Ubezpieczenie utraty wartości rynkowej pojazdu, znane powszechnie jako GAP (Guaranteed Asset Protection), stanowi jeden z najdynamiczniej rozwijających się segmentów polskiego rynku ubezpieczeń komunikacyjnych. Produkt ten zyskuje na popularności szczególnie wśród właścicieli nowych pojazdów oraz osób korzystających z finansowania zewnętrznego.
Ubezpieczenie GAP zabezpiecza przed stratą finansową wynikającą z różnicy między wartością początkową pojazdu a jego aktualną wartością rynkową w momencie wystąpienia szkody całkowitej lub kradzieży auta. Podstawowym problemem, który rozwiązuje to ubezpieczenie, jest szybka deprecjacja pojazdów, spowodowana takimi czynnikami, jak wiek pojazdu, postęp technologiczny, wprowadzenie nowych modeli, stan techniczny czy też historia wypadkowa. Według ekspertów nowe samochody mogą tracić nawet 20% wartości już w pierwszym roku użytkowania, a w ciągu trzech lat utrata wartości może sięgać nawet 50%.
Mechanizm działania GAP jest stosunkowo prosty: w przypadku szkody całkowitej (w tym kradzieży) ze standardowego ubezpieczenia AC wypłacane jest odszkodowanie odpowiadające aktualnej wartości rynkowej pojazdu, podczas gdy ubezpieczenie GAP pokrywa różnicę do wartości początkowej lub określonej w polisie. Pamiętać należy, że polisa GAP jest uzupełnieniem ubezpieczenia autocasco.
Warianty ubezpieczenia dostępne na rynku
Na polskim rynku funkcjonują cztery główne warianty ubezpieczenia GAP, każdy dostosowany do różnych potrzeb klientów:
GAP Fakturowy – najpopularniejszy wariant, który pokrywa różnicę między wartością pojazdu wynikającą z faktury zakupu a jego wartością rynkową w dniu szkody.
GAP Finansowy (Kredytowy) – dedykowany kredytobiorcom i leasingobiorcom, zabezpieczający różnicę między pozostałą kwotą zadłużenia a wartością rynkową pojazdu.
GAP Indeksowy – gwarantuje wypłatę określonego procentu wartości rynkowej pojazdu, zazwyczaj 20–30% aktualnej wartości rynkowej.
GAP AC – zapewnia wypłatę kwoty, która jest różnicą pomiędzy wysokością odszkodowania z tytułu polisy AC (lub OC) a sumą ubezpieczenia na umowie GAP.
Koszty ubezpieczenia
Analiza kosztów ubezpieczenia GAP wskazuje na stosunkowo stabilny poziom cen w branży. Składka roczna wynosi zazwyczaj od 0,35% do 1,2% wartości pojazdu osobowego, przy czym:
- GAP Finansowy: około 0,4–0,5% wartości pojazdu rocznie,
- GAP Indeksowy: około 0,5–0,8% rocznie,
- GAP Fakturowy: 0,55–1,1% rocznie,
- GAP Casco – 0,35–0,53% rocznie.
Należy również zauważyć, że koszt ubezpieczenia uzależniony jest od rodzaju ubezpieczanego pojazdu, tj. osobowy, dostawczy do 3,5 t dmc, ciężarowy pow. 3,5 t dmc, ciągnik siodłowy, autobus, motocykl, pojazd kempingowy. Także okres ubezpieczenia zawieranej polisy ma znaczenie. Jeśli umowa zawierana jest na okres np. pięciu lat, koszt ubezpieczenia w przeliczeniu na lata będzie korzystniejszy niż polisa na 12 miesięcy.
Warunki zawarcia ubezpieczenia GAP
Towarzystwa ubezpieczeniowe stosują bardzo zbliżone kryteria kwalifikacji pojazdów do tego ubezpieczenia. Do kryteriów tych zaliczyć należy:
- wiek pojazdu: z reguły maksymalnie pięć–sześć lat w dniu zawarcia umowy, z perspektywą nieprzekroczenia dziesięciu lat w okresie ubezpieczenia;
- wartość pojazdu: z reguły nie jest stosowana wartość minimalna pojazdu, choć bywają oferty zakładające próg 15 tys. zł, zaś maksymalna waha się od 500 tys. zł do 1 mln zł w zależności od ubezpieczyciela;
- wymagane ubezpieczenia: konieczne jest posiadanie ważnego ubezpieczenia AC/OC ppm;
- ograniczenia użytkowania: z reguły wyłączenia dotyczą pojazdów komercyjnych, jak taxi, przewóz przesyłek kurierskich, rent-a-car, nauki jazdy czy też używanych w rajdach i wyścigach. Niektórzy ubezpieczyciele wyłączają również pojazdy uprzywilejowane, np. przeznaczone do transportu sanitarnego, pojazdy straży pożarnej, straży granicznej, wojskowe, policyjne czy też pojazdy specjalistyczne, np. wyspecjalizowane pojazdy budowlane.
- ograniczenia dot. marek i modeli pojazdów: w ofertach można spotkać się z włączeniami niektórych marek luksusowych i sportowych (McLaren, Aston Martin, Lamborghini) czy też podlegających modyfikacji (AMG, Brabus) lub też sprowadzone np. spoza Unii Europejskiej;
- zakres terytorialny: większość polis działa na terytorium Europy z wyłączeniem Rosji, Białorusi czy też Ukrainy.
Zalety i wady ubezpieczenia
Do głównych zalet ubezpieczenia GAP należy wskazać długoterminową ochronę przed utratą wartości pojazdu, możliwość pełnej rekompensaty przy szkodzie całkowitej oraz elastyczność w doborze wariantów ochrony. Szczególnie cenne jest zabezpieczenie zobowiązań finansowych przy pojazdach leasingowanych lub kredytowanych.
Do wad zaliczyć należy brak świadczenia przy braku szkody całkowitej oraz różnorodne ograniczenia dotyczące wieku pojazdu i sposobu użytkowania.
Perspektywy rozwoju
Rynek ubezpieczeń GAP w Polsce wykazuje tendencję wzrostową, napędzaną rosnącą świadomością konsumentów oraz rozwojem rynku leasingu i kredytów samochodowych. Wzrost popularności pojazdów elektrycznych, które podlegają specjalnym regulacjom podatkowym z limitem 225 tys. zł zamiast 150 tys. zł, może dodatkowo stymulować popyt na tego typu ochronę.
Ubezpieczenie utraty wartości rynkowej pojazdu stanowi istotny element kompleksowej ochrony finansowej właścicieli pojazdów na polskim rynku. Różnorodność dostępnych wariantów i konkurencyjne ceny czynią ten produkt atrakcyjnym, szczególnie dla nabywców nowych i drogich pojazdów oraz osób korzystających z finansowania zewnętrznego.
dr Piotr Okrasa
dyrektor Zespołu Ubezpieczeń Komunikacyjnych RENOMIA
adiunkt w Wyższej Szkole Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu
