Na stronie internetowej Komisji Nadzoru Finansowego zostało opublikowane „Sprawozdanie z działalności Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego oraz Komisji Nadzoru Finansowego w 2022 roku”. Istotną częścią ubiegłorocznej działalności instytucji były przedsięwzięcia dotyczące sektora ubezpieczeniowego.

Według stanu na 31 grudnia 2022 roku Komisja nadzorowała 24 zakłady ubezpieczeń działu I, 30 zakładów ubezpieczeń działu II oraz 1 zakład reasekuracji, 1433 brokerów ubezpieczeniowych, 58 brokerów reasekuracyjnych, a także 29 092 agentów ubezpieczeniowych oraz agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające.

Działania autoryzacyjne

W obszarze działań autoryzacyjnych wydano jedną decyzję, której przedmiotem było utrzymanie w mocy decyzji o cofnięciu zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej. W minionym roku zgłoszenie zamiaru wykonywania działalności ubezpieczeniowej w Polsce na zasadzie swobody świadczenia usług dotyczyło łącznie 595 zakładów ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej i innych państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, natomiast zgłoszenie zamiaru wykonywania działalności ubezpieczeniowej poprzez oddział – 4 zakładów ubezpieczeń na życie, 21 majątkowych oraz 1 zakładu reasekuracji (w tym 2 zakłady notyfikowały działalność zarówno w zakresie ubezpieczeń życiowych, jak i majątkowych).

W 2022 r. do KNF wpłynęło 20 zawiadomień zagranicznych zakładów ubezpieczeń o zamiarze podjęcia transgranicznej działalności ubezpieczeniowej na zasadzie swobody świadczenia usług. Jednocześnie nie odnotowano zawiadomienia w przedmiocie zamiaru utworzenia oddziału w Polsce przez zagraniczny zakład ubezpieczeń z państwa członkowskiego Unii Europejskiej (swoboda przedsiębiorczości). Dodatkowo 26 zakładów ubezpieczeń z państw członkowskich UE notyfikowało zamiar zmiany zakresu transgranicznej działalności ubezpieczeniowej prowadzonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zaś 15 zgłosiło zaprzestanie prowadzenia działalności. Ponadto w 2022 r. otrzymano 8 zawiadomień dotyczących zakładów ubezpieczeń z państw UE w zakresie zgłoszenia zamiaru przeniesienia całości lub części portfela ubezpieczeń do innego zakładu ubezpieczeń.

Sześć decyzji w sprawie powołań prezesów

W 2022 r. KNF wydała 17 decyzji w przedmiocie wyrażenia zgody na powołanie członków zarządu, w tym 6 dotyczących prezesa zarządu zakładu ubezpieczeń, 30 decyzji w sprawie zatwierdzenia zmian w statutach krajowych zakładów ubezpieczeń oraz 7 decyzji w postępowaniach dotyczących zamiaru nabycia akcji lub udziałów – we wszystkich przypadkach stwierdzono brak podstaw do zgłoszenia sprzeciwu w tym zakresie. Ponadto w 3 postępowaniach Komisja nie zgłosiła sprzeciwu wobec planowanego połączenia zakładów ubezpieczeń.

Ponad 250 tys. agentów, OFWCA i brokerów

W 2022 r. w prowadzonym w formie elektronicznej rejestrze agentów ubezpieczeniowych rozpatrzono łącznie 176 487 wniosków, w tym 11 232 wnioski o wpis, 152 024 wnioski o zmianę danych objętych wpisem oraz 13 231 wniosków o wykreślenie z rejestru. Według stanu na 31 grudnia 2022 r. oprócz agentów wpisanych było ogółem 263 015 osób fizycznych wykonujących czynności agencyjne (OFWCA).

Z kolei w rejestrze brokerów ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych dokonano 3432 zmian danych objętych wpisem. W 2022 r. KNF wydała łącznie 61 zezwoleń na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń i reasekuracji, w tym 33 zezwolenia osobom fizycznym oraz 28 zezwoleń osobom prawnym. Prowadzone były 43 postępowania w sprawie cofnięcia zezwolenia na wykonywanie działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń i reasekuracji.

W minionym roku odbyło się 6 egzaminów przeprowadzanych przez Komisję Egzaminacyjną powołaną przez Ministra Finansów, w tym 3 egzaminy dla brokerów ubezpieczeniowych i 3 egzaminy dla brokerów reasekuracyjnych. Ogółem do egzaminów przystąpiło 636 osób. Wynik pozytywny uzyskały 372 osoby (w tym 19 na brokera reasekuracyjnego).

W 2022 r. notyfikowano 235 pośredników ubezpieczeniowych mających zamiar prowadzenia działalności na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, zgłoszonych przez organy rejestrowe lub organy nadzoru krajów członków Unii Europejskiej, natomiast wobec 157 pośredników notyfikację wycofano. Zgłoszono również jedną notyfikację polskiego agenta prowadzącego działalność na terenie UE. 9 brokerów zgłosiło do organu nadzoru zamiar rozpoczęcia działalności brokerskiej w zakresie ubezpieczeń na terytorium innych niż RP państw UE.

