Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego są zasadniczo zwolnione z VAT. Ustawa o VAT nie zawiera jednak definicji tego typu usług. W praktyce przyjmuje się, że rozstrzygającym w tym zakresie jest charakter realizowanych świadczeń.
Pośrednictwo wymaga istnienia stosunku prawnego, w którym występują trzy podmioty:
- ubezpieczyciel,
- broker lub agent ubezpieczeniowy,
- ubezpieczony.
W takim układzie celem działań brokera czy agenta jest dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Pośrednik ma za zadanie uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby ubezpieczyciel i ubezpieczony zawarli umowę. W orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że istotnymi aspektami pośrednictwa ubezpieczeniowego jest wyszukiwanie klientów ubezpieczeniowych i kontaktowanie ich z ubezpieczycielem w celu zawarcia umowy.
Opieka posprzedażowa elementem usługi pośrednictwa
Zgodnie z najnowszym podejściem organów podatkowych, w skład kompleksowej usługi pośrednictwa należy również zaliczyć czynności wynikające z opieki posprzedażowej, zmierzające do sprawnego i efektywnego wykonywania i utrzymywania obowiązującej umowy, w tym również nierozerwalnie związane z zawarciem lub przedłużeniem tej umowy albo rozszerzeniem jej zakresu. Przyjmuje się obecnie, że opieka posprzedażowa nad klientem jest też – w szerokim znaczeniu – elementem „wyszukania” klienta na kolejne okresy ubezpieczeniowe oraz ma na celu sprzedaż kolejnych produktów ubezpieczeniowych.
W efekcie za czynność zwolnioną z VAT zostały uznane takie czynności, jak:
- zbieranie i przekazywanie dokumentów niezbędnych do wystawiania polisy,
- doręczanie klientom potwierdzenia ubezpieczenia,
- inkasowanie oraz rozliczanie składek ubezpieczeniowych,
- monitorowanie płatności z tytułu zawartych umów ubezpieczenia.
W ramach tego katalogu organy uwzględniają również czynności polegające na wyjaśnianiu warunków zawartych umów, przypominaniu ubezpieczającym o obowiązkach stron umowy, w tym związanych z zapłatą składek, których termin płatności upłynął.
Uwaga na czynności związane z likwidacją szkód
Nadal jednak dostrzega się dość restrykcyjne podejście organów podatkowych do wszelkich czynności związanych z likwidacją szkód. Jest to widoczne chociażby w zakresie koordynacji procesu likwidacji szkód ubezpieczeniowych. Mimo że taka usługa jest świadczeniem będącym następstwem nabytej usługi ubezpieczenia, stanowi ona odrębną całość, związaną z obsługą roszczeń o likwidację szkody, a nie z samym zawarciem umowy ubezpieczenia z ubezpieczającym.
Podobnie sytuacja wygląda w przypadku prowadzenia szkoleń dla pracowników w zakresie prawidłowego pod względem pokrycia ubezpieczeniowego postępowania na wypadek szkody lub zakresu odpowiedzialności ubezpieczyciela z tytułu zawartych umów ubezpieczenia. Nie istnieje bowiem związek na tyle ścisły, aby stwierdzić, że działania te nakierowane są na ułatwienie, przyczynienie się do zawarcia lub utrzymanie umowy ubezpieczeniowej. Jest to odrębna usługa, która stanowi cel sam sobie i polega na ocenie i wsparciu roszczeń, a tym samym nie podlega zwolnieniu z VAT.
Małgorzata Łodzińska-Tchórznicka
Senior Associate ENODO
(AM, źródło: ENODO)
