Allianz i Euler Hermes oceniają, że w Europie stopy oszczędności gospodarstw domowych mogą wzrosnąć w drugim kwartale 2020 r. nawet o 20 punktów procentowych, do poziomu średnio 36%. Oznacza to 1,3 bln euro dodatkowych oszczędności, czyli odpowiednik 10% PKB. Łączne oszczędności mogą osiągnąć wartość szczytową na poziomie 2,3 bln euro. Ubezpieczyciele przypominają, że w 2009 r., oszczędności w krajach UE skoczyły o 100 mld euro, przy czym ich całkowita wartość (w ujęciu rocznym) wyniosła 1,1 mld euro w tamtym okresie kryzysu.
Allianz i Euler Hermes zwracają uwagę, że ograniczenia związane z Covid-19 dosłownie uniemożliwiły konsumpcję w wielu obszarach – od jedzenia poza domem do podróżowania. Według ich szacunków, konsumpcja prywatna spadnie jak kamień, średnio o 35% w trakcie obowiązywania ograniczeń. Oprócz tego autorzy analizy spodziewają się, że 40% ludności aktywnej zawodowo znajdzie się na częściowym bezrobociu, co po części ochroni ich dochód, chociaż doprowadzi do utraty nie całości, ale 20–40% ich dochodu rozporządzalnego. Łączny dochód gospodarstw domowych może w ten sposób obniżyć się od 8% do 16%. Ogólnie rzecz biorąc, stopa oszczędności wzrośnie o 5 p.p. w przypadku spadku całkowitego dochodu gospodarstw domowych o 5% i obniżenia się konsumpcji prywatnej o 10%.
Stopa oszczędności według krajów, % dochodu rozporządzalnego brutto
źródła: Eurostat, Allianz Research
W czasie stopniowego zdejmowania ograniczeń gromadzone zapobiegawczo oszczędności mogą stać się poważnym problemem. Stopy oszczędności pozostaną o 6 p.p. powyżej poziomów przed kryzysem, tj. w wysokości 21% na koniec 2020 r. (ok. 400 mld euro lub 3% PKB). Ubezpieczyciele prognozują, że w niespokojnych czasach gospodarstwa domowe nie będą skłonne do podejmowania ryzyka i mogą wzbraniać się przed konsumpcją lub inwestowaniem. Oszczędności gromadzone z przezorności odbiją się negatywnie na działalności gospodarczej, przyczyniając się do utrzymania jej poniżej możliwości. Oszczędności nadmierne lub ostrożnościowe nie są wykorzystywane jako długoterminowy kapitał, ale raczej lokowane w formie depozytów bankowych. Banki prawdopodobnie zaostrzą warunki kredytowe i będą niechętne do udzielania nowych pożyczek w czasach kryzysu. Autorzy analizy szacują, że w trakcie procesu znoszenia ograniczeń konsumpcja prywatna utrzyma się 10–15% poniżej poziomu przed wprowadzeniem obostrzeń i spodziewają się, że średnio 1/3 pracowników na częściowym bezrobociu może stracić pracę.
Dopóki nie pojawi się skuteczna szczepionka przeciw Covid-19, kraje pozostaną podatne na nowe ogniska pandemii, które mogą prowadzić do powtórnych obostrzeń i ponownie uruchomić poszczególne fazy. Oczywistą reakcją gospodarstw domowych będzie zwiększanie oszczędności, zwłaszcza w krajach o wysokim poziomie zadłużenia gospodarstw domowych i rosnącym bezrobociu.
Udział gospodarstw domowych według typów własności nieruchomości, w %
źródła: OECD, Allianz Research
Zdaniem autorów analizy, decydenci polityczni powinni koncentrować się na polityce – konkretnych działaniach służących odblokowaniu oszczędności. Służy temu po pierwsze klimat zaufania, czyli testy, maski, protokoły sanitarne, metody leczenia i szczepionki, pomagające stworzyć sprzyjające środowisko do wydawania oszczędności.
(AM, źródło: Multi AN)
