Oceniając opłacalność IKZE i IKE, powinno się zwrócić uwagę nie tylko na możliwości inwestycyjne danego rozwiązania, ale również warto rozważyć korzyści podatkowe, którym poświęcony jest niniejszy artykuł.

Powiedzenie przytoczone w tytule jest szczególnie aktualne dziś, kilka miesięcy przed zakończeniem 2022 r., kiedy możemy jeszcze skorzystać z przewidzianych w prawie podatkowym odliczeń.

Katalog tego typu ulg jest dość obszerny, a najważniejsze z nich to: kwota wolna od podatku, ulga na dziecko, ulga dla młodych, odliczenia składek ZUS, ulga termomodernizacyjna, ulga na internet, ulga abolicyjna, odliczenia z tytułu darowizn, ulga na leki, rehabilitacyjna czy wreszcie ulga związana z pandemią Covid-19.

Lista ta jednak niestety z każdym rokiem podatkowym jest skromniejsza.

Wpłata na IKZE odliczana od dochodu

Zdecydowana większość z nas zgadza się ze stwierdzeniem, że nie za bardzo lubimy płacić podatki. W poszukiwaniu dostępnych ulg w niewielkim jednak stopniu sięgamy po indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego (IKZE), które dostępne są w Polsce już od 2012 r. Według raportu opublikowanego przez UKNF na koniec 2021 r. w ramach IKZE oszczędzało zaledwie 457 tys. osób, wobec ponad 22 mln osób objętych obowiązkiem płacenia podatku dochodowego!

Tymczasem posiadacze tych kont mogą odliczać od dochodu osiągniętego w danym roku całość wpłat dokonanych na rachunek IKZE i w efekcie w zauważalny sposób obniżać zobowiązania wobec fiskusa (warto w tym miejscu przypomnieć o nowych daninach – w 2022 r. lepiej zarabiający zostali obciążeni np. nieodliczalną składką zdrowotną przy jednoczesnym zachowaniu dotychczasowego progu podatkowego). 

Warto także podkreślić, że w świecie ulg podatkowych wpłata środków do IKZE ma wyjątkowy charakter, gdyż od dochodu odliczamy kwoty, których nie pozbywamy się na rzecz podmiotów trzecich.

Środki, które wpłacamy na IKZE, stanowią naszą własność, po którą możemy w dowolnym momencie sięgnąć! Tej możliwości w przypadku pozostałych ulg nie mamy, gdyż wydatek z nimi związany ma charakter nieodwracalny.

Limity wpłat na IKZE

Jak większość ulg podatkowych, wpłata na IKZE ma charakter limitowany i wynosi maksymalnie równowartość 120% przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, określonego w ustawie budżetowej. W 2022 r. jest to kwota 7106,40 zł.

Jednak w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą limit ten rośnie do 180%, czyli 10 659,60 zł. Co szczególnie ważne, osoby łączące pracę etatową z działalnością gospodarczą mogą skorzystać z podwyższonego limitu!

Wpłacając maksymalną kwotę przewidzianego na ten rok limitu, możemy więc skorzystać ze zwrotu podatku PIT w wysokości 1279,15 zł dla progu 12%, a dla progu 32% aż 3411,07 zł.

W przypadku małżeństwa kwota może ulec podwojeniu, gdyż każdy z małżonków może skorzystać z odrębnego limitu.

Przekładając te kwoty na język korzyści, można z całą odpowiedzialnością stwierdzić, że nasze konto oszczędnościowe w IKZE jest zasilane przez skarb państwa kwotą możliwego do odliczenia podatku PIT!

Wypłata z potrąceniem 10%

Warto jeszcze zapamiętać, że w przypadku środków inwestowanych na koncie IKZE mamy niejako w pakiecie dodatkowy bonus podatkowy, gdyż od wypracowanych w IKZE zysków kapitałowych nie będzie w przyszłości pobierany podatek, tzw. podatek Belki, co dodatkowo poprawi efektywność tej formy oszczędzania.

Trzeba jednak pamiętać, że przy wypłacie z rachunku IKZE zgromadzonych oszczędności po spełnieniu warunków ustawowych dokonane zostanie potrącenie 10% wypłacanej kwoty na rzecz skarbu państwa.

Co ważne – korzystanie z IKZE nie oznacza zamrożenia kapitału na kilka, kilkanaście lat. Środki zgromadzone na IKZE możemy wycofać w dowolnym momencie, jednak w takiej sytuacji wycofać musimy całość zgromadzonych na IKZE oszczędności, a otrzymaną kwotę musimy doliczyć do naszego dochodu (w zeznaniu podatkowym wskazujemy te środki po stronie przychodów z innych źródeł).

Oszczędzanie większych kwot na IKE 

Wróćmy teraz do wywołanego wcześniej podatku od zysków kapitałowych. Warto przypomnieć, że na rynku istnieje rozwiązanie umożliwiające oszczędzanie, bez konieczności jego płacenia. Jest to indywidualne konto emerytalne (IKE) funkcjonujące w Polsce już od 2004 r.

