11 kwietnia do konsultacji publicznych został skierowany projekt nowelizacji rozporządzenia ministra finansów z 21 sierpnia 2018 r. w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych, czynności dystrybucyjnych zakładu ubezpieczeń oraz czynności dystrybucyjnych zakładu reasekuracji (Dz.U. z 2021 r., poz. 1137).

Nowe regulacje mają na celu przede wszystkim wprowadzenie egzaminu zdalnego jako równorzędnej formy z egzaminami stacjonarnymi.

W uzasadnieniu do projektu jego autorzy przypomnieli, że zdalne egzaminy zostały wprowadzone nowelą rozporządzenia ministra finansów z 14 maja 2020 r. jako tymczasowe rozwiązanie na czas trwania stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii albo stanu nadzwyczajnego. Po dwóch latach obowiązywania przepisów Urząd Komisji Nadzoru Finansowego oraz przedstawiciele rynku ubezpieczeniowego zgłosili postulat wprowadzenia ich na stałe jako narzędzia poprawiającego efektywność przeprowadzania egzaminów przez zakłady ubezpieczeń.

Resort posłuchał argumentów środowiska

Agnieszka Durska i Stanisława Świst-Zawada, ekspertki Polskiej Izby Ubezpieczeń, wskazywały 29 listopada na blogu PIU, że utrzymanie trybu zdalnego jest konieczne, i to z wielu powodów.

„Wyniki egzaminów zapisane w protokołach z egzaminów zdalnych oraz statystyki prowadzone przez zakłady pokazują, iż egzaminy zdalne mają niższą zdawalność niż te stacjonarne. Pytań jest dużo, rotują, egzaminy są wymagające. Natomiast dostępność egzaminów zdalnych zachęca uczestników do samodzielnej pracy, umożliwiając szybkie ponowne, poprawkowe przystąpienie do nich po uzupełnieniu wiedzy, a tym samym zdający może szybciej podjąć pracę. Zakłady i agenci mogą w takiej sytuacji na bieżąco i sprawnie wesprzeć kandydata w przygotowaniu do egzaminu poprawkowego. Rozwiązania teleinformatyczne pozwalają w czasie rzeczywistym monitorować wiedzę kandydatów i lepiej ich dzięki temu do zawodu przygotować” – podnosiły.

Ekspertki Izby wskazywały ponadto, że przed każdym pierwszym egzaminem zakład ubezpieczeń musiał zyskać akceptację KNF, co jest istotnym czynnikiem kontroli. W przypadku egzaminów stacjonarnych kontrola jest utrudniona. Z kolei w przypadku egzaminów zdalnych UKNF w każdym czasie może skontrolować dokumentację dotyczącą przeprowadzenia egzaminu w formie zdalnej, jak też rozwiązania systemowe stosowane przez zakład ubezpieczeń.

Egzaminy zdalne pełnoprawną formą weryfikacji

Resort finansów posłuchał argumentów UKNF oraz ubezpieczycieli i opracował projekt, który znosi tymczasowość możliwości przeprowadzania przez zakłady ubezpieczeń egzaminów agencyjnych w trybie zdalnym. Po wejściu w życie rozporządzenia będą one rozwiązaniem stałym, równorzędnym i alternatywnym wobec formy stacjonarnej.

MF podkreśla w uzasadnieniu, że decyzja o formie egzaminu będzie należeć do zakładu. Dodatkowo, projekt rozporządzenia uwzględnia postulaty nadzoru wynikające z ewaluacji dotychczasowego funkcjonowania egzaminów zdalnych.

Nadzór nad egzaminem

Nowela przewiduje zmianę przepisu § 8a ust. 1 rozporządzenia w sposób umożliwiający ubezpieczycielowi lub reasekuratorowi wykorzystanie mechanizmu indywidualnego dostępu przeznaczonego dla konkretnej osoby podchodzącej do egzaminu – o ile jego system teleinformatyczny zapewni potwierdzenie przed egzaminem tożsamości osób przystępujących do niego oraz samodzielność ich pracy.

