W praktyce zawodowej ostatnich dwóch miesięcy spotkałem się z opiniami, że telemedycyna jest do bani, nie działa tak, jakby zainteresowani oczekiwali. Tak, czyli jak? Przede wszystkim nie stwarza możliwości żywego kontaktu pacjent – lekarz. To oczywiste, jest jednak właściwą odpowiedzią na warunki, w których do tej pory społeczeństwa nie funkcjonowały.

Pod wpływem epidemii zmieniło się wszystko – działalność przedsiębiorstw, małych i dużych, globalnych, organów wszelakiej administracji, sfera usług. Legła w gruzach komunikacja lotnicza, a masową komunikację innymi środkami transportu dotknęły ograniczenia w zakresie dopuszczalnej liczby przewożonych osób.

Wskutek epidemii, gdy okazało się, że do ok. 30% zakażeń dochodzi w jednostkach służby zdrowia, lekarze ograniczyli liczbę pacjentów obsługiwanych w bezpośrednim kontakcie do pilnych przypadków. Ba, przychodnie stały się niedostępne! Jakiż zatem wybór pozostał, jeśli właśnie nie forma konsultacji zdalnych z lekarzem określonej specjalności? Narzekanie i samoleczenie niczego nie załatwią. Do telemedycyny powinniśmy przywyknąć, zaakceptować ją i umiejętnie z niej korzystać.

W okresie lock downu korzystałem dwukrotnie z tej formy konsultacji medycznej. Raz udzielono mi porady w sieci Lux Med,  gdy mój kręgosłup wyraźnie odczuł skutki wychwalanej pod niebiosa pracy zdalnej. Punktualnie o umówionej elektronicznie godzinie uzyskałem profesjonalną poradę ze wskazaniem środków zaradczych. Nie skorzystałem z e-recepty i z e-skierowania, acz była taka możliwość. Forma kontaktu – wideoczat.

Innym razem skorzystałem z teleporady mojego lekarza rodzinnego, który w tej formie ujawnił swoją bardziej przyjazną twarz i większą niż zwykle dociekliwość w diagnozowaniu przypadku. Był również czas na przyjacielską pogawędkę.

Moja zatem ocena telemedycyny w przypadkach, w których dane mi było z niej skorzystać, jest jak najbardziej pozytywna. Nie odczuwam potrzeby wysiadywania w poczekalniach, wysłuchiwania historii chorób pacjentów oczekujących w kolejce, wchodzenia w licytację, kto bardziej jest chory, wchłaniania wszystkiego, co wisi w powietrzu, gdy problem zdrowotny może być załatwiony z wykorzystaniem środków elektronicznych.

Poniżej przedstawiam rozwiązania z tego zakresu zastosowane przez podmioty z sektora prywatnych usług zdrowotnych w Polsce, jak również ubezpieczycieli.

Lux Med

Lux Med z myślą o bezpieczeństwie swoich pacjentów wprowadził możliwość wygodnego korzystania z porad lekarskich przez telefon, konsultacje online z lekarzem poprzez czat, rozmowę audio lub wideo.

Na uwagę zasługuje również fakt, że porady telemedyczne są dostępne dla każdej osoby, która potrzebuje konsultacji z lekarzem, niezależnie od tego, czy posiada opiekę medyczną w Grupie Lux Med. Konsultacje online umożliwiają kontakt z lekarzem 365 dni w roku, z dowolnego miejsca.

Spółka wskazuje, że w obecnych warunkach ta forma konsultacji jest znakomitym sposobem radzenia sobie z pierwszymi objawami chorobowymi. Lekarz udzieli zaleceń, zidentyfikuje ewentualne zagrożenia i zaproponuje, jak sobie z nimi radzić, a także, jeśli będzie taka konieczność, wystawi e-skierowanie oraz e-receptę. W sytuacji gdy stan zdrowia pacjenta tego wymaga, lekarz niezwłocznie pokieruje chorego na wizytę w centrum medycznym.

W tej formie możliwa jest rozmowa z lekarzem, który dysponuje pełną historią leczenia pacjenta, uzyskanie skierowania na badania zgodnie z oceną stanu zdrowia i uzasadnieniem medycznym, omówienie wyników badań, odnowienie recepty (np. na leki przyjmowane regularnie).

Lux Med zastrzega równocześnie, że w wyniku konsultacji telefonicznej lub online niemożliwe jest otrzymanie skierowania na badania: RTG, TK, mammografię, biopsję, badanie endoskopowe, próbę wysiłkową, odnowienie recepty na leki psychotropowe i antybiotyki.

Oprócz konsultacji z internistą i pediatrą obecnie możliwe są także konsultacje telemedyczne z następującymi specjalistami: alergolog, chirurg naczyniowy, chirurg ogólny, dermatolog, dietetyk, endokrynolog, gastroenterolog, ginekolog, ginekolog-endokrynolog, hematolog, hepatolog, kardiolog, laryngolog, lekarz chorób zakaźnych, logopeda, nefrolog, neurochirurg, neurolog, okulista, onkolog, ortopeda, pulmonolog, reumatolog, urolog.

Medicover

Medicover realizuje konsultacje telemedyczne w ramach rozmowy telefonicznej lekarza z pacjentem. Jak podkreśla spółka na swojej stronie internetowej, aby każdemu pacjentowi zapewnić szybki i bezpieczny dostęp do lekarza, porady telemedyczne można umówić nawet w ciągu 30 minut.

