Rzecznik Praw Pacjenta wystąpił do Sądu Najwyższego o wycofanie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego zadośćuczynienia dla bliskich osób z ciężkim i trwałym rozstrojem zdrowia. Zdaniem instytucji wątpliwości SN nie są słuszne, a przy tym działają na niekorzyść rodzin poszkodowanych
Rzecznik przypomniał, że w 2019 roku zwrócił się do SN z wnioskiem o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego: czy osobie bliskiej poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego doznał ciężkiego i trwałego rozstroju zdrowia, może przysługiwać zadośćuczynienie pieniężne. W tej kwestii od 27 marca 2017 roku obowiązywała korzystna dla poszkodowanych ugruntowana linia orzecznictwa Izby Cywilnej SN (uchwały składu 7 sędziów o sygn. III CZP 36/17, III CZP 60/17 i III CZP 69/17), potwierdzana przez liczne wyroki sądów powszechnych. Tymczasem 22 października siedmioosobowy skład Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN podjął uchwałę wprost sprzeciwiającą się takiemu uprawnieniu (I NSNZP 2/19). Problem dostrzegł Prezydent RP, który w 2021 r. zaproponował zmianę Kodeksu cywilnego. Przyjęto wtedy zasadę, że w razie ciężkiego i trwałego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia skutkującego niemożnością nawiązania lub kontynuowania więzi rodzinnej sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny poszkodowanego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę (art. 4462 KC). Regulacja ta objęła również zdarzenia, które miały miejsce przed dniem wejścia w życie nowego przepisu.
SN powinien rozpatrzyć wniosek Rzecznika
W ocenie Rzecznika doprowadzenie do zmiany przepisów nie stało na przeszkodzie, by Sąd Najwyższy dokonał oceny poprzedniego stanu prawnego, co mogłoby mieć znaczenie zwłaszcza dla spraw sądowych będących w toku lub już zakończonych, od których nadal można wnieść skargę nadzwyczajną. Jednak mimo to SN nie rozpatrzył do tej pory wniosku RPP, natomiast postanowił skierować do Trybunału Konstytucyjnego pytanie prawne dotyczące zgodności z Konstytucją art. 2 ustawy z 2021 roku, w szczególności z zasadą nieretroaktywności prawa, pewności prawa oraz zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa.
Zbędna i szkodliwa ocena
W ocenie Rzecznika taki krok nie jest potrzebny do oceny wniosku, który miał na celu analizę stanu prawnego sprzed zmiany przepisów, a co więcej – wpływa na dalsze opóźnienie w rozpatrzeniu tej kwestii. Zdaniem RPP zastrzeżenia wobec ustawy rozwiązującej ważny problem społeczny nie są słuszne, natomiast podawanie w wątpliwość tych przepisów działa na niekorzyść członków rodzin osób poszkodowanych.
Zdaniem Rzecznika nie ma już zatem potrzeby, by Sąd Najwyższy zajmował się sprawą. Dlatego cofnął swój wniosek i zwrócił się do SN, aby nie kierował pytania do Trybunału Konstytucyjnego.
Artur Makowiecki
news@gu.com.pl