Jeśli interesuje nas oszczędzanie na emeryturę większych kwot, z równoczesnym wykorzystaniem zwolnienia z podatku od zysków kapitałowych, alternatywą dla typowych form oszczędzania w postaci lokat czy zakupu obligacji skarbu państwa, jak i inwestowania na giełdzie, może być właśnie IKE.

W ramach tego rozwiązania ustawodawca również przewidział maksymalny limit wpłat w danym roku, jednak jest on znacznie wyższy niż w przypadku IKZE, bo wynosi trzykrotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, co w 2022 r. daje kwotę 17 766,00 zł. W przypadku IKE nie ma jednak rozróżnienia na osoby pracujące na etacie czy prowadzące działalność gospodarczą.

Liczba Polaków korzystających z tego rozwiązania jest nieco większa niż w przypadku IKZE i na koniec 2021 r. było to 796 tys. osób. Mimo wszystko to wciąż niewiele.

Kryteria wypłaty z IKE ze zwolnieniem z podatku od zysków kapitałowych

W przypadku oszczędzania w ramach IKE 19-procentowy podatek Belki nie zostanie naliczony pod warunkiem dokonania wypłaty oszczędności nie wcześniej niż po osiągnięciu wieku 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu 55. roku życia.

Łączy się z tym jeszcze jedno kryterium: konieczne jest wpłacanie na IKE co najmniej w pięciu dowolnych latach kalendarzowych albo dokonanie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na pięć lat przed dniem złożenia przez oszczędzającego wniosku o realizację wypłaty zgromadzonych na IKE środków.

W sytuacji niskich stóp zwrotu, jak i nawet strat ponoszonych na rynku kapitałowym, to potrącenie wydaje się być na tę chwilę z punktu widzenia wielu inwestorów nieistotne, warto jednak zauważyć, że w miarę upływu czasu, a inwestycja w IKE ma charakter z natury długoterminowy, wypracowany zysk to coraz większa część inwestycji. Nie korzystając z IKE, z każdego 1 000 zł zysku w innej sytuacji zapłacilibyśmy aż 190 zł podatku! Warto tę kwotę zachować z korzyścią dla siebie czy osób najbliższych.

Podobnie jak w IKZE, środki zgromadzone na IKE możemy wycofać w dowolnym momencie. IKE ma jednak w tym względzie przewagę, ponieważ możemy wycofać ich część, pozostawiając resztę kapitału na później.

Środki wypłacone przed spełnieniem warunków ustawowych opisanych wcześniej są traktowane jak każda inna inwestycja kapitałowa – czyli mamy tu do czynienia z obowiązkiem zapłaty zryczałtowanego 19% podatku od zysków kapitałowych.

Czas wykorzystać limit wpłat

By skorzystać z opisanych powyżej przywilejów podatkowych, trzeba zacząć działać. Nasze wpłaty muszą być dokonane i koniecznie rozliczone nie później niż ostatniego dnia roboczego tego roku!

Nie musimy jednak czekać do ostatniego dnia. Zwlekając z podjęciem decyzji o wpłacie na konto IKE lub IKZE, tracimy przywilej, jakim jest minimalizowanie ryzyka inwestycyjnego w sytuacji, gdy dokonujemy kilku wpłat, dzieląc chociażby limit roczny przewidziany dla danego rozwiązania na miesięczne, kwartalne czy dowolne raty.

Wpłacając jednorazowo większą wpłatę, jesteśmy uzależnieni od sytuacji panującej na rynkach finansowych tego jednego, konkretnego dnia. W przypadku kilku wpłat to ryzyko jest mniejsze.

Bez względu na nasze preferencje dotyczące podejścia do kwestii podatkowych korzystanie z IKE lub IKZE jest tą formą oszczędzania, dzięki której zgromadzimy dodatkowy kapitał będący wsparciem dla środków wypłacalnych przez ZUS po osiągnięciu wieku emerytalnego czy rezerwą na nieprzewidywalne wydatki w przyszłości.

Szukasz rozwiązań inwestycyjnych – wejdź na www.skarbiec.pl

Przemysław Jaworski
dyrektor zespołu produktów emerytalnych

Nota prawna. Powyższe informacje zostały umieszczone w celu reklamy i promocji produktów IKE i IKZE w Skarbiec TFI S.A. Niniejszy materiał nie stanowi wystarczającej podstawy do podjęcia jakiejkolwiek decyzji inwestycyjnej oraz nie stanowi oferty w rozumieniu art. 66 Kodeksu cywilnego, jak również usługi doradztwa inwestycyjnego oraz udzielania rekomendacji dotyczących instrumentów finansowych lub ich emitentów w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, a także nie jest formą świadczenia doradztwa podatkowego ani pomocy prawnej. Skarbiec TFI S.A. podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego. Skarbiec TFI S.A. z siedzibą: al. Armii Ludowej 26, 00-609 Warszawa, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XII Wydział Gospodarczy Rejestrowy KRS 0000060640, NIP 521-26-05-383, kapitał zakładowy 6 050 505 zł, wpłacony w całości.