Jeśli zamówiona porada realizowana jest przez lekarza z Centrum Medicover, będzie on kontaktował się w terminie umówionej wizyty z marginesem ok. 20 minut przed terminem umówionej wizyty lub po nim. W przypadku porady zarezerwowanej u lekarza Szpitala Medicover lub Centrum Medycznego Damiana godzina wizyty jest orientacyjna – lekarz lub specjalista będzie kontaktował się maksymalnie do godziny od wskazanej wizyty.

Możliwe jest wystawienie e-zwolnienia, które po wystawieniu będzie wysłane bezpośrednio do ZUS. Jeśli pacjent ma już dokumentację medyczną w Centrum Medycznym Medicover lub Centrum Medycznym Damiana, lekarz będzie mógł zapoznać się z dotychczasowymi zaleceniami i wystawić e-receptę. Jeśli pacjent nie posiada dokumentacji medycznej ani bieżących wyników badań, lekarz na podstawie wywiadu z pacjentem podejmie decyzję o ewentualnym przepisaniu e-recepty.

Medicover umożliwia telekonsultację z ponad pięćdziesięcioma specjalnościami lekarskimi, spośród których najczęściej wybieranymi są: alergolog, laryngolog, psycholog, psychiatra, dermatolog, internista, pediatra, endokrynolog, kardiolog, pulmonolog, gastrolog, nefrolog, reumatolog, ginekolog, ortopeda i urolog.

Ubezpieczyciele

Telemedycyna obecna jest także w ofertach towarzystw ubezpieczeniowych w postaci dodatków do poszczególnych rodzajów ubezpieczeń lub jako produkt samodzielny.

Allianz oferuje grupowe ubezpieczenie zdrowotne Allianz Opieka Zdrowotna, które umożliwia m.in. konsultację online – czat z lekarzem, wideokonsultację, rozmowę telefoniczną z lekarzem i uzyskanie e-recepty i e-zwolnienia lekarskiego. Liczba specjalności lekarskich dostępnych dla ubezpieczonego jest uzależniona od wybranego wariantu ubezpieczenia (więcej na stronie allianz.pl).

AXA proponuje telekonsultacje medyczne w formie umowy dodatkowej do wybranych produktów indywidualnych i grupowych. W ramach rozwiązania możliwe są telekonsultacje (telefon, czat, wideoczat) z lekarzami dziewięciu specjalności w wersji indywidualnej (internista, kardiolog, alergolog, diabetolog, endokrynolog, wenerolog, onkolog, ginekolog i dermatolog) i dodatkowo z pediatrą w wersji rodzinnej. Oprócz porady można uzyskać: e-receptę, e-zwolnienie oraz skierowanie na diagnostykę laboratoryjną, USG oraz na rehabilitację plus 15% zniżki na całą diagnostykę laboratoryjną w sieci ALAB.

Ubezpieczonym posiadającym Opiekę Medyczną PZU udostępniono zdalne konsultacje medyczne w formie rozmowy telefonicznej, wideo i czatu. Dostępne są konsultacje z lekarzami kilkunastu specjalności, a także położną. W trakcie telekonsultacji można między innym omówić wyniki badań, przesyłając je lekarzowi przez portal lekarz.online.pzuzdrowie.pl, otrzymać skierowanie na badania, z wyjątkiem diagnostyki obrazowej (RTG, TK, NMR) oraz endoskopii, otrzymać e-receptę (w przypadku leków stosowanych przewlekle konieczne będzie dołączenie dokumentu potwierdzającego ich przyjmowanie). Jest również możliwość wystawienia zwolnienia lekarskiego w przypadku uzasadnionych medycznie wskazań.

W ramach pakietu zdrowotnego SALTUS Zdrowie ubezpieczyciel zapewnia dostęp do szerokiego zakresu konsultacji internistycznych i specjalistycznych, które można wykonać zdalnie. Porady lekarskie udzielane są za pośrednictwem rozmowy telefonicznej, czatu czy wideopołączenia za pomocą komunikatora internetowego. Spółka informuje, że obecnie współpracuje ze 144 przychodniami świadczącymi konsultacje zdalne, a czas oczekiwania nie jest długi. Porady internistyczne stara się umawiać jeszcze tego samego dnia, w zależności od godziny zgłoszenia, a specjalistyczne w ciągu dwóch dni. Dostępne są konsultacje z lekarzami specjalistami 26 specjalności.

Więcej informacji o usługach z zakresu telemedycyny w ramach proponowanych ubezpieczeń można zasięgnąć za pośrednictwem stron internetowych ubezpieczycieli, co zapewniam, wcale nie jest takie proste i wymaga dużej cierpliwości.

Co zaś dotyczy kwestii, czy ta forma konsultacji jest do bani, odpowiedź moim zdaniem jest przecząca. Po pierwsze dlatego, że w epidemii często była jedyną formą kontaktu pacjenta z lekarzem i sprawdziła się w praktyce.

Po drugie, dzięki niej prawdopodobnie mniej osób uległo zakażeniu koronawirusem.

Po trzecie, pozwala zaoszczędzić czas i pieniądze (dojazdy do placówki medycznej).

Po czwarte, umożliwia diagnozowanie pacjentów z wykorzystaniem dostępnych narzędzi elektronicznych oraz leczenie, nie wspominając o możliwości otrzymania recepty, a w uzasadnionych medycznie przypadkach uzyskanie zwolnienia lekarskiego bez wychodzenia z domu.

Telemedycyna weszła na wyższy poziom rozwoju i jej rozwiązania są wciąż udoskonalane – lokalnie i globalnie. Nie ma od niej odwrotu. Fakt, nie towarzyszy jej fizyczny kontakt z lekarzem, ale czy zawsze jest konieczny?

Sławomir Dąblewski
dablewski@gmail.com