Do rozporządzenia zostanie dodany też ust. 2a wskazujący, że w przypadku przeprowadzenia egzaminu zdalnego zakład powołuje co najmniej jedną osobę odpowiedzialną za jego przygotowanie i przeprowadzenie na każdą rozpoczętą grupę 50 osób przystępujących do egzaminu.

Obowiązki informacyjne wobec KNF

Z kolei zmieniony ust. 3 stanowi, że zakład w powiadomieniu o zamiarze przeprowadzenia egzaminu zdalnego, kierowanym do KNF, będzie dodatkowo informował o adresie strony internetowej, za pomocą której chce go przeprowadzić.

Nowelizacja zakłada także dodanie ust. 3a i 3b zawierających regulacje dotyczące powiadomienia KNF o każdej zmianie terminu egzaminu zdalnego czy osoby odpowiedzialnej. To powiadomienie będzie przekazywane w formie elektronicznej.

W celu umożliwienia oceny przez nadzór wykorzystywanego systemu teleinformatycznego MF zaproponowało zmianę ust. 4. Przewiduje ona, że zakład będzie przekazywać do Komisji opis funkcjonalności systemu oraz adres strony internetowej przed terminem przeprowadzenia pierwszego egzaminu z jego wykorzystaniem.

Dodano również ust. 4a–4c, dotyczące przeprowadzania egzaminu zdalnego w systemie należącym do innych podmiotów po weryfikacji przez KNF opisu jego funkcjonalności pod względem zgodności z określonymi przepisami rozporządzenia. W takim przypadku Komisja Nadzoru Finansowego poinformuje zakład o wyniku weryfikacji w terminie 21 dni od otrzymania opisu. W przypadku takiego egzaminu zdalnego odpowiedzialność za jego zgodność z przepisami rozporządzenia spada na zakład.

Dziesięć lat archiwizowania protokołów z egzaminów

Nowela dodaje też do § 9 ustęp 2a. Zapewnia on, że niezależnie od trybu przeprowadzanego egzaminu udzielenie odpowiedzi na wszystkie pytania nie było wymagane do jego zakończenia. Inne zmiany przewidują:

• potwierdzenie przez uczestników za pośrednictwem systemu informatycznego przed egzaminem zapoznania się z jego warunkami (§ 10 ust. 2a),
• zapewnienie określonych funkcjonalności systemu teleinformatycznego, m.in. możliwość zmiany udzielonej odpowiedzi i zakończenia egzaminu przed czasem (nowe ust. 2b–2d),
• ustalenie, że czas egzaminu nie ulega wydłużeniu na skutek przerwy wynikającej z zerwania połączenia z systemem teleinformatycznym (nowy ust. 8a),
• możliwość wykluczenia z egzaminu przez nadzorującego osoby, która nie spełniła wymagania samodzielności pracy (zmieniony ust. 11),
• nałożenie na zakład obowiązku zapewnienia, aby wykorzystywany system posiadał możliwość tworzenia kopii zapasowej zawierającej dane identyfikujące uczestników egzaminu i uzyskanych przez nich wyników ze wskazaniem liczby prawidłowych odpowiedzi lub ich braku (zmieniony ust. 13),
• zobowiązanie zakładu do przechowywania przez co najmniej dziesięć lat protokołu z egzaminów przeprowadzonych w każdej formie (dodanie do § 13 oraz § 13a odpowiednio ust. 3 i ust. 4).

W § 2 rozporządzenia wprowadzono ponadto 45-dniowy okres przejściowy dla zakładów, które przed wejściem w życie noweli przekazały KNF opis funkcjonalności systemu teleinformatycznego, do dalszego przeprowadzania egzaminów zdalnych na dotychczasowych zasadach. Ma to umożliwić zachowanie ciągłości zaplanowanych procesów egzaminacyjnych w systemach teleinformatycznych. Natomiast przepis § 3 nowelizacji przewiduje 14-dniowy okres vacatio legis.