, w jaki sposób podejmują decyzje osoby, które korzystają ze sztucznej inteligencji. Chcemy zidentyfikować, w którym momencie, kiedy ktoś korzysta np. z aplikacji, najlepiej jest zaprezentować informacje i w jakiej formie, żeby przekonać odbiorcę do zwiększenia swoich oszczędności. Na razie ten wpływ nie jest duży, ale przy obecnym tempie rozwoju technologii wkrótce ten wpływ będzie ogromny – ocenił prof. José Vila z Uniwersytetu w Walencji.
Paneliści odnieśli się także do tematu Pracowniczych Planów Kapitałowych. – Portugalia ma opóźnienie w stosunku do Polski, bo u nas tylko 2% pracowników ma takie dodatkowe oszczędnościowe plany pracownicze, co daje 16 mln aktywów. Żeby uzupełnić braki w systemie ubezpieczeń społecznych, rząd wprowadził dobrowolne rachunki oszczędnościowe. Chodziło w nich o to, żeby ludzie oszczędzali dobrowolnie część swojego dochodu. Interesujące jest to, że od 2007 do 2019 r. tylko 9 tys. osób zaczęło to robić. Dla mnie PPK jest wspaniałą inicjatywą ze względu na sposób interakcji obywateli z państwem – podsumował Roberto Carcache.
Benefity pracownicze zmieniającego się społeczeństwa
Tematem kolejnej dyskusji prowadzonej przez Martę Piasecką, dziennikarkę TVP i Polskiego Radia, była rola benefitów pracowniczych w pozyskiwaniu najbardziej utalentowanych pracowników oraz poszerzenie oferty benefitów o programy emerytalne współfinansowane przez pracodawców. W panelu poruszony został temat PPK.
– To pierwszy produkt powstały na przestrzeni 3 dekad funkcjonowania polskiego rynku finansowego, który łączy trójporozumienie: pracodawcy, pracownika i państwa. Dzięki temu oszczędności pracownika mogą szybciej rosnąć. Jeżeli byśmy wszystkie formy oszczędzania podsumowali, włączając w to czynne rachunki w IKE i IKZE, to mielibyśmy ok. 4,5 mln osób. To dobra baza, żeby ten temat oszczędzania rozwijać – mówił dr Wojciech Nagel, przewodniczący rady nadzorczej Fundacji GPW.
Prelegenci zwracali uwagę, że oprócz motywacji, rywalizacji i realnych korzyści materialnych, pracownicy za pomocą benefitów mogą zwiększać swoje zaangażowanie na rzecz społeczeństwa oraz dbać o zdrowie i sprawność fizyczną. Benefity nie powinny być okazjonalne, ich cechą powinna być stałość i możliwość rozwoju.
– Według najnowszego raportu „Barometr polskiego rynku pracy” mamy rynek pracownika: ponad 70% pracowników jest zadowolonych z pracy, ponad 50% spodziewa się podwyżki, a pracodawcy mają coraz większy problem ze znalezieniem pracowników (28% pracodawców w Polsce i aż 41% pracodawców w samym woj. mazowieckim). Z raportu wynika też, że wiele osób nadal wysoko ceni benefity medyczne. Dlatego LuxMed wprowadził ubezpieczenia szpitalne, jedyne takie ubezpieczenie na rynku. W tym beneficie leczymy ludzi, a nie wypłacamy pieniądze. W ubezpieczeniach tych nie ma sumy ubezpieczenia, leczonych jest 80% dolegliwości w 10 kategoriach medycyny, a dodatkowo mamy własne szpitale. Ten benefit oferuje koordynację opieki medycznej od samego początku. Co ciekawe istnieje związek między posiadaniem ubezpieczenia szpitalnego a długością życia i potwierdzają to wyniki badań Eurostatu – powiedział Sławomir Łopalewski, dyrektor zarządzający LuxMed Ubezpieczenia.
Organizatorem konferencji był PFR Portal PPK oraz Fundacja GPW. Patronat honorowy nad wydarzeniem objęło Ministerstwo Rozwoju i Technologii, Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz Ambasada Brytyjska. Patronem medialnym wydarzenia była „Gazeta Ubezpieczeniowa”.
(AM, źródło: PFR Portal PPK)