BION potwierdziło stabilność sektora

W 2022 roku przeprowadzono dwunastą edycję Badania i Oceny Nadzorczej zakładów ubezpieczeń/reasekuracji. Oceny za 2021 rok zostały nadane 53 zakładom, w tym 24 z działu I i 29 z działu II. Ponadto  rozpoczęto drugą edycję BION grup ubezpieczeniowych. KNF wskazała, że pomimo niepewnej sytuacji geopolitycznej, środowiska wysokich stóp procentowych oraz pogłębiającej się inflacji, wyniki przeprowadzonej oceny BION potwierdzają stabilną sytuację sektora na przestrzeni lat, a wypłacalność zakładów ubezpieczeń/reasekuracji utrzymuje się na wysokim, bezpiecznym poziomie.

Działalność kontrolna

W 2022 roku istotnym działaniem UKNF było monitorowanie sytuacji na rynku ubezpieczeń komunikacyjnych, w szczególności OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Urząd przeprowadził analizę wpływu wzrostu w I kwartale 2022 r. kursów walut, w szczególności waluty euro względem złotego, na wyniki w ubezpieczeniach z grupy 10. Na podstawie szacunkowych danych przedstawionych przez zakłady ubezpieczeń nie stwierdzono istotnego ryzyka wpływu osłabienia polskiej waluty na wypłacalność poszczególnych zakładów ubezpieczeń.

W minionym roku nadzór przeprowadził czynności kontrolne w 21 zakładach, w ramach których odbyło się 14 kontroli oraz 7 wizyt nadzorczych. Czynności te dotyczyły 8 ubezpieczycieli życiowych (3 kontrole oraz 5 wizyt nadzorczych) oraz 13 non-life (11 kontroli i 2 wizyty nadzorcze). Wszystkie postępowania miały charakter problemowy i obejmowały swym zakresem od jednego do trzech zagadnień. Czynności kontrolne przeprowadzono w szczególności w zakresie:

• procesów likwidacji szkód/spełniania świadczeń,
• systemu zarządzania zakładem ubezpieczeń,
• wyceny rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla celów wypłacalności i do celów rachunkowości,
• reasekuracji.

Do najczęstszych nieprawidłowości zidentyfikowanych  podczas czynności kontrolnych należały:

• nieprawidłowości związane z procesem organizacji i zarządzania zakładem ubezpieczeń, w tym naruszenie art. 46 ust. 5 ustawy o działalności ubezpieczeniowej, w szczególności polegające na niezapewnieniu wprowadzenia w życie/stosowania zasad dotyczących ryzyka, kontroli wewnętrznej i audytu wewnętrznego;
• naruszenia interesów uprawnionych do odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

Agenci i brokerzy pod lupą

W 2022 r. przeprowadzono czynności kontrolne w 15 podmiotach zajmujących się dystrybucją ubezpieczeń na podstawie ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Przeprowadzono 8 kontroli u agentów ubezpieczeniowych oraz 4 u brokerów ubezpieczeniowych. 7 z nich (4 u brokera i 3 u agenta) miały charakter kompleksowy i obejmowały swym zakresem działalność pośrednika ubezpieczeniowego w zakresie jej zgodności z przepisami prawa. W przypadku 5 kontroli agentów zakresem kontroli objęto wybrane zagadnienia dotyczące czynności dystrybucji ubezpieczeń, w tym organizację i nadzór agenta nad wypełnianiem obowiązków szkoleniowych oraz terminowym zgłaszaniem do zakładów ubezpieczeń zmian danych objętych wpisem do rejestru agentów, spełnianie przez osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne wymogów określonych w art. 19 ust. 1 i 2 ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, a także badanie wymagań i potrzeb klientów w zakresie ochrony ubezpieczeniowej.

W 3 zakładach przeprowadzono kontrole w zakresie korzystania z usług agentów ubezpieczeniowych i agentów oferujących ubezpieczenia uzupełniające. W związku z ustaleniami poczynionymi w toku czynności kontrolnych wobec dystrybutorów ubezpieczeń w 2022 r. wydano 68 zaleceń w celu zapewnienia zgodności ich działalności z przepisami prawa, w tym 36 zaleceń dla agentów ubezpieczeniowych, 8 zaleceń dla brokerów ubezpieczeniowych i 24 zalecenia dla zakładów ubezpieczeń.

Do najczęstszych nieprawidłowości w działalności dystrybutorów ubezpieczeń zidentyfikowanych  podczas czynności kontrolnych należały:

• nieudzielanie klientom przy pierwszej czynności lub udzielanie nierzetelnej informacji o numerze wpisu do rejestru pośredników ubezpieczeniowych, adresie strony, na której dostępny jest rejestr, oraz sposobie sprawdzenia wpisu do ww. rejestru, o charakterze wynagrodzenia otrzymywanego w związku z proponowanym zawarciem umowy ubezpieczenia, o możliwości złożenia reklamacji, wniesienia skargi oraz pozasądowego rozwiązywania sporów lub przekazywanie powyższych informacji w formie innej niż papierowa;
• brak lub nierzetelne przeprowadzanie analizy wymagań i potrzeb klienta w zakresie ochrony ubezpieczeniowej;
• nieprzekazanie klientom dokumentów zawierających informacje o produkcie przed zawarciem umowy ubezpieczenia;
• nieudzielanie klientom porady wraz z rekomendacją najwłaściwszej umowy lub jej udzielanie w formie innej niż pisemna.

Pełna treść sprawozdania znajduje się na stronie KNF.

(AM, źródło: KNF)