W najnowszej odsłonie raportu Mercer CFA Institute Global Pension Index ocenę A utrzymały systemy emerytalne w Holandii, Islandii, Danii i Izraelu. Po raz pierwszy w gronie najwyżej ocenionych znalazł się Singapur, jako jedyny kraj w Azji. Polska ponownie znalazła się w grupie krajów zaliczonych do kategorii C.
W obliczu rosnącej globalnej niepewności, wzrost i skala aktywów funduszy emerytalnych coraz częściej skłaniają rządy do poszukiwania sposobów na skierowanie części tego kapitału na priorytety narodowe.
– Ponieważ ludzie żyją coraz dłużej, a rynki pracy się zmieniają, rządy są pod presją dostosowania systemów emerytalnych – skomentowała Christine Mahoney, globalna liderka Mercer ds. planów emerytalnych zdefiniowanych świadczeń i składek. – Jednak reforma emerytalna nigdy nie jest prosta. Ocena możliwych skutków jest niezbędna, dlatego pracodawcy, rządy i dostawcy planów emerytalnych powinni mieć głos w kształtowaniu bardziej elastycznych systemów emerytalnych.
– Regulacje i działania rządowe – od polityki podatkowej po wymagania inwestycyjne – mają głęboki wpływ na to, jak fundusze emerytalne mogą alokować kapitał – dodała Margaret Franklin, CFA, prezeska i dyrektorka generalna CFA Institute. – W sytuacji, gdy niektóre systemy oczekują od funduszy emerytalnych inwestycji uwzględniających interes narodowy, środowisko profesjonalnych inwestorów musi ostrzegać przed niezamierzonymi konsekwencjami, które mogą się pojawić, gdy wymagania lub ograniczenia zniekształcą system. Jak jasno wskazuje Indeks, podstawowym celem emerytur musi pozostać zabezpieczenie dochodu emerytalnego, kierowane przede wszystkim obowiązkiem powierniczym. Systemy emerytalne działają najlepiej, gdy równoważą innowacje i priorytety narodowe z trwałą odpowiedzialnością za służbę interesom końcowych inwestorów – powiedziała.
Rządowe wymagania a współpraca
Rządy na całym świecie od dawna mają wpływ na kształtowanie sposobu inwestowania prywatnych funduszy emerytalnych, narzucając wytyczne mające na celu ochronę emerytów lub zachęcając sektor emerytalny do wspierania krajowych celów gospodarczych. Kraje takie jak Wielka Brytania, Kanada, Australia i Malezja niedawno zachęcały fundusze emerytalne do wspierania krajowej infrastruktury i innowacji. Tymczasem w innych krajach toczą się debaty na temat tego, czy fundusze emerytalne powinny być zobowiązane do uwzględniania czynników środowiskowych, społecznych i zarządzania systemem, zamiast skupiać się wyłącznie na wynikach finansowych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych.
– Systemy emerytalne, które nie mają restrykcji lub są one ograniczone, mają tendencję do osiągania lepszych wyników w Indeksie – skomentował Tim Jenkins, główny autor raportu i partner Mercer. – To sugeruje, że zamiast stawiać wymagania, rządy mogą skupić się na uczynieniu opcji inwestycyjnych atrakcyjnymi, promowaniu przejrzystości i skutecznego zarządzania oraz współpracy z sektorem prywatnym w celu wspierania stabilnych systemów emerytalnych i wzrostu gospodarczego.
Zapewnienie dochodów emerytalnych poprawia się w skali globalnej
Kraje, które uzyskały liczbę punktów w Indeksie powyżej 80, otrzymały ocenę A. To państwa oferujące solidny system emerytalny, który zapewnia dobre świadczenia, jest stabilny i cechuje się wysokim poziomem integralności. Numerem jeden w zestawieniu była Holandia z oceną na poziomie 85,4 pkt. Kolejne miejsca zajęły: Islandia (84), Dania (82,3), Singapur (80,8) i Izrael (80,3). Wszystkie one uzyskały ocenę A.
Indeks wykorzystuje ważoną średnią podindeksów adekwatności, stabilności i integralności. W każdym z tych podindeksów najwyższe wartości osiągnęły: Kuwejt w kategorii adekwatności, Islandia w kategorii stabilności oraz Finlandia w kategorii integralności.
W najnowszej odsłonie raportu osiem systemów emerytalnych poprawiło swoją ocenę w Indeksie, a żaden jej nie obniżył. Oznacza to, że zapewnienie dochodów emerytalnych poprawia się w skali globalnej, co ma istotne znaczenie, zwłaszcza w obliczu wydłużającej się długości życia i spadającej liczby urodzeń.
Polska perspektywa
– Wartość indeksu dla Polski w tegorocznym badaniu systemów emerytalnych to 57 punkty, o 0,2 więcej niż w 2024 r. Wzrost oceny to efekt lepszych wskaźników ekonomicznych dla Polski – głównie prognoz wzrostu PKB – powiedział Krzysztof Nowak, prezes Mercer Polska. – Zauważmy jednocześnie, że w tym roku jedynie sześć krajów uzyskało niższą ocenę niż w 2024 r., co więcej w przypadku kilku systemów wzrost był znaczący. Z tej perspektywy lepsza ocena Polski w stosunku do ubiegłego roku nie wygląda spektakularnie – dodał.
Ekspert wskazuje, że nasz kraj ponownie znalazł się w grupie krajów zaliczonych do kategorii C.
– Przed nami są cztery „lepsze” kategorie, za nami w praktyce już tylko jedna – tutaj bez zmian w stosunku do 2024 roku. Do tej samej kategorii zaliczono m.in. Japonię, Włochy, Południową Afrykę, Austrię, Koreę Południową oraz Chiny. Z nieco bardziej dla nas egzotycznych krajów podobnie oceniono systemy emerytalne m.in. Botswany oraz Namibii. Podkreślić warto, że Polska znalazła się na czwartym miejscu w swojej kategorii, wyprzedzając m.in. Austrię, która znalazła się na miejscu dziesiątym. W ostatniej kategorii krajów (D) znalazły się: Turcja, Filipiny, Argentyna i Indie – wylicza Krzysztof Nowak. – Rekomendacje dotyczące zmian w polskim systemie emerytalnym są od lat te same. Wśród nich na pierwszym miejscu znajduje się postulat zwiększenia znaczenia elementu kapitałowego systemu emerytalnego (u nas są nim m.in. OFE, PPK, PPE) – pamiętajmy bowiem, że w naszym kraju wciąż (i długo tak będzie, jeżeli system nie zostanie istotnie zmieniony) podstawowa część świadczeń emerytalnych wypłacana jest przez ZUS, w ramach tzw. systemu redystrybucyjnego. Podkreślmy też, że źródłem tych wypłat nie są „odłożone i zaoszczędzone” środki, ale bieżące składki na ZUS oraz dopłaty z budżetu. Kolejne dwa postulaty to zwiększenie skali oszczędności gospodarstw domowych oraz wzrost aktywności zawodowej osób 50+. Widać od razu, że każda z tych rekomendacji dotyczy niezwykle złożonego zagadnienia, gdzie postęp i zmianę można osiągnąć jedynie konsekwentnymi i kompleksowymi działaniami – podsumowuje.
(AM, źródło: Marsh